Bizding keyingi kezderi jauynan keyingi sanyrauqúlaqtay qaptap ketken neshe týrli blogerler men vaynerlerding hayp jinau ýshin qanday jalghan aqparat taratyndyghyna kózimiz әbden ýirenip ketken.

Tipti kónil audarudy qoydyq. Jaraydy, manday terletpey tabys tabugha qúnyqqan búlardan ne ýmit, ne qayyr? Alayda ózimiz «halyq qalaulysy» dep aidar taqqan, ózderin sol halyq saylady dep úghynyp, deputattyq tós bólgini jarqyratyp taghyp jýrgenderding ishinen de osyndaylar shyqqanda ne derindi bilmeydi ekensin...

Mәselen, byltyrghy jyldyng ayaghynda aty-jóni dýiim júrtqa belgizdeu, ony tek az ghana Qostanay halqy ghana biletin, osyghan deyin eshkimge de tanymal emes, ayaq astynan payda bolghan «Respublika» degen partiyadan saylanghan Aydarbek Qojanazarov degen Mәjilis deputat sol Mәjilisting byltyrghy jyldyng ayaghyndaghy jally otyrysynda: «Barlyq dengeydegi әkimdikter, ortalyq memlekettik organdar jalghan mәlimet berudi әbden ýirenip aldy» dep, aidy aspangha bir-aq shyghardy.

Sondaghy aitqany ne deysizder ghoy? Búl kisi qazaqtardyng kartopty az jeytinine qatty qinalatyn kórinedi. «Statistikagha qarasaq, әrbir qazaqstandyqqa, onyng ishinde nәreste balalardy esepke alghanda, әr kýn sayyn jarty killogram kartop tútynyp otyrghanyn bilesiz be? Al búl salystyrmaly týrde kartoptyng otany Belarusi elinen birneshe ese kóp degen sóz», - deydi Ol.

Al endi «Factcheck.kz» saytynyng jurnaliysi Duman Terlikbaev búl sózderding eshbir shyndyqqa janaspaytyndyghyn aityp, mýldem joqqa shygharady. Olar deputattyng búl derekti qaydan alghany belgisiz ekendigin aityp, óz derekterin keltiredi.

«Últtyq statistika burosynyng aqparatyna say, qazaqstandyqtar bir jylda jan basyna shaqqanda orta eseppen (2022 jylghy derek) 44,975 kg kartop jeydi. Demek, qarapayym matematikamen eseptesek, bir kýnde әrbir qazaqstandyq 123 gramm kartop tútynady.

2023 jyldyng III toqsanynyng kórsetkishi de osyghan úqsas - bir toqsanda qazaqstandyqtar 11,320 kg kartop jegen. Búl kýnine - 130 gramm.

Belarusiting Últtyq statistikalyq komiytetining deregine say, 2022 jyly elde 57 kg kartop tútynghan, demek kýnine - 156 gramm. Múny qazaqstandyqtar «әr kýn sayyn jarty kg kartop tútynady» degen mәlimdememen teksersek, әlbette belarusiterding kórsetkishi birneshe ese az bolyp shyghady. Alayda, shyndyghynda, 2022 jylghy kórsetkishke sәikes, Qazaqstan halqy kartopty 30 grammday ghana az jegen», - deydi Olar.

Deputatymyz múnymen de tynbaydy. «Ctatistikagha beker sýienip otyrghan joqpyn, ashyghyn aitsaq, bizding elimiz kartopty 2 ese az óndiredi», - deydi Deputat.

Endi múnysy da shylghy ótirik. Endi sayt jurnaliysining sózine jýginelik.

«Qazaqstannyng statistika burosynyng jәne Belarusiting statistika komiytetining derekterin salystyrsaq: 2022 jyly Qazaqstanda 4 080,5 myng tonna kartop jinalsa, sol jyly Belarusite 3 857,3 myng tonna kartop jinaghan. Yaghni, elimiz Belarusi memleketimen salystyrghanda әldeqayda kóbirek kartop óndirgen», - deydi.

Jә, sonymen ne týsindik? Dap-darday deputattyng aty-jóni belgisiz, asa kýmәndi statistikagha jýginip, býkil halyq aldynda eshbir tekserusiz jalghan mәlimetterdi taratqanda neni kóksegeni? Shyndyghynda ózi Qostanaydaghy asa iri «Ago-Olja» dep atalatyn auyl sharualyshylyq seriktestiginn basqarghan, osy salanyng mamany deytin  adamnyng búlay sóileuine jón bolsyn? Múnysy sonda júrtshylyqqa jaqsy atty kórinem dep, halyqty aldauy ma? Deputattyng negizgi maqsaty jatpay-túrmay, manday terletip, halyqqa asa qajetti zang shygharu emes pe? Al jalghan bedel jinau qanday abyroy әpermek? Sonda deputat pen blogerding aiyrmashylyghy qanday?

Jaybergen Bolatov

Abai.kz