ChatGPT-ding bergen jauaby:

Búl kezdesude biz qatang kelissózder strategiyalarynda jii qoldanylatyn manipulyasiyalyq jәne psihologiyalyq әdisterdi bayqadyq. Taldau barysynda búl әdisterdi sayasy psihologiya, strategiyalyq yqpal jәne tarihy analogiyalar túrghysynan qarastyramyz.

1. Sayasiy-psihologiyalyq taldau

1.1. Psihologiyalyq ýstemdik taktikasy...

Tramp pen Vens "qarsylasyn syndyru" әdisin qoldandy. Onyng ýsh negizgi elementi bar:

Birinshi: Zelenskiyding ústanymyn qúnsyzdandyru – Ukraina әlsiz jaghdayda jәne shart qoya almaydy degen pikirdi qaytalau. Búl qarsylastyng senimin búzu ýshin jasalady.

Ekinshi: Basqarudy óz qolyna alu – Zelenskiyding sózin bólu, onyng argumentterin elemeu. Búl "iyerarhiyany ornatu" әdisi, onda bir jaq ekinshi tarapqa "sóilesuge rúqsat beredi".

Ýshinshi: Alghys aitugha mәjbýrleu – kómekti mәjbýrli týrde qabyldatu jәne ony yqpal etu qúralyna ainaldyru.

Qortyndy: Búl әdisti avtokratiyalyq basshylar jii qoldanady. Mysaly, 2022 jylghy soghys qarsanynda Putin Ukrainagha osynday ritorikamen qysym jasaghan bolatyn.

1.2. Gazlayting jәne jauapkershilikti audaru...

Gazlayting – psihologiyalyq zorlyqtyng bir týri, onda qúrban óz jaghdayyna ózi kinәli dep sendiriledi. Búl kezdesude:

"Siz ózinizdi әlsiz jaghdaygha týsirdiniz", - dedi. Búl tikeley qúrbandy kinәlau.

"Siz milliondaghan adamdardyng ómirimen oinap otyrsyz", - dedi. Soghystyng jauapkershiligin Zelenskiyge jýkteu.

"Siz beybitshilikke dayyn emessiz", - dedi. Búl "Tize býkpeu" jәne "soghysty jalghastyru" degen úghymdardy auystyru.

Qortyndy: Búl әdisti otarshyl elder qoldanghan. Basqynshylar qarsylyq kórsetken halyqtardy "beybitshilikke dayyn emes" dep aiyptaghan.

1.3. Qorqynysh pen tәueldilikti manipulyasiyalau...

Tramptyng negizgi habarlamasy: "Bizsiz bolashaq joq". Búl – óte kýshti psihologiyalyq qaqpan, onda AQSh ózin qútqarushy jәne biyleushi retinde kórsetedi.

"Eger bizding qaruymyz bolmasa, búl soghys eki aptada ayaqtalar edi", - dedi. Búl Ukraina qarsylyghyn tolyqtay qúnsyzdandyru.

"Sizder shart qoya almaysyzdar", - dedi. Búl AQSh-qa tәueldilik ornatu.

"Eger atysty toqtatu mýmkindigi bolsa, sizder ony qabyldaularynyz kerek", - dedi. Búl Ukrainany Reseyge uaqyt beruge iytermeleu.

Qortyndy: Búl mafiya әdisi. Aldymen qauip tóndiredi, sodan keyin "qorghaudy" úsynady.

2. Strategiyalyq yqpal jәne saldar

2.1. Tramptyng maqsaty: Reseymen kelisimge dayyndyq...

Búl kezdesu – jay ghana qysym emes. Búl – Tramptyng Ukrainany Reseymen kelisimge aiyrbas qúraly retinde qarastyratynyn kórsetedi.

Atysty toqtatugha basymdyq beru – búl shynayy beybitshilik emes, Reseyding uaqyt útuy.

Ukrainany әlsiz etip kórsetu – AQSh-tyng kómegin azaytugha negiz dayyndau.

Tarihy paralleli: 1938 jyly Úlybritaniya premier-ministri Chemberlen Gitlerdi tynyshtandyru ýshin Chehoslovakiyanyng Sudet aimaghyn beruge kelisken edi. Tramp ýshin Ukraina – jana Sudet aimaghy.

2.2. AQSh-tyng bedeline әseri qanday?

Europa, Japoniya, Tayvani AQSh-qa tolyq senuge bolmaytynyn kóredi.

Resey AQSh-tyng Ukrainany qoldaugha shekteu qoyghysy keletinin týsinedi.

Qytay búl jaghdaydan sabaq alady. Eger AQSh Ukrainadan bas tartsa, búl Tayvanigha da qatysty boluy mýmkin.

Kim útady?

Resey: Ukrainagha qysym neghúrlym kýshti bolsa, soghúrlym Reseyge tiyimdi.

AQSh-tyng izolyasionisteri: Tramp óz jaqtastaryna "biz óz mәselelerimizben ainalysuymyz kerek", - degen oidy sinirip jatyr.

Kim útylady?

Ukraina: Syrtqy qoldaudyng azangy – Ukraina ýshin qauipti.

Europa: Eger AQSh sheginse, Ukrainany qoldau jauapkershiligi tolyqtay EO-gha týsedi.

3. Zelenskiy qalay qarymta qaytara alady?

Tramptyng maqsaty – Zelenskiydi moralidyq túrghyda basyp tastau jәne Ukrainany tolyqtay AQSh-qa tәueldi etu. Biraq Zelenskiyding birneshe qarsy strategiyasy boluy mýmkin:

4. Tramptyng sózderin ózine qarsy paydalanu...

Búl kezdesudi Europagha AQSh-qa senim artugha bolmaytynyn kórsetu ýshin qoldanu.

Demokrattardy qoldaugha yntalandyru, sebebi olar Ukrainagha kómekti jalghastyrudy qoldaydy.

AQSh-tyng últtyq mýddelerine basa nazar audaru.

Ukrainany "mәsele tudyrghan el" emes, "Resey agressiyasyna qarsy basty qorghanys" retinde kórsetu.

AQSh-tyng kómekten bas tartuy – Qytay men Reseyding kýshengine alyp keletinin eske salu.

"Aliternativti odaqtar" strategiyasyn qoldanu.

EO jәne NATO-men qarym-qatynasty nyghaytu.

AQSh Kongresindegi respublikashylarmen jeke baylanystar ornatu, óitkeni Tramptyng baghytymen bәri kelise bermeydi.

Songhy qorytyndy:

Zelenskiyding Tramp jәne Venspen kezdesui manipulyasiya men qysym kórsetuding sheberlik saghaty boldy. Onda:

1) Gazlayting jәne jauapkershilikti audaru;

2) Tәueldilikke mәjbýrleu;

3) Qorqynysh pen alghys arqyly manipulyasiya jasau;

4) "Beybitshilik" pen "kapitulyasiya" úghymdaryn almastyru tәsilderi qoldanyldy.

Alayda, Zelenskiy búghan deyin de qiyn kelissózderden ótken. Endigi manyzdysy – "Ukraina búl jaghdaydy óz paydasyna sheshe ala ma?" degen súraq.

Bahytbol Berimbay

Abai.kz