Qazaq halqynyng tarihynda ruhany kóshbasshy, batyr túlghalardyng orny erekshe. Solardyng biri 114 jyl búryn (1910-1982) 24 jeltoqsanda tuylghan – Kenes Odaghynyng Batyry, danqty qolbasshy jәne jazushy Bauyrjan Momyshúly.

Ol ózining erligimen ghana emes, últtyq patriotizmdi dәripteuimen, qazaq ruhaniyatyn nyghaytugha qosqan ýlesimen tanyldy. Mәskeu shayqasynyng qaharmany bolghan Bauyrjan Momyshúly halqymyzdyng batyrlyq dәstýrlerin janghyrtyp, keler úrpaqqa últtyq ruhtyng biyik ýlgisin kórsetip ketti.

Bauyrjan Momyshúlynyng ómir joly elding basyna auyr kýn tughan kezende bastaldy. Ekinshi dýniyejýzilik soghys kezinde ol Mәskeudi qorghau shayqasynda jaujýrek qolbasshy retinde tanyldy. Kenes әskerining qatarynda jýrip, taktikalyq sheberligi men qaysar minezi arqyly ýzdik qolbasshygha ainaldy. Onyng әskery erlikteri – batyrlyq pen patriotizmning jarqyn kórinisi.

Bauyrjan Momyshúly soghys maydanynda tәrtip pen batyldyqty ústandy. Ol ózining sarbazdaryna tek qana jenis ýshin kýresudi ýiretip, ruhyn nyghaytugha ýlken mәn berdi. Onyn: «Tәrtipsiz el bolmaydy, tәrtipke baghynghan qúl bolmaydy» degen naqyl sózi әli kýnge deyin halyq jadynda.

Bauyrjan Momyshúly tek batyr ghana emes, sonymen qatar últtyq ruhtyng saqtaushysy boldy. Ol qazaq halqynyng salt-dәstýrlerin, tilin jәne mәdeniyetin erekshe qúrmettedi. Onyng «Úshqan úya» atty avtobiografiyalyq enbegi qazaqy tәrbiyening qanshalyqty manyzdylyghyn pash etedi. Búl shygharmada batyrdyng balalyq shaghy, ata-anasynyng ónegeli tәrbiyesi men qazaq halqynyng qúndylyqtary keninen bayandalghan.

Bauyrjan Momyshúly qazaq әielderining qoghamdaghy róli turaly da tereng oy qozghaghan. Ol әiel-ananyng qasiyetin joghary baghalap, jastardy adamgershilikke tәrbiyeleu mәselesin nazarda ústady. Bauyrjan Momyshúly ózining shygharmalarynda patriotizm men últtyq ruhtyng manyzdylyghyn erekshe atap ótti.

Onyng jazushylyq enbekteri qazaq әdebiyetine ghana emes, býkil әlemdik mәdeny múragha qosylghan asyl qazyna bolyp tabylady. Onyng sózderi tek әskery ortada ghana emes, beybit ómirde de halyqty jigerlendirip otyrdy.

Soghystan keyingi jyldary Momyshúly jastarmen kezdesuler ótkizip, eldi patriotizmge tәrbiyeleu isine belsendi atsalysty. Ol: «El degende ezilip, júrt degende júmylyp qyzmet etu – er jigitting isi» dep, elge adal qyzmet etuding ýlgisin kórsetti.

Bauyrjan Momyshúly – qazaq halqynyng ruhany ústazy, últtyq maqtanyshy. Onyng ómir joly men enbegi – jastargha ónege, patriotizmning naghyz ýlgisi. Batyrdyng esimi tarih betterinde altyn әriptermen jazylyp, keleshek úrpaqtyng sanasynda mәngi saqtalady.

Baghlan Tashimov

Abai.kz