Irannyng Izrailige jana zymyran soqqylaryn oy payymynan ótkizgen әlemdik BAQ-tar shabuyl eki elding qarama-qayshylyghynda zor búrylys boldy degen toqtamgha kelip, Tayau Shyghysty odan keyin ne kýtip túrghany belgisiz bolyp qaluda degen pikirdi algha tartty.

Iran preziydenti Masud Pezeshkiangha Izrailige zymyran soqqylary turaly habar berilmegen. Búl turaly The New York Times gazetining sholushysy Tomas Fridman derekkózderge silteme jasay otyryp habarlady. Olardyng mәlimetinshe, zymyran shabuylyn Iran Qaruly Kýshterining әskeriy-әue kýshteri emes, Islam revolusiyasy saqshylary korpusynyng (IRK, Iran Qaruly Kýshterining elitalyq bólimderi) әue kýshteri úiymdastyrdy.

Búghan deyin Pezeshkian Izrailige zymyran soqqysyn evrey memleketining agressivti әreketterinen últtyq mýddelerdi qorghau dep ataghan bolatyn.

Izrailiding Bas shtaby shabuylgha jauap retinde «uaqyt tandap» joyqyn soqqymen jauap qatugha uәde etti, al Irannyng jogharghy kóshbasshysy Ály Hameney Izrailige shabuyldar odan da auqymdy bolady dep ivrit tilinde eskertu jasady.

Búghan deyin Izraili Qorghanys armiyasynyng (SAHAL) baspasóz qyzmeti Irannyng Izrailige 180-ge juyq zymyran atqanyn, olardyng kópshiligi tútqyndalghanyn habarlaghan bolatyn.

Iran Izrailige qarata 181 zymyran (balistikalyq) úshyrdy. Áueldi Iran BAQ-tary: «Izrailige qarsy 400 balistikalyq zymyran atyldy», - dep habarlaghan.

Izrailiding kóp maqtalghan «Temir kýmbez» ÁQK iske qosylghan. Dese de Teli-Avivke dóp tiygen zymyrandar da az emes. Irannyng keybir zymyrandaryn aimaqtaghy AQSh әskery kýshteri men Iordaniya Izrailige jetkizbey qaghyp týsirgen.

Irannyng «Fars» agenttigi: «Iran zymyrandarynyng 80%-y nysanagha dóp tiydi», - dep mәlimdedi. Iran zymyrandary Izrailige dóp tiygen sәtter az bolghan joq. Biraq, seksen payyz degeni sәl qisyngha kelinkiremeydi. Dese de, osy joly kóp maqtalghan «Temir kýmbez» nópir zymyranmen alysyp ýlgermey jatty. Iran shabuylynan zardap shekkender joq. 3 adam jenil jaralanghan. 1 adam qaza tapqan. Múny Izraili taraby aitty.

SAHAL bas shtabynyng bastyghy Gersy Halevy jauap soqqy beru turaly sheshim endi Izrailide qabyldanatynyn mәlimdedi.

Al Iran, eger Izraili arandatulary qaytalansa, Irannyng jauaby odan da kýshtirek bolady dep, Izrailidi búdan әri agressiya jasamaugha shaqyrdy.

Guardian gazetining jazuynsha, Irannyng Izrailige zymyran soqqylary kópshilik úzaq uaqyt boyy qorqyp kelgen aimaqtyq qaqtyghystyng aqyr sonynda «órshigenin» bildiredi.

Niu-York Tayms atap ótkendey, qazir «Tayau Shyghystyng qazirgi tarihyndaghy eng qauipti kezen» ornyghyp, Iran men Izraili arasyndaghy «ballistikalyq zymyran soghysy» tuyndauy mýmkin.

Daily Mail Irannyng Izrailige zymyran shabuylyn eki elding «qaqtyghysynyng eng kýrdeli sәti» jәne Tayau Shyghystaghy «keng auqymdy soghystyng katalizatory» dep ataydy.

Fransuzdyq Figaro Irannyng zymyran shabuyly «qaqtyghystaghy búrylys sәtin» bildirui mýmkin dep sanaydy. Búl rette Irannyng jogharghy kóshbasshysy ayatolla Ály Hameney osynday sheshim qabylday otyryp, Izrailidi belgili bir dengeyde tizgindep ústap túrudy qamtamasyz etuge tyrysqanyn atap ótti.

ZYMYRANDAR JÁNE ÁUE QORGhANYSY

Jalpy arabtyq «Ali-Kuds Ali-Arabi» gazeti Irannyng shabuylyn Izraili ýshin «búryn-sondy bolmaghan» dep atady jәne onyng kóptegen ballistikalyq jәne giypersonikalyq zymyrandardy jaudyrghan kezde «batystyng ÁShQ-nyng barlyq týrlerinin», әsirese amerikalyq «әlsizdigin» kórsetkenin atap ótti.

Gazet jazghanday, zymyrannyng soqqysy kezinde paydalanylghan qarular Irandaghy eng zamanauy zymyrandardyng biri boluy mýmkin: mysaly, Islam Respublikasy soqqy kezinde «Fattah» giyperdybysty zymyranyn paydalanghan.

TENGERIMDI SAQTAU

Guardian-dyng pikirinshe, Iran Izrailige soqqy retinde ózining aimaqtaghy salmaqty oiynshy jәne «qarsylastyng kóshbasshysy» bolyp qala beretinin kórsetkisi keledi.

Britandyq Independent Irannyng jana zymyran soqqylarynyng sipatyn eskere otyryp, Izrailide olargha týbegeyli jauap bermey, «tepe-tendikti saqtaugha» tyrysu mýmkindigi bar ekenin jazady. Biraq, gazetting pikirinshe, Izrailiding Livandaghy operasiyasyn eskersek, Izraili premier-ministri Biniyamin Netaniyahu «qanatyn kenge jayghysy keledi».

«Ál-Qúds әl-Arabiyde» shyqqan maqalanyng avtory mәlimdegendey, eger Izraili shabuylgha jauap berse, Iran seysenbige qaraghanda, evrey memleketine kóp mólsherdegi jarylghysh zymyrandarmen soqqy berui mýmkin.

Osyghan baylanysty Independent, ballistikalyq zymyrandar soghysy kezinde eger barlyq zymyrandar әude atyp týsirilmese, Izrailiding infraqúrylymyna ýlken ziyan keltirui mýmkin, biraq ne bolaryn tek aldaghy «uaqyt kórsetedi» degen qorytyndygha keldi.

Abai.kz