ي.تاعاشەۆ: باستى مىندەتىمىز - ماڭعىستاۋ ايماعىندا كəسىپكەرلىكتى دامىتۋ
وبلىستىق اكىمدىكتىڭ كونفەرەنتسيا زالىندا «كاسپي» الەۋمەتتىك-كاسىپكەرلىك كورپوراتسياسى» ۇلتتىق كومپانياسى» اكتسيونەرلىك قوعامىنىڭ باسقارما توراعاسى ي.تاعاشەۆ كورپوراتسيا قىزمەتىنىڭ وزەكتى ماسەلەلەرى بويىنشا رەسپۋبليكالىق جانە جەرگىلىكتى بۇقارالىق اقپارات قۇرالدارى وكىلدەرىنە ارنالعان ءباسپاسوز ءماسليحاتىن وتكىزدى.
«كاسپي» əلەۋمەتتىك-كəسىپكەرلىك كورپوراتسياسى ۇلتتىق كومپانيا بولىپ تابىلادى، ونىڭ 100 پايىزدىق قۇرىلتايشىسى – ماڭعىستاۋ وبلىسىنىڭ əكىمدىگى،- دەدى يبراگيم ەسەنجانۇلى. - كوپتەگەن ۇلتتىق كورپوراتسيالار سياقتى ءبىزدىڭ كومپانيادا دا قارجىلىق سيپاتتاعى قيىنشىلىقتار بار. بۇگىن «كاسپي» كورپوراتسياسى، وكىنىشكە وراي، شىعىندى كومپانيالاردىڭ ءبىرى بولىپ سانالادى.
ءبىزدىڭ باستى مىندەتىمىز ماڭعىستاۋ ايماعىندا كəسىپكەرلىكتى دامىتۋ بولىپ تابىلادى. بۇل مىندەتتى شەشۋ ءۇشىن بيزنەستى جولعا قويۋ مەن كəسىپكەرلىكتى دامىتاتىن مەنەدجەرلەر كومانداسىن قۇرۋ
قاجەت.
وبلىستىق اكىمدىكتىڭ كونفەرەنتسيا زالىندا «كاسپي» الەۋمەتتىك-كاسىپكەرلىك كورپوراتسياسى» ۇلتتىق كومپانياسى» اكتسيونەرلىك قوعامىنىڭ باسقارما توراعاسى ي.تاعاشەۆ كورپوراتسيا قىزمەتىنىڭ وزەكتى ماسەلەلەرى بويىنشا رەسپۋبليكالىق جانە جەرگىلىكتى بۇقارالىق اقپارات قۇرالدارى وكىلدەرىنە ارنالعان ءباسپاسوز ءماسليحاتىن وتكىزدى.
«كاسپي» əلەۋمەتتىك-كəسىپكەرلىك كورپوراتسياسى ۇلتتىق كومپانيا بولىپ تابىلادى، ونىڭ 100 پايىزدىق قۇرىلتايشىسى – ماڭعىستاۋ وبلىسىنىڭ əكىمدىگى،- دەدى يبراگيم ەسەنجانۇلى. - كوپتەگەن ۇلتتىق كورپوراتسيالار سياقتى ءبىزدىڭ كومپانيادا دا قارجىلىق سيپاتتاعى قيىنشىلىقتار بار. بۇگىن «كاسپي» كورپوراتسياسى، وكىنىشكە وراي، شىعىندى كومپانيالاردىڭ ءبىرى بولىپ سانالادى.
ءبىزدىڭ باستى مىندەتىمىز ماڭعىستاۋ ايماعىندا كəسىپكەرلىكتى دامىتۋ بولىپ تابىلادى. بۇل مىندەتتى شەشۋ ءۇشىن بيزنەستى جولعا قويۋ مەن كəسىپكەرلىكتى دامىتاتىن مەنەدجەرلەر كومانداسىن قۇرۋ
قاجەت.
قازىرگى ۋاقىتتا ءبىزدىڭ قاراماعىمىزدا ەنشىلەس 23 كومپانيا بار. بۇل كومپانيالاردىڭ كوپشىلىگى وزدەرىنىڭ ناقتى باعىتتارىنا سəيكەس جۇمىس ىستەيتىن بولادى. سونىمەن قاتار وبلىس əكىمىمەن «كاسپي» كورپوراتسياسىنىڭ الدىنا جاڭا مىندەتتەر قويىلدى. بۇل نەگىزگى مىندەتتەردىڭ ءبىرى-اۋىل شارۋاشىلىعىن دامىتۋ. ماڭعىستاۋ ايماعىندا اۋىل شارۋاشىلىعى جەتكىلىكتى دəرەجەدە دامىماي وتىر. ءبىزدىڭ مىندەتىمىز – اۋىل شارۋاشىلىعىنداعى قيىن دا كۇردەلى جوبالارعا كومەك كورسەتۋ.
سۋ شارۋاشىلىعىن دامىتۋ دا نازاردان تىس قالىپ وتىرعان جوق. «كاسپي» سۋ تۇشىتۋ زاۋىتى əلەۋمەتتىك-كəسىپكەرلىك كورپوراتسيانىڭ قاراماعىنا بەرىلگەن 2011 جىلدان باستاپ كومپانيا ماماندارىمەن پايدالانىلۋعا بەرىلىپ، ىسكە قوسىلدى. قازىر زاۋىت وندىرگەن سۋ اقتاۋ قالاسىنىڭ جاسىل جەلەگىن سۋلاندىرۋ ءۇشىن قولدانىلۋدا.
2004 جىلى زاۋىت ىسكە قوسىلعان كەزەڭنەن بەرى نىساننىڭ توقتاپ تۇرۋىنىڭ نەگىزگى سەبەپتەرىنىڭ ءبىرى، «ماەك-قازاتومونەركəسىپ» جاۋاپكەرشىلىگى شەكتەۋلى سەرىكتەستىگىنىڭ №1 سۋ قورشاۋىنداعى تەڭىز سۋىنان اۋىز سۋ وندىرۋگە تيىم سالىندى. بۇل جاعداي تەڭىز سۋىن تۇشىتۋ مەن اۋىز سۋ ءوندىرۋ جونىندەگى تەحنولوگيالاردىڭ بەلسەندى دامۋى ءتيىستى نورماتيۆتىك-زاڭنامالىق بازانىڭ دامۋىنان باسىپ وزۋىنا بايلانىستى تۋىندادى.
بۇرىن قابىلدانعان قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ سانيتارلىق ەرەجەلەرى مەن شامالارىندا تەڭىز سۋى قورشاۋلارىنا قويىلاتىن تالاپتار بولعان جوق، تەك تۇششى سۋ قورشاۋلارىنا عانا قويىلاتىن تالاپتار بولدى. مۇنداي جاعدايدا سانيتارلىق ەرەجەلەر مەن شامالار تالاپتارىنا وزگەرىس ەنگىزۋ ءۇشىن وبلىس əكىمدىگى مەن əلەۋمەتتىك-كəسىپكەرلىك كورپوراتسيا كوپ كۇش-جىگەر جۇمسادى. قازاقستان رەسپۋبليكاسى پرەمەر-ءمينيسترى مەن دەنساۋلىق ساقتاۋ مينيسترلىگىنىڭ، سانيتارلىق-ەپيدەميولوگيالىق باقىلاۋ جونىندەگى كوميتەتى مەن ونىڭ باسشىسىنىڭ تىكەلەي ارالاسۋىمەن سانيتارلىق ەرەجەلەر مەن شامالارعا وزگەرىستەر ەنگىزىلىپ، تيىم سالۋعا بايلانىستى شەكتەۋلەر جويىلدى.
قازىرگى ۋاقىتتا زاۋىتتى جاڭعىرتۋ مەن قايتا قۇرىلىمداۋ جونىندەگى تەحنيكالىق-ەكونوميكالىق نەگىزدەمە بويىنشا جۇمىستار اياقتالدى، ول ۇستىمىزدەگى جىلدىڭ 25-27 قاراشا كۇندەرى قورىتىندى الۋ ءۇشىن مەملەكەتتىك ساراپتاماعا بەرىلەدى، بۇدان كەيىن زاۋىتقا قۇرال-جابدىقتار جەتكىزۋگە تەندەر جاريالاناتىن بولادى. بۇگىنگى تاڭدا جوبالىق-سمەتالىق قۇجاتتامانىڭ 70 پايىزى جاساقتالدى، ول زاۋىتقا قۇرال-جابدىقتاردى جەتكىزۋشى تاڭدالعاننان كەيىن اياعىنا دەيىن جاسالاتىن بولادى. زاۋىتتى جاڭعىرتۋ مەن قايتا قۇرىلىمداۋدىڭ ەڭ از مەرزىمى 9 اي قۇرايدى. وسىلايشا زاۋىتتى سوتكەسىنە 20 مىڭ تەكشە مەترلىك جوبالىق قۋاتىنا قوسۋ 2014 جىلدىڭ
شىلدە-تامىز ايلارىنا جوسپارلانىپ وتىر.
زاۋىتتى جاڭعىرتۋ جۇمىستارىن قارجىلاندىرۋ ءۇشىن «ماڭعىستاۋمۇنايگاز» اكتسيونەرلىك قوعامىنىڭ əلەۋمەتتىك-كəسىپكەرلىك كورپوراتسيامەن اراداعى نىساندا قالپىنا كەلتىرۋ جونىندەگى مىندەتتەمەسى، «اقبۇلاق» رەسپۋبليكالىق باعدارلاماسى، ەۋرازيالىق دامۋ جəنە قايتا قۇرۋ بانكى، جەكە ينۆەستورلار سياقتى نۇسقالار ۇسىنىلىپ وتىر. «ماڭعىستاۋمۇنايگاز» اكتسيونەرلىك قوعامىنىڭ زاۋىتتى جاڭعىرتۋعا قاتىسۋى جوبانىڭ تەحنيكالىق-ەكونوميكالىق نەگىزدەمەسى مەن جوبالىق-سمەتالىق قۇجاتتاماسى مەملەكەتتىك ساراپتامادان وتكەننەن كەيىن انىقتالاتىن بولادى. سونداي-اق قازىرگى ۋاقىتتا «اقبۇلاق» باعدارلاماسىنا ەنگىزىلەتىن جوبالاردى قارجىلاندىرۋدى نەگىزدەۋ جونىندەگى تەندەردى ۇتقان «Kazakhstan Water Solution» كومپانياسى «اقبۇلاق» باعدارلاماسى بويىنشا زاۋىتتى جاڭعىرتۋدى قارجىلاندىرۋدى ۇيىمداستىرۋ جونىندەگى جۇمىستار جۇرگىزۋدە. سونىمەن قاتار 2011 جىلدان باستاپ ەۋرازيالىق دامۋ جəنە قايتا قۇرۋ بانكىمەن كەلىسسوزدەر ىسكە اسىرىلۋدا، جوبانىڭ سوڭعى تانىستىرىلىمىندا وبلىس əكىمدىگىمەن كوپتەگەن سىن-ەسكەرتپەلەر جاسالدى، بانك وسى سىن-ەسكەرتپەلەردى ەسكەرە جəنە تاياۋ ۋاقىتتا ينۆەستيتسيالاردى تارتا وتىرىپ، جوبانى تولىقتاي اياقتاۋ مەن قاجەتتى قارجىلىق قۇجاتتارعا قول قويۋعا ءəزىر. ونىڭ ۇستىنە جەكەمەنشىك كومپانيالار دا جوباعا قاتىسۋعا مۇددەلىلىك ءبىلدىرىپ وتىر، اتاپ ايتقاندا «سست»، «ايدي تەحنولودجي»، «نۇرسۋ پليۋس»، «ۆيللار»، «اريونەكس» سەكىلدى كوپتەگەن كومپانيالار زاۋىتتى جاڭعىرتۋعا قىزىعۋشىلىق تانىتۋدا.
كəسىپورىننىڭ ماقساتى – سۋمەن جابدىقتاۋ جۇيەسىنە كىرىپ، «ماەك-قازاتومونەركəسىپ» جاۋاپكەرشىلىگى شەكتەۋلى سەرىكتەستىگىمەن بىرگە اقتاۋ قالاسى مەن ونىڭ ماڭىنداعى ەلدى مەكەندەردى ساپالى سۋ-مەن ۇزدىكسىز قامتاماسىز ەتۋ. ماڭعىستاۋ اتوم ەنەرگەتيكا كومبيناتىمەن كەلىسىمگە قول جەتكىزىلىپ، زاۋىتپەن مۇنايلى اۋدانىنا اۋىز سۋ بەرۋ، اقتاۋ قالاسىندا تەحنيكالىق سۋدى اۋىزسۋمەن اۋىستىرۋ، №4 ورتالىق سۋمەن جابدىقتاۋ تورابى ارقىلى جاڭا شاعىن اۋداندارعا اۋىزسۋ بەرۋ، جىلۋ جەلىسى سۋىن تولىقتىرۋ مەن كومبيناتتىڭ وزگە تەحنولوگيالىق مۇقتاجدارىنا سۋ بەرۋ جۇمىستارى ىسكە اسىرىلادى. سونىمەن قاتار اقتاۋ قالاسى مەن ونىڭ ماڭىنداعى ەلدى مەكەندەرگە رەزەرۆتىك سۋمەن قامتاماسىز ەتۋ كوزىن قۇرۋ جونىندەگى وتە وزەكتى دە ماڭىزدى مəسەلەنى شەشۋگە قول جەتكىزىلەدى. سۋ كودەكسىنىڭ تالاپتارىنا سəيكەس قالادا رەزەرۆتىك سۋمەن
جابدىقتاۋ كوزى بولۋعا ءتيىس.
سونىمەن قاتار قازىنالى تۇبەكتە جاسىل ەكونوميكانى دامىتۋعا ايرىقشا كوڭىل بولىنەدى. بۇل سالادا جەل-ەلەكتر ەنەرگياسىن ءوندىرۋ جونىندەگى بىرقاتار جوبالار بار. ولاردى ىسكە اسىرۋدىڭ نəتيجەسىندە الداعى ۋاقىتتا ماڭعىستاۋ وڭىرىندە ەنەرگيانىڭ بالامالى تۇرلەرى وركەندەتىلەتىن بولادى.
Əرينە، قولعا الاتىن ىستەر از ەمەس. ولاردىڭ ءبəرى دە 2050 جىلعا دەيىن دامىعان 30 ەلدىڭ قاتارىنا كىرۋگە ۇمتىلعان جاس مەملەكەتىمىز ءۇشىن قاجەت. سوندىقتان دا «كاسپي əلەۋمەتتىك-كəسىپكەرلىك كورپوراتسياسى» جۇمىستارىن شيراتىپ، الداعى ۋاقىتتا يندۋستريالىق-يننوۆاتسيالىق جəنە ينۆەستيتسيالىق جوبالاردى دامىتۋعا سەرپىن بەرۋگە ءتيىس.