Орал қаласының тұрғындары ұйқысыз түнін өткізді - бәрі де Жайықтың тентек мінезінің қалай болатынын күтті.

Айта кетейік, БҚО-да су тасқынының жоғарғы деңгейі турасындағы болжамдар бірнеше рет өзгерді. Атап айтсақ, үлкен судың келуі алдымен 15 сәуірде күтілді, кейіннен 17 сәуірге, содан кейін 19-ына ауыстырылды.

Енді бүгінгі - 22 сәуірде мамандар Ресей Федерациясының және қазірдің өзінде Жайықтың бойындағы суға батырып жатқан қалалардың ақпаратын негізге ала отырып, нақты сын сағат күнді атауға тәуекел еткен жоқ.

Бірақ 21 сәуірде судың көтерілуі бұған дейінгі рекордтарды жаңғыртып, оның деңгей дүлейлеу болды. Түнде су 10 см көтерілді.

Оралды су жан-жағынан қоршап, саяжайлар мен қала маңындағы ауылдарды су басып, жолдарды тасқын жуып кетті. Көптеген елдімекендердің тұрғындары эвакуациялық пункттерде үлкен судың артының не боларын күтуде.

Орал, Қаратөбе, Сырым, Бөрлі және Теректі аудандарында ТЖ режимі жарияланып, ал, Қаратөбе, Қосбаз, Ақкозы, Қоржын, Ақтайсай, Бесоба, Алакөл, Сәуле, Қарақамыс және Ақтау елді мекендеріне қарайтын 9 ауылдық жер көлік қатынасынсыз қалып отыр. 3 294 саяжай үйін су басқандықтан онда тұратын ішінде 5 725 бала бар 13 819 адам эвакуацияланды. Қазіргі кезде эвакуациялық пункттерде 2 300 адам, туыстарында 11 519 адам тұрып жатыр. Су тасқынының бірінші толқынының нәтижесінде мыңдаған үйді су басып, қыруар мал қырылды.

Жайықтан үлкен судың жүріп өту қауіпі бар. Сондықтан тұрғындар үйлерін алдын ала тастап кетіп, бағбандық серіктестіктерде су деңгейі өзенде көтеріле бастағаннан кейін газ пен жарық өшірілді. Қалада және төрт ауданда жағалауды нығайту жұмыстары жандандана түсті.

Құтқару жұмыстарына басқа облыстардан еріктілер, ТЖД, Ұлттық ұлан, Қорғаныс министрлігінің қызметкерлері қатысуда. Барлық күш жағалау аймағын нығайтуға және Жайық пен Шағандағы бөгеттерді тұрғызуға жұмсалуда.

- Үкіметтің шешімі бойынша бізге Алматы, Қарағанды, Қызылорда, Түркістан, Павлодар, Қостанай, Ақтөбе, Атырау облыстарынан қосымша техника бөлінді. Құтқару операциясына 1000-нан астам техника жұмылдырылды, - деп есеп берді БҚО әкімінің орынбасары Қалияр Айтмұхамбетов.

Көмек

Оралда гуманитарлық көмек жинайтын бірнеше пункт құрылды. Жұмыс таңертеңнен кешке дейін қызады - адамдар азық-түлік, киім-кешек, дәрі-дәрмек, гигиена заттарын алып жүреді. Көмек еліміздің басқа өңірлерінен де келіп түседі: Ақтау, Атырау, Павлодар, Алматы, Астана, Шымкент, Қарағанды. БҚО-ға Ұлттық ұланның 889 әскери қызметшісі келді. Олар құм салынған қаптарды жинап, қорғаныс құрылыстарын тұрғызды. Көмекке еліміздің жеті өңірінен әскерилер келді. Авариялық-құтқару жұмыстарына бірнеше тікұшақ 164 жүзу құралы жұмылдырылды.

- Ұлттық ұлан 160 ұшу жасады - бұл 200 сағат. Әскерилер 170 тонна гуманитарлық көмек тасымалдады. Тапсырмаларды орындау үшін жеке құрам су бұру арналарын тазарту, су басу аймағынан халықты эвакуациялау үшін жұмылдырылды, - деді ҚР Ұлттық ұланы бас қолбасшысының орынбасары Бауыржан Әбжанов.

Жағдай шиеленісе түсуде. Біреулер өз үйлерінен кетуден бас тартады, ал құтқарушылар мәжбүрлеп эвакуациялауды жүргізеді.

- 6 саяжай қоғамы орналасқан Зачаганск ауданында қыс мезгілінде 190 отбасы тұрады. Олардың барлығы алдын ала эвакуацияланды, өз үйлерін күзетіп жүрген адамдар қалды. Қазір құтқарушылар оларды мәжбүрлеп эвакуациялауда. Орал қаласының маңында орналасқан Космос және Комаров саяжай алаптарының маңында да бұрын үйлерінен кетуден бас тартқан жергілікті тұрғындар шұғыл эвакуациялануда. Осы уақытқа дейін құтқарушылар үйлердің шатырынан төрт жергілікті тұрғынды алып шықты, - деп түсіндірді Орал ТЖБ бастығы Амангелді Ешмұханов, азаматтарды эвакуациялау бойынша арнайы операцияға тікұшақ, жүзу құралдары және тәуекел аймағында қалған адамдарды іздейтін ұшқышсыз.

Су тасқынына жол берген лауазымды тұлғалардың кінәсі туралы мәселені ешкім де күн тәртібінен алып тастамайды, деп сендірді парламент мәжілісінің депутаты Абзал Құспан эвакуациялық пункттерде зардап шеккендермен кездескенде.

- Президент Бас прокуратураға тиісті тексерістер жүргізуді тапсырды, прокуратура осы бағытта жұмыс істеп жатыр. Біз, депутаттар өз тарапымыздан, бұл мәселені біржақты көтеретін боламыз. Оның ішінде біздің өңір бойынша да көптеген сұрақтарымыз бар.

Абзал Құспанның болжамы бойынша - су көп болады, содан кейін құрғақшылық болады. Ол мұндай ТЖ-ға адамдардың табиғатқа немқұрайлы қарауы ғана әкелуі мүмкін деп санайды.

Орынборда Жайық болжанған деңгейден бір жарым метрге асып түсті. Мамандар есептеулерді салыстырып, қауіпті деңгей 850 см болғанда Оралда да асуын күту керек деп болжайды. Әзірге олар су бір метрге көтерілуі мүмкін дейді.

Айта кетейік, Жайық жолында тағы бір қазақстандық қала бар. Атырауда да үлкен су күтілуде және су апаттарына дайындалуда.

Abai.kz