IY.Taghashev: Basty mindetimiz - Manghystau aimaghynda kəsipkerlikti damytu
Oblystyq әkimdikting konferensiya zalynda «Kaspiy» әleumettik-kәsipkerlik korporasiyasy» últtyq kompaniyasy» aksionerlik qoghamynyng basqarma tóraghasy IY.Taghashev korporasiya qyzmetining ózekti mәseleleri boyynsha respublikalyq jәne jergilikti búqaralyq aqparat qúraldary ókilderine arnalghan baspasóz mәslihatyn ótkizdi.
«Kaspiy» əleumettik-kəsipkerlik korporasiyasy últtyq kompaniya bolyp tabylady, onyng 100 payyzdyq qúryltayshysy – Manghystau oblysynyng əkimdigi,- dedi Ibragim Esenjanúly. - Kóptegen últtyq korporasiyalar siyaqty bizding kompaniyada da qarjylyq sipattaghy qiynshylyqtar bar. Býgin «Kaspiy» korporasiyasy, ókinishke oray, shyghyndy kompaniyalardyng biri bolyp sanalady.
Bizding basty mindetimiz Manghystau aimaghynda kəsipkerlikti damytu bolyp tabylady. Búl mindetti sheshu ýshin biznesti jolgha qoi men kəsipkerlikti damytatyn menedjerler komandasyn qúru
qajet.
Oblystyq әkimdikting konferensiya zalynda «Kaspiy» әleumettik-kәsipkerlik korporasiyasy» últtyq kompaniyasy» aksionerlik qoghamynyng basqarma tóraghasy IY.Taghashev korporasiya qyzmetining ózekti mәseleleri boyynsha respublikalyq jәne jergilikti búqaralyq aqparat qúraldary ókilderine arnalghan baspasóz mәslihatyn ótkizdi.
«Kaspiy» əleumettik-kəsipkerlik korporasiyasy últtyq kompaniya bolyp tabylady, onyng 100 payyzdyq qúryltayshysy – Manghystau oblysynyng əkimdigi,- dedi Ibragim Esenjanúly. - Kóptegen últtyq korporasiyalar siyaqty bizding kompaniyada da qarjylyq sipattaghy qiynshylyqtar bar. Býgin «Kaspiy» korporasiyasy, ókinishke oray, shyghyndy kompaniyalardyng biri bolyp sanalady.
Bizding basty mindetimiz Manghystau aimaghynda kəsipkerlikti damytu bolyp tabylady. Búl mindetti sheshu ýshin biznesti jolgha qoi men kəsipkerlikti damytatyn menedjerler komandasyn qúru
qajet.
Qazirgi uaqytta bizding qaramaghymyzda enshiles 23 kompaniya bar. Búl kompaniyalardyng kópshiligi ózderining naqty baghyttaryna səykes júmys isteytin bolady. Sonymen qatar oblys əkimimen «Kaspiy» korporasiyasynyng aldyna jana mindetter qoyyldy. Búl negizgi mindetterding biri-auyl sharuashylyghyn damytu. Manghystau aimaghynda auyl sharuashylyghy jetkilikti dərejede damymay otyr. Bizding mindetimiz – auyl sharuashylyghyndaghy qiyn da kýrdeli jobalargha kómek kórsetu.
Su sharuashylyghyn damytu da nazardan tys qalyp otyrghan joq. «Kaspiy» su túshytu zauyty əleumettik-kəsipkerlik korporasiyanyng qaramaghyna berilgen 2011 jyldan bastap kompaniya mamandarymen paydalanylugha berilip, iske qosyldy. Qazir zauyt óndirgen su Aqtau qalasynyng jasyl jelegin sulandyru ýshin qoldanyluda.
2004 jyly zauyt iske qosylghan kezennen beri nysannyng toqtap túruynyng negizgi sebepterining biri, «MAEK-Qazatomónerkəsip» jauapkershiligi shekteuli seriktestigining №1 su qorshauyndaghy teniz suynan auyz su óndiruge tiym salyndy. Búl jaghday teniz suyn túshytu men auyz su óndiru jónindegi tehnologiyalardyng belsendi damuy tiyisti normativtik-zannamalyq bazanyng damuynan basyp ozuyna baylanysty tuyndady.
Búryn qabyldanghan Qazaqstan Respublikasynyng Sanitarlyq erejeleri men shamalarynda teniz suy qorshaularyna qoyylatyn talaptar bolghan joq, tek túshy su qorshaularyna ghana qoyylatyn talaptar boldy. Múnday jaghdayda Sanitarlyq erejeler men shamalar talaptaryna ózgeris engizu ýshin oblys əkimdigi men əleumettik-kəsipkerlik korporasiya kóp kýsh-jiger júmsady. Qazaqstan Respublikasy Premier-ministri men Densaulyq saqtau ministrliginin, sanitarlyq-epiydemiologiyalyq baqylau jónindegi komiyteti men onyng basshysynyng tikeley aralasuymen sanitarlyq erejeler men shamalargha ózgerister engizilip, tiym salugha baylanysty shekteuler joyyldy.
Qazirgi uaqytta zauytty janghyrtu men qayta qúrylymdau jónindegi tehnikalyq-ekonomikalyq negizdeme boyynsha júmystar ayaqtaldy, ol ýstimizdegi jyldyng 25-27 qarasha kýnderi qorytyndy alu ýshin memlekettik saraptamagha beriledi, búdan keyin zauytqa qúral-jabdyqtar jetkizuge tender jariyalanatyn bolady. Býgingi tanda jobalyq-smetalyq qújattamanyng 70 payyzy jasaqtaldy, ol zauytqa qúral-jabdyqtardy jetkizushi tandalghannan keyin ayaghyna deyin jasalatyn bolady. Zauytty janghyrtu men qayta qúrylymdaudyng eng az merzimi 9 ay qúraydy. Osylaysha zauytty sótkesine 20 myng tekshe metrlik jobalyq quatyna qosu 2014 jyldyn
shilde-tamyz ailaryna josparlanyp otyr.
Zauytty janghyrtu júmystaryn qarjylandyru ýshin «Manghystaumúnaygaz» aksionerlik qoghamynyng əleumettik-kəsipkerlik korporasiyamen aradaghy nysanda qalpyna keltiru jónindegi mindettemesi, «Aqbúlaq» respublikalyq baghdarlamasy, Euraziyalyq damu jəne qayta qúru banki, jeke investorlar siyaqty núsqalar úsynylyp otyr. «Manghystaumúnaygaz» aksionerlik qoghamynyng zauytty janghyrtugha qatysuy jobanyng tehnikalyq-ekonomikalyq negizdemesi men jobalyq-smetalyq qújattamasy memlekettik saraptamadan ótkennen keyin anyqtalatyn bolady. Sonday-aq qazirgi uaqytta «Aqbúlaq» baghdarlamasyna engiziletin jobalardy qarjylandyrudy negizdeu jónindegi tenderdi útqan «Kazakhstan Water Solution» kompaniyasy «Aqbúlaq» baghdarlamasy boyynsha zauytty janghyrtudy qarjylandyrudy úiymdastyru jónindegi júmystar jýrgizude. Sonymen qatar 2011 jyldan bastap Euraziyalyq damu jəne qayta qúru bankimen kelissózder iske asyryluda, jobanyng songhy tanystyrylymynda oblys əkimdigimen kóptegen syn-eskertpeler jasaldy, bank osy syn-eskertpelerdi eskere jəne tayau uaqytta investisiyalardy tarta otyryp, jobany tolyqtay ayaqtau men qajetti qarjylyq qújattargha qol qoygha əzir. Onyng ýstine jekemenshik kompaniyalar da jobagha qatysugha mýddelilik bildirip otyr, atap aitqanda «SST», «Aydy tehnolodjiy», «Núrsu Plus», «Villar», «Arioneks» sekildi kóptegen kompaniyalar zauytty janghyrtugha qyzyghushylyq tanytuda.
Kəsiporynnyng maqsaty – sumen jabdyqtau jýiesine kirip, «MAEK-Qazatomónerkəsip» jauapkershiligi shekteuli seriktestigimen birge Aqtau qalasy men onyng manyndaghy eldi mekenderdi sapaly su-men ýzdiksiz qamtamasyz etu. Manghystau atom energetika kombinatymen kelisimge qol jetkizilip, zauytpen Múnayly audanyna auyz su beru, Aqtau qalasynda tehnikalyq sudy auyzsumen auystyru, №4 ortalyq sumen jabdyqtau toraby arqyly jana shaghyn audandargha auyzsu beru, jylu jelisi suyn tolyqtyru men kombinattyng ózge tehnologiyalyq múqtajdaryna su beru júmystary iske asyrylady. Sonymen qatar Aqtau qalasy men onyng manyndaghy eldi mekenderge rezervtik sumen qamtamasyz etu kózin qúru jónindegi óte ózekti de manyzdy məseleni sheshuge qol jetkiziledi. Su kodeksining talaptaryna səykes qalada rezervtik sumen
jabdyqtau kózi bolugha tiyis.
Sonymen qatar qazynaly týbekte jasyl ekonomikany damytugha airyqsha kónil bólinedi. Búl salada jel-elektr energiyasyn óndiru jónindegi birqatar jobalar bar. Olardy iske asyrudyng nətiyjesinde aldaghy uaqytta Manghystau ónirinde energiyanyng balamaly týrleri órkendetiletin bolady.
Əriyne, qolgha alatyn ister az emes. Olardyng bəri de 2050 jylgha deyin damyghan 30 elding qataryna kiruge úmtylghan jas memleketimiz ýshin qajet. Sondyqtan da «Kaspiy əleumettik-kəsipkerlik korporasiyasy» júmystaryn shiratyp, aldaghy uaqytta industriyalyq-innovasiyalyq jəne investisiyalyq jobalardy damytugha serpin beruge tiyis.