ChatGPT-дің берген жауабы:

Бұл кездесуде біз қатаң келіссөздер стратегияларында жиі қолданылатын манипуляциялық және психологиялық әдістерді байқадық. Талдау барысында бұл әдістерді саяси психология, стратегиялық ықпал және тарихи аналогиялар тұрғысынан қарастырамыз.

1. Саяси-психологиялық талдау

1.1. Психологиялық үстемдік тактикасы...

Трамп пен Вэнс "қарсыласын сындыру" әдісін қолданды. Оның үш негізгі элементі бар:

Бірінші: Зеленскийдің ұстанымын құнсыздандыру – Украина әлсіз жағдайда және шарт қоя алмайды деген пікірді қайталау. Бұл қарсыластың сенімін бұзу үшін жасалады.

Екінші: Басқаруды өз қолына алу – Зеленскийдің сөзін бөлу, оның аргументтерін елемеу. Бұл "иерархияны орнату" әдісі, онда бір жақ екінші тарапқа "сөйлесуге рұқсат береді".

Үшінші: Алғыс айтуға мәжбүрлеу – көмекті мәжбүрлі түрде қабылдату және оны ықпал ету құралына айналдыру.

Қортынды: Бұл әдісті автократиялық басшылар жиі қолданады. Мысалы, 2022 жылғы соғыс қарсаңында Путин Украинаға осындай риторикамен қысым жасаған болатын.

1.2. Газлайтинг және жауапкершілікті аудару...

Газлайтинг – психологиялық зорлықтың бір түрі, онда құрбан өз жағдайына өзі кінәлі деп сендіріледі. Бұл кездесуде:

"Сіз өзіңізді әлсіз жағдайға түсірдіңіз", - деді. Бұл тікелей құрбанды кінәлау.

"Сіз миллиондаған адамдардың өмірімен ойнап отырсыз", - деді. Соғыстың жауапкершілігін Зеленскийге жүктеу.

"Сіз бейбітшілікке дайын емессіз", - деді. Бұл "Тізе бүкпеу" және "соғысты жалғастыру" деген ұғымдарды ауыстыру.

Қортынды: Бұл әдісті отаршыл елдер қолданған. Басқыншылар қарсылық көрсеткен халықтарды "бейбітшілікке дайын емес" деп айыптаған.

1.3. Қорқыныш пен тәуелділікті манипуляциялау...

Трамптың негізгі хабарламасы: "Бізсіз болашақ жоқ". Бұл – өте күшті психологиялық қақпан, онда АҚШ өзін құтқарушы және билеуші ретінде көрсетеді.

"Егер біздің қаруымыз болмаса, бұл соғыс екі аптада аяқталар еді", - деді. Бұл Украина қарсылығын толықтай құнсыздандыру.

"Сіздер шарт қоя алмайсыздар", - деді. Бұл АҚШ-қа тәуелділік орнату.

"Егер атысты тоқтату мүмкіндігі болса, сіздер оны қабылдауларыңыз керек", - деді. Бұл Украинаны Ресейге уақыт беруге итермелеу.

Қортынды: Бұл мафия әдісі. Алдымен қауіп төндіреді, содан кейін "қорғауды" ұсынады.

2. Стратегиялық ықпал және салдар

2.1. Трамптың мақсаты: Ресеймен келісімге дайындық...

Бұл кездесу – жай ғана қысым емес. Бұл – Трамптың Украинаны Ресеймен келісімге айырбас құралы ретінде қарастыратынын көрсетеді.

Атысты тоқтатуға басымдық беру – бұл шынайы бейбітшілік емес, Ресейдің уақыт ұтуы.

Украинаны әлсіз етіп көрсету – АҚШ-тың көмегін азайтуға негіз дайындау.

Тарихи параллель: 1938 жылы Ұлыбритания премьер-министрі Чемберлен Гитлерді тыныштандыру үшін Чехословакияның Судет аймағын беруге келіскен еді. Трамп үшін Украина – жаңа Судет аймағы.

2.2. АҚШ-тың беделіне әсері қандай?

Еуропа, Жапония, Тайвань АҚШ-қа толық сенуге болмайтынын көреді.

Ресей АҚШ-тың Украинаны қолдауға шектеу қойғысы келетінін түсінеді.

Қытай бұл жағдайдан сабақ алады. Егер АҚШ Украинадан бас тартса, бұл Тайваньға да қатысты болуы мүмкін.

Кім ұтады?

Ресей: Украинаға қысым неғұрлым күшті болса, соғұрлым Ресейге тиімді.

АҚШ-тың изоляционистері: Трамп өз жақтастарына "біз өз мәселелерімізбен айналысуымыз керек", - деген ойды сіңіріп жатыр.

Кім ұтылады?

Украина: Сыртқы қолдаудың азаюы – Украина үшін қауіпті.

Еуропа: Егер АҚШ шегінсе, Украинаны қолдау жауапкершілігі толықтай ЕО-ға түседі.

3. Зеленский қалай қарымта қайтара алады?

Трамптың мақсаты – Зеленскийді моральдық тұрғыда басып тастау және Украинаны толықтай АҚШ-қа тәуелді ету. Бірақ Зеленскийдің бірнеше қарсы стратегиясы болуы мүмкін:

4. Трамптың сөздерін өзіне қарсы пайдалану...

Бұл кездесуді Еуропаға АҚШ-қа сенім артуға болмайтынын көрсету үшін қолдану.

Демократтарды қолдауға ынталандыру, себебі олар Украинаға көмекті жалғастыруды қолдайды.

АҚШ-тың ұлттық мүдделеріне баса назар аудару.

Украинаны "мәселе тудырған ел" емес, "Ресей агрессиясына қарсы басты қорғаныс" ретінде көрсету.

АҚШ-тың көмектен бас тартуы – Қытай мен Ресейдің күшеюіне алып келетінін еске салу.

"Альтернативті одақтар" стратегиясын қолдану.

ЕО және НАТО-мен қарым-қатынасты нығайту.

АҚШ Конгресіндегі республикашылармен жеке байланыстар орнату, өйткені Трамптың бағытымен бәрі келісе бермейді.

Соңғы қорытынды:

Зеленскийдің Трамп және Вэнспен кездесуі манипуляция мен қысым көрсетудің шеберлік сағаты болды. Онда:

1) Газлайтинг және жауапкершілікті аудару;

2) Тәуелділікке мәжбүрлеу;

3) Қорқыныш пен алғыс арқылы манипуляция жасау;

4) "Бейбітшілік" пен "капитуляция" ұғымдарын алмастыру тәсілдері қолданылды.

Алайда, Зеленский бұған дейін де қиын келіссөздерден өткен. Ендігі маңыздысы – "Украина бұл жағдайды өз пайдасына шеше ала ма?" деген сұрақ.

Бахытбол Беримбай

Abai.kz