Siriya: Bashar Asad biyligi qúlady. Siriyadaghy qazaq sarbazdary qaytpek?
Siriyadaghy Asadqa qarsy kýshter 27 qarashada Asadqa qarsy soghys ashyp, az kýnde Damashyqqa deyin jetti. «Hayat Tahrir ash-Sham» bastaghan Asadqa qarsy әsker Idlibten bastap, Haleb (Aleppo), Hama, Homs sekildi manyzdy qalalardy aldy. Eng aqyrynda el astanasy Damashyqty alyp, Bashar Asad biyligining qúlaghanyn mәlimdedi.
ASADTAR QAShTY: 54 JYLDYQ OTBASYLYQ BASQARU JÝIESI QÚLADY!
Premier-ministr Múhammed Ghazy әl-Jalaly memleketti basqarudy halyq tandaghan topqa ótkizuge dayyn ekenin aitty. Búl janalyqty Siriya halqynyng kóbi quana qarsy aldy. Degenmen múnymen bәri týzeledi deuge kelmeydi. Jaghdaygha alandap ózge elge ketip jatqan túrghyndar da bar.
Siriya premier-ministri Múhammed Ghazy әl-Jalaliy: «Men memleketti tastap, eshqayda ketkenim joq. Óitkeni búl mening elim, al men sonyng azamatymyn. Siriyadaghy sayasy jaghday túraqtalghanyn qalaymyn. Bizding elding kórshi memlekettermen, býkil әlemmen jaqsy qarym-qatynas ornatugha qauqary jetedi. Biraq búl mәselemen endi Siriya halqy tandaytyn jana ýkimet ainalysady. Biz ony qoldaugha dayynbyz», - dedi.
Al «Hayat Tahrir ash-Sham» liyderi Ábu Múhammed әl-Jolaniy Damashyq qalasyndaghy memlekettik mekemeler biylik resmy týrde berilgenshe premier-ministrding baqylauynda qala beretinin mәlimdedi.
Ál-Jolany osyghan deyin CNN-ge súhbat berip: «Bizding aqyrghy mejemiz - Damashyq! Maqsatymyz - Asad rejiymin qúlatu. Biz osy maqsatqa jetu ýshin qolda bar barlyq qúraldardy paydalanugha qúqylymyz. Rejimning jeniluining dәnegi әrqashan onyng ishinde boldy... Irandyqtar uaqyt útu arqyly rejimdi jandandyrugha tyrysty, keyinnen orystar da qoldau kórsetuge tyrysty. Biraq shyndyghy sol - búl rejim óldi! Siriya bir biyleushi erikti sheshimder qabyldaytyn jýiege emes, institusionaldyq basqaru jýiesine layyq», - degen edi.
27 qarashada bastalghan soghys 8 jeltoqsanda Damashyqta nýktelendi. Nәtiyjede – Bashar Asad otbasyn ertip, Reseyge bas saughalady. Resey biyligi Asad pen onyng otbasyna sayasy baspana úsyndy. Ol Reseyding Siriyadaghy әskery bazasyna qashyp baryp, IYl-76 әskery úshaghymen qashqan.
Osylaysha, әkeli-balaly Asadtar dinastiyasynyng 54 jyldyq qandy biyligi nýktelendi. Bashar Asad biyligi 11 kýnning ishinde qúlady.
Siriya syiyrdyng býiregindey bytyrap jatqan memleket. Býgingi Siriya – júlym-júlymy shyqqan el. Ózi 14 oblystyng jerinen qúralady. Onda kimder joq deysiz?.. Terrorlyq toptar da, radikaldy-diny toptar da kóp. Týrkiyanyn, AQSh-tyng proksiyleri bir-bir aimaqty ústap otyr. Izraili Golandy alghan. Bir jaqta kýrdter avtonomiya súrap, ol túr. Taghy bir jaqta týrkimender bas bermey, ol túr. DAYSh ta bar ol jaqta. Taypalyq bólinister taghy bar. Qysqasy, búlardyng әrbirining óz mýddesi bar. Kóp jaghdayda olar bir-birin moyyndamaydy.
SIRIYaDAGhY QAZAQ SARBAZDARY AMAN BA? OLAR ELGE QAYTARYLA MA?
Bizdi alandatatyny – Siriyada Qazaqstannyng bitimgerlik kýshteri bar! Biylghy jyldyng nauryz aiynda BÚÚ missiyasy ayasynda «soghysushy taraptar arasynda atysty toqtatu» tapsyrmasyn oryndau ýshin 139 qazaqstandyq әskery qyzmetker Golan jotasyna jiberilgen.
«Golan jotalarynda BÚÚ missiyasyn jýzege asyratyn qazaqstandyq әskery kontingentting jauapkershilik jaghdayy shiyelenisti, biraq túraqty», - dep baghalanuda. Búl turaly QR Qorghanys ministrligining mәlimdemesinde aityldy.
«BÚÚ baqylaushy kýshterining ókiletti sheneunikteri siriyalyq jәne izrailidik taraptardyng ókilderimen ýnemi baylanysta. Bitimgerlerding qauipsizdigin qamtamasyz etu ýshin qajetti sharalar qabyldanuda...», - delingen habarlamada.
SIRIYa ENDI QANDAY MEMLEKET BOLADY?
Sarapshylar Siriya endi qanday memleket bolady degenge qatysty 5 týrli boljam jasaydy. Qaranyz:
1) Siriya demokratiyalyq Respublikasy!
Ózara kelispeushiligi men iydeologiyalyq qayshylyghyna qaramastan oppozisiyalyq fraksiyalar aliyans qúrady.
2) Siriya Islam Respublikasy!
Búl núsqanyng negizgi oiynshysy - «Hayat Tahrir ash-Sham» bolmaq. Biylikti sol HTSh óz qolyna alady.
3) Izraili yqpalyndaghy Antishiyittik memleket!
Antishiyittik memleket qúrylady. Onda Izrailiding yqpaly basym bolady.
4) Siriya federativtik Respublikasy!
Búl núsqa boyynsha Siriya birneshe jartylay tәuelsiz territoriyalyq birlikke bólinedi. Olar AQSh yqpalynda bolady. Búl etnikalyq jәne diny qayshylyqtaryna qaray bólinedi.
5) Siriyanyng dezintegrasiyalanuy!
Búl eng radikaldy núsqa. Búl núsqa boyynsha Siriya birneshe bólikke bólinedi. Árqaysysy bir birine baghynbaytyn derbes territoriyalar bolady.
Núrgeldi Ábdighaniyúly
Abai.kz