Zelenskiyding bir qatesi – Qytaydy kózge ilmeui!
Ukraina Syrtqy ister ministri Dmitriy Kuleba keshe, 23 shildede qytay diplomatiyasynyng basshysy Van IYning shaqyruymen Beyjinge tórt kýndik saparmen keldi.
Kiyevting Batyspen qarym-qatynasyna әuestenip, Qytaydy ashyqtan-ashyq «kózine de ilmedi». Sebebi búl Ukraina SIM basshysynyng QHR-gha alghashqy sapary. Ukrainanyng osynday joghary lauazymdy resmy adamynyng Vladimir Zelenskiy әkimshiligin qúrghannan bergi alghashqy ret joly týsui.
Kuleba Beyjinde. Biraq Ukraina qytaylyq talapqa kóndiguge tiyis
Kiyevting búghan deyin bar nazaryn Batyspen, eng aldymen AQSh-pen qarym-qatynasqa basy býtin audaryp, Qytaydy mýldem elemedi. Al endi Beyjinge shekesinen shikireye qarap týrli talaptar qoyady. Biraq Kiyevtik sayasattyng tarqatylghan jibing bir úshtyghy shyn mәninde Shyghysqa kelip tireledi. Ukraina Batysqa qansha bauyryna kire jerden jalpaqtaghanymen bәri bir Qytay kerek. Óitkeni, Reseymen qarym-qatynasty shekteuge, agressiyany toqtatu ýshin oghan qysym kórsetuge jәne t.b. Qytay ghana eshkimge jaltqtamay, halyqaralyq týrli zandylyqtardy algha tartpay, birden bel sheshe kirise alady.
Al eki el arasyndaghy qarym-qatynas mýlde basqasha bolghan kezder boldy ghoy. 2009-2014 jyldar aralyghynda Ukraina Qytaygha qaru-jaraq jetkizu boyynsha ýshinshi el boldy. Sebebi Kiyev qytaylyq әskery úshaqtargha arnalghan qozghaltqyshtardy túraqty jetkizip otyrdy. 2019 jyly Ukraina tәuelsizdigining tarihynda alghash ret Kiyevting basty sauda seriktesi Resey men europalyq elderdi ainalyp ótken dәl osy Qytay boldy.
Qytaydyng resmy sheneunikteri búdan әri damugha qyzyghushylyq bildirgen osy qarqyndy damyp kele jatqan qarym-qatynastardyng betbúrys nýktesi 2019 jylghy 28 tamyzda AQSh preziydentining últtyq qauipsizdik jónindegi kenesshisi Djon Bolton Kiyevke kelip, qytaylyq Skyrizon Aircraft jәne XinweiGroup toptarynyng «Motor-Sich» zauyty aksiyalarynyng 50% -dan astamyn satyp aluyn Vladimir Zelenskiyge búghattatqannan keyin sayabyrsydy.
Kiyev qytaylyq әskery úshaqtargha arnalghan qozghaltqyshtardy túraqty jetkizip otyrdy.
Amerikandyqtar ol «Qytaydyng әskeriy-ónerkәsiptik әleuetin edәuir arttyra alady» dep eseptep, QHR әskery kýsheyin qalmady. Qytaymen eki aradaghy әskeriy-ónerkәsiptik araqatynastyng búzyluyn Kiyev pen Vashingtonnyng qauipsizdik pen qorghanys salasyndaghy, sonday-aq Qaruly Kýshter men Ukrainanyng qorghanys ónerkәsibin reformalau salasyndaghy yntymaqtastyghyn terendetu mәselelerimen baylanystyrghan uәjge ainaldyrdy.
Nege ekeni belgisiz 2022 jyly, Resey agressiyasy bastalghannan keyin, Ukraina parlamentinde Tayvani zang shygharushylarymen yntymaqtastyq jasau tobynyng qúryluy manyzdy mәnge ie boldy. Búghan Qytaydyng Syrtqy ister ministrligi Beyjindegi ukraindyq diplomattargha narazylyq bildirip, oghan jauap retinde Radanyng syrtqy ister jónindegi komiytetining tóraghasy jәne Tayvanmen yntymaqtastyq tobynyng jetekshi mýshesi Aleksandr Merejko Qytay «sheteldik parlamentting ne isteui kerektigin aitugha tyrysuda» dep mәlimdedi. Qytay ishine dyq saqtap qaldy.
Bizdinshe, Kiyevting Pekinmen qarym-qatynasyn toqtatuy Vladimir Zelenskiy әkimshiligining eng ýlken qatelikterining biri boldy degimiz keledi. IYә, oghan qysym kórsetildi, iyә, Batysty manyzdyraq dep oilaytyn jaghdaylar boldy - biraq bәribir, biraq bәribir ol búl qadamgha barmauy kerek edi. Osylaysha, Ukrainada Qytaydyng strategiyalyq manyzy jete baghalanbady. Jahandyq ontýstiktegi birqatar iri oiynshylardyn, tipti Qazaqstan men Ózbekstannyng da strategiyalyq manyzyn qosyp, bar kýshin «batys baghytyna» júmsauy bir jaqtylyq edi.
Zelenskiy qatelesti. Biraq múny óte kesh týsindi. Yaghni, әr nәrnesi óz attarymen ataytyn bolsaq, onyng sayasattaghy eng eleuli qatelikterding biri - «barlyq júmyrtqalardy bir sebetke salushylyghy» boldy. Al endi, osy «әr sebetke júmyrtqalardy bólip salushylyq» Zelenskiy sayasatynda jiberilgen kemshilikterdi tez arada týzetuge tyrysushylyq bolyp tabylady.
Alda arty oilastyrylghan Dmitriy Kulebanyng Beyjinge sapary osy joly nәtiyjesiz ayaqtalady degendi bildire me? Resmy Beyjing songhy ailarda Reseymen qarym-qatynasty birqatar sebepterge baylanysty «salqyndatyp» otyrghany basty kózirge ainalmaqshy. Biraq qanday da bir oqys oqigha oryn alyp qalady dep kýtuding de esh qajeti joq.
Eng aldymen, Qytay basshylyghy Ukraina qaqtyghysy boyynsha óz ústanymy boyynsha kekildilerdi sayasy jaghynan ózine yntyq ete bastady. Sonymen júmyrtqa salatyn jana sayasy sebetten ne kýtuge bolatyndyghyn juyq arada biluimiz ghana qaldy.
Abai.kz