Beysenbi, 8 Mamyr 2025
Qúiylsyn kóshing 2118 0 pikir 7 Mamyr, 2025 saghat 20:36

Býgin jylytsan, erteng oghan ózing jylynasyn...

Suret: Avtordyng jeke múraghatynan alyndy.

Premier-ministr Oljas Bektenovtyng nazaryna!

QR Enbek jәne halyqty әleumettik qorghau viyse-ministri Asqarbek Ertaev mýddeli memlekettik organdardyn, «Otandastar qory» KEAQ, «Dýniyejýzilik qazaqtar qauymdastyghy» RQB ókilderimen jәne qogham qayratkeri Auyt Múqiybekpen birlesip «Ata joly» kartasyn beru tetigin jetildiru mәselelerin talqylady. Sonymen qatar qogham qayratkeri Auyt Múqiybekting «Ata joly» kartasyn beru tetigin jetildiru jónindegi úsynystary tyndaldy...

Búl – ótken aidyng 18 kýni Enbek jәne halyqty әleumettik qorghau ministrligi taratqan mәlimet.

Sóitip, eki jyldan beri «jyr» bolyp kele jatqan «Ata joly» kartasyn beru tetigin jetildiru júmysyna shyndap kirisip kettik.

Býgin Enbek jәne halyqty әleumettik qorghau ministrliginin Kóshi-qon komiytetinde Komiytet tóraghasynyng orynbasary Núrlan Tәjibaev, Etnikalyq kóshi-qon bólimining basshysy Núrbol Baysynov ýsheuimiz «Qazaqstan Respublikasynyng keybir zannamalyq aktilerine halyqtyng kóshi-qony mәseleleri boyynsha ózgerister men tolyqtyrular engizu turaly» Qazaqstan Respublikasy Zanynyng jobasy ayasynda «Ata joly» kartasyna qatysty Enbek jәne halyqty әleumettik qorghau ministrligi dayyndaghan alghashqy jobany talqyladyq.

Atalghan alghashqy jobagha toqtalmas búryn, aldymen, «Ata joly» kartasyn oidaghyday etip jasap shyghu ýshin baryn salyp qúlshynyp otyrghan ministr Svetlana Jaqypova hanym men onyng orynbasary Asqarbek Ertaev myrzagha jәne jogharyda men aty-jónderin ataghan Kóshi-qon komiytetining basshylaryna dәn riza ekenimdi aitqym kelip otyr.

Beker obaly kәne, Enbek jәne halyqty әleumettik qorghau ministrligi búl jobany barynsha kemeldi әri óte tiyimdi etip jasap shyghugha jan-tәnderimen kirisip-aq jatyr.

Ekinshiden, «Ata joly» kartasyn beruding tetigin jetildiru syndy asa jauapty júmysqa arnayy shaqyryp, óz ýlesimdi qosu ýshin mýmkindik tudyryp otyrghan ministrlik basshylaryna rahmet aitam!..

Enbek jәne halyqty әleumettik qorghau ministrligi etnikalyq qazaqtargha «Ata joly» kartasyn beruding tetigin odan ary jetildiru ýshin qoldanystaghy eki Zangha, ýsh Kodekske tolyqtyru engizudi josparlap, onyng alghashqy jobasyn әzirlepti.

Al, men atalghan «Ata joly» kartasynyng әleuetin kýsheyte týsu ýshin, atalghan jobagha óz tarpymnan mynaday úsynystar berdim:

– «Ata joly» kartasyn etnikalyq qazaqtarmen qatar, Qazaqstan Respublikasynda tughan, Qazaqstan Respublikasynyng azamaty bolyp tabylmaytyn últy qazaq azamattargha da beru;

Sonymen birge, «Ata joly» kartasyn alghan etnikalyq qazaqtargha,

ózining tólem qabilettiligin rastaudan bosatu;  

Qazaqstan Respublikasynyng aumaghyna kirgen kezde halyqaralyq shartqa jәne (nemese) Qazaqstan Respublikasynyng keden zannamasyna sәikes kólik qúraldaryn qosa alghanda, kәsiporyndy ashugha arnalghan mýlikin birjolghy kedendik tólemderdersiz ýtkizu;

Ýkimet aiqyndaghan ónirlerde kәsiporyn ashqan jaghdayda, konkurs nemese auksion ótkizbey, uaqytsha óteusiz jer paydalanu qúqyghymen jeke qosalqy sharuashylyq, bau-baqsha jәne sayajay qúrylysyn jýrgizu ýshin jer uchaskelerin alu;

bes jylgha salyqtan bosau QÚQYGhYN beru.

Sonday-aq, «Ata joly» kartasyn alghysy keletin etnikalyq jәne ózge de qazaqtadyng sanatyn Qazaqstan Respublikasy Preziydentining 2005 jylghy 6 mausymdaghy N1587 Jarlyghynda kórsetilgen  kәsip iyelerining sanatymen tolyqtyra týsu kerek dep esepteymin...

Basqasyn bilmeymin, atalghan joba talqygha týskende, bes jylgha salyqtan bosau mәselesine kelgende, qúzyrly ministrlikter tikesinen tik shapshuy mýmkin!

Biraz deputattardyng da qarsy shyghuy ghajap emes...

Osy  jerde qarsy bolatyndardyng esine myna bir tarihy oqighany aldyn-ala salyp qoigha tura keledi.

Ótken ghasyrdyng qyrqynshy jyldary Qytay komunisterinen qashyp, Gimalay asyp, Týrkiyany panalaghan qazaqtar esterinizde bolar?!

O, sol qazaqtardyng aldynan shyqqan Týrkiyanyng sol kezdegi Memlekettik ister ministri Fatyn Rýshtý Zorlý: «Týrkiya asqan bay el emes. týrkiyanyng sizderge bereri – tuysqandyq meyirim. Sizder Týrkiyagha kelgen kýnderinizden bastap bes jyl salyq tólemeytin bolasyzdar. El ishinde jýrip-túru isinde de sizderge arnauly arzan baghamen biylet beriledi. Auyl sharuashylyghymen shúghyldanamyn deushilerge auyldyq jerlerden egistik jer beriledi. Al, sauda jәne qolóner isimen shúghyldanamyn deushilerge qalalyq jerden tegin ýy beriledi. Júmys isteymin degenderinizge memleket menshigindegi fabrika-zavodtardan júmys beriledi...» (Hasen Oraltay, «Elim-aylap ótken ómir» kitaby, 164-, 165-better),-dep, aryp-ashyp kelgen tuystaryn qúshaghyna basqany belgili.

Týrkiyanyng sol kezdegi Ýkimet basshysy Adnan Menderes degen kisi eken.

Áriyne, jogharydaghy jaqsylyqtardyng bәri sol Adnan Menderes marqúmnyng sheshimimen jasalghany anyq.

Týrkiya Ýkimeti jasaghan osy jenildikterding arqasynda, sol qazaqtar  ensesin tez kóterip, shetinen auqattanyp ýlgirdi.

Ásirese, teri óndeu men teri kiyimderin tigu jaghynan býkil týrik halqynyng ózin shang qaptyryp ketti.

Tәuelsizdikting alghashqy jyldarynda Týrkiyaghy saparlay barghan qazaqtardyng sol qazaqtardyng qolynan shyqqan teri kiyimderdi kiymegeni joq shyghar.

Toqsanynshy jyldardyng sonynda biz Qazaqstangha oralghanda Almatynyng bitken bazarynda Týrkiyada tigilgen tondar samsap túratyn...

Qysqasy, Týrkiya ózin pana tútyp barghan sol qazaqtardy, Sherhan Múrtaza aghamyzdyng sózimen aitsaq, jylytyp edi, keyin ózderi olargha jylyndy...

2021 jyly Týrkiyada ótken Týrkitildes memleketterding yntymaqtastyq kenesining VIII Sammiytinde Preziydent Qasym-Jomart Toqaev Adnan Menderes marqúmnyng Qytaydan qashyp baryp Týrkiyany panalghan sol qazaqtargha jasaghan qamqorlyghyn asa zor rizashylyqpen eske alyp, «Men býgin taghy bir óte manyzdy tarihy oqigha turaly atap ótkim keledi. Búl ótken ghasyrdyng ortasynda taghdyr tәlkegimen tau asyp, tas basyp, aryp-ashyp Anadoly jerine kelgen myndaghan qazaq otbasyn «bauyrym» dep qúshaq jayyp qarsy alghan Adnan ­Menderes jóninde bolyp otyr. Ol ótken ghasyrdyng eluinshi-alpysynshy jyldary, on jyl boyy Týrkiyanyng premier-ministri bolghan kórnekti memleket jәne qogham qayratkeri. Qazaqtardyng osynda ornyghuyna, kәsip istep, tamyr jangyna kóp jaghday jasaghan birden-bir túlgha bolghany aqiqat. Men Qazaqstan Preziydenti retinde qazaq halqynyng atynan Adnan Menderesting ruhyna taghzym etip, qúshaghy keng barsha týrik halqyna shynayy alghysymdy aitamyn!», – dep, aghynan aqtarylghany bar.

Ol az deseniz, Qasym-Jomart Kemelúly 2023 jyly 1 nauryzda Týrkistan qalasyndaghy Qoja Ahmet Yasauy atyndaghy halyqaralyq qazaq-týrik uniyversiytetining aldyna,  osy jaqsylyghy ýshin, Adnan ­Menderes marqúmgha enseli eskerkish ornatqyzdy...

Biz Qasekenning búl kemengerligine qatty sýisinip, óz oilarymyzdy ortagha salyp, den riza bolghan bolatynbyz.

Áriyne, ol zaman men býgingi kýndi salystyrugha kelmeydi.

Biraq, sol Adnan ­Menderes marqúmnyng qazaq bauyrlaryna jasaghan keshegi jaqsylyghyn bizding Oljas Bektenov myrza býgingi «Ata joly» kartasyn alghysy keletin etnikalyq qazaq tuystaryna jasap jiberse, esh artyq bolmas edi.

Al, men «Ata joly» kartasyn alghan etnikalyq qazaqtardyng Qazaqstangha mol iygilik әkeletinine senimdimin!

Eskertu: aitpaqshy, osy «Ata joly» kartasyn beru tәrtibin jetildiru ýshin men-men degen bes-alty kәsipkerden úsynys súradym. Bireui mardymdy birdeme aita almady.

Tipti, qanshama aqsha shyghyndap «Kәsip iyesi – 2025» halyqaralyq forumyn ótkizgen Dýniyejýzi qazaqtary qauymdastyghynyng әleumettik jelilerdegi paraqshalaryn aqtaryp, «Ata joly» kartasyn layyq ilikke alar dym tappadym...

Auyt Múqiybek

Abai.kz

0 pikir

Ýzdik materialdar

Ádebiyet

Altyn sandyq

Bauyrjan Omarúly 1933
Bilgenge marjan

Sertine berik samuray...

Beysenghazy Úlyqbek 2626
46 - sóz

«Rodoslovnaya kazahskih hanov»: vsemirnoe priznanie

Kerimsal Jubatkanov 2449