Oral qalasynyng túrghyndary úiqysyz týnin ótkizdi - bәri de Jayyqtyng tentek minezining qalay bolatynyn kýtti.

Ayta keteyik, BQO-da su tasqynynyng jogharghy dengeyi turasyndaghy boljamdar birneshe ret ózgerdi. Atap aitsaq, ýlken sudyng kelui aldymen 15 sәuirde kýtildi, keyinnen 17 sәuirge, sodan keyin 19-yna auystyryldy.

Endi býgingi - 22 sәuirde mamandar Resey Federasiyasynyng jәne qazirding ózinde Jayyqtyng boyyndaghy sugha batyryp jatqan qalalardyng aqparatyn negizge ala otyryp, naqty syn saghat kýndi ataugha tәuekel etken joq.

Biraq 21 sәuirde sudyng kóterilui búghan deyingi rekordtardy janghyrtyp, onyng dengey dýleyleu boldy. Týnde su 10 sm kóterildi.

Oraldy su jan-jaghynan qorshap, sayajaylar men qala manyndaghy auyldardy su basyp, joldardy tasqyn juyp ketti. Kóptegen eldimekenderding túrghyndary evakuasiyalyq punktterde ýlken sudyng artynyng ne bolaryn kýtude.

Oral, Qaratóbe, Syrym, Bórli jәne Terekti audandarynda TJ rejiymi jariyalanyp, al, Qaratóbe, Qosbaz, Aqkozy, Qorjyn, Aqtaysay, Besoba, Alakól, Sәule, Qaraqamys jәne Aqtau eldi mekenderine qaraytyn 9 auyldyq jer kólik qatynasynsyz qalyp otyr. 3 294 sayajay ýiin su basqandyqtan onda túratyn ishinde 5 725 bala bar 13 819 adam evakuasiyalandy. Qazirgi kezde evakuasiyalyq punktterde 2 300 adam, tuystarynda 11 519 adam túryp jatyr. Su tasqynynyng birinshi tolqynynyng nәtiyjesinde myndaghan ýidi su basyp, qyruar mal qyryldy.

Jayyqtan ýlken sudyng jýrip ótu qauipi bar. Sondyqtan túrghyndar ýilerin aldyn ala tastap ketip, baghbandyq seriktestikterde su dengeyi ózende kóterile bastaghannan keyin gaz pen jaryq óshirildi. Qalada jәne tórt audanda jaghalaudy nyghaytu júmystary jandandana týsti.

Qútqaru júmystaryna basqa oblystardan eriktiler, TJD, Últtyq úlan, Qorghanys ministrligining qyzmetkerleri qatysuda. Barlyq kýsh jaghalau aimaghyn nyghaytugha jәne Jayyq pen Shaghandaghy bógetterdi túrghyzugha júmsaluda.

- Ýkimetting sheshimi boyynsha bizge Almaty, Qaraghandy, Qyzylorda, Týrkistan, Pavlodar, Qostanay, Aqtóbe, Atyrau oblystarynan qosymsha tehnika bólindi. Qútqaru operasiyasyna 1000-nan astam tehnika júmyldyryldy, - dep esep berdi BQO әkimining orynbasary Qaliyar Aytmúhambetov.

Kómek

Oralda gumanitarlyq kómek jinaytyn birneshe punkt qúryldy. Júmys tanertennen keshke deyin qyzady - adamdar azyq-týlik, kiyim-keshek, dәri-dәrmek, gigiyena zattaryn alyp jýredi. Kómek elimizding basqa ónirlerinen de kelip týsedi: Aqtau, Atyrau, Pavlodar, Almaty, Astana, Shymkent, Qaraghandy. BQO-gha Últtyq úlannyng 889 әskery qyzmetshisi keldi. Olar qúm salynghan qaptardy jinap, qorghanys qúrylystaryn túrghyzdy. Kómekke elimizding jeti ónirinen әskeriyler keldi. Avariyalyq-qútqaru júmystaryna birneshe tikúshaq 164 jýzu qúraly júmyldyryldy.

- Últtyq úlan 160 úshu jasady - búl 200 saghat. Áskeriyler 170 tonna gumanitarlyq kómek tasymaldady. Tapsyrmalardy oryndau ýshin jeke qúram su búru arnalaryn tazartu, su basu aimaghynan halyqty evakuasiyalau ýshin júmyldyryldy, - dedi QR Últtyq úlany bas qolbasshysynyng orynbasary Bauyrjan Ábjanov.

Jaghday shiyelenise týsude. Bireuler óz ýilerinen ketuden bas tartady, al qútqarushylar mәjbýrlep evakuasiyalaudy jýrgizedi.

- 6 sayajay qoghamy ornalasqan Zachagansk audanynda qys mezgilinde 190 otbasy túrady. Olardyng barlyghy aldyn ala evakuasiyalandy, óz ýilerin kýzetip jýrgen adamdar qaldy. Qazir qútqarushylar olardy mәjbýrlep evakuasiyalauda. Oral qalasynyng manynda ornalasqan Kosmos jәne Komarov sayajay alaptarynyng manynda da búryn ýilerinen ketuden bas tartqan jergilikti túrghyndar shúghyl evakuasiyalanuda. Osy uaqytqa deyin qútqarushylar ýilerding shatyrynan tórt jergilikti túrghyndy alyp shyqty, - dep týsindirdi Oral TJB bastyghy Amangeldi Eshmúhanov, azamattardy evakuasiyalau boyynsha arnayy operasiyagha tikúshaq, jýzu qúraldary jәne tәuekel aimaghynda qalghan adamdardy izdeytin úshqyshsyz.

Su tasqynyna jol bergen lauazymdy túlghalardyng kinәsi turaly mәseleni eshkim de kýn tәrtibinen alyp tastamaydy, dep sendirdi parlament mәjilisining deputaty Abzal Qúspan evakuasiyalyq punktterde zardap shekkendermen kezdeskende.

- Preziydent Bas prokuraturagha tiyisti tekserister jýrgizudi tapsyrdy, prokuratura osy baghytta júmys istep jatyr. Biz, deputattar óz tarapymyzdan, búl mәseleni birjaqty kóteretin bolamyz. Onyng ishinde bizding ónir boyynsha da kóptegen súraqtarymyz bar.

Abzal Qúspannyng boljamy boyynsha - su kóp bolady, sodan keyin qúrghaqshylyq bolady. Ol múnday TJ-gha adamdardyng tabighatqa nemqúrayly qarauy ghana әkelui mýmkin dep sanaydy.

Orynborda Jayyq boljanghan dengeyden bir jarym metrge asyp týsti. Mamandar esepteulerdi salystyryp, qauipti dengey 850 sm bolghanda Oralda da asuyn kýtu kerek dep boljaydy. Ázirge olar su bir metrge kóterilui mýmkin deydi.

Ayta keteyik, Jayyq jolynda taghy bir qazaqstandyq qala bar. Atyrauda da ýlken su kýtilude jәne su apattaryna dayyndaluda.

Abai.kz