«Tór Altay Qalihany men Didahmetin jyrlaydy» jazba aqyndarynyng mýshәirasy men Aytyskerlerding alaman bәigesi «Altay týrki әlemining altyn besigi» festivali ayasynda ótti. ShQO-nyng shaqyruymen úly dýbir merekege biz de qonaq bolyp baryp keldik.

1) 13-mausym azanda Qalihan Ysqaqov pen Didahmet Áshimhanovtyng qabiri basyna baryp Qúran baghyshtadyq.

2) Jazushynyng 90 jyldyghyna oray Topqayyng auylyndaghy Qalihan Ysqaqov atyndaghy mektepke baryp eskertkishine gýl shoqtaryn qoydyq.

3) Katonqaraghay audan ortalyghy mәdeniyet ýiinde Didahmet Áshimhanovtyng 75 jyldyghyna oray eskertkishi ashylyp, ghylymy praktikalyq konferensiya ótti.

4) Týste Dәulet Didahmetúly әkesine arnap dasdarqan jayyp As berdi. Marqúmgha Qúran baghyshtaldy.

5) Sol kýni keshke qaray Topqayynnyng arasynda, arqasyn taugha sýiep, sarqyraghan ózen boyynda jazba aqyndardyng jyrdan shashuy shashylyp, mazdap janghan alaudyng qasynda bәri birdey 500000 tg den syilyq aldy.

6) 14-mausym týske deyin bauyrynan jaraghan jýirikter bәigege týsip atshabarda arghymaqtar jarysqa týsti. Nәtiyjesinde Tarbaghataydyng qarageri birinshi kelip bәigesine avtokólik aldy. Onan keyin Kýrshim men Zaysan audanynyng jýirikteri 2-3 bolyp qúiryq tistese keldi.

7) Saghat 11 de aityskerler minbege kóterilip alty júp sayysqa týsti. Mәrege Didar Qamy oq boyy ozyp kelip 3000000 (ýsh milion) tg aldy. Ekinshi bolghan Rýstem Qayyrtay 2 milion, ýshinshi bolghan Mongholiyadan kelgen aqyn men Qyrghyz elinen kelgen Núrsúltan 1 millionnan aldy. Ózge aqyndar jarty millionnan enshilep eshkimde qúry qaytqan joq.

14-mausymnyng týsinde audandar men mekemeler tikken Aqboz ýilerde bas tartylyp tabaq-tabaq et qoyyldy. Aytys ayaqtaghan song keshinde oblys әkimi arnayy dasdarqan jayyp syy tabaqtaryn qoydy.

9) Keshki saghat 19:30 da "Altay týrki әlemining altyn besigi" festivali bastaldy. 13 memleketten kelgen óneriyeleri tór Altaydy kýige bólep, әnmen әrledi.

10) Qonaqtardy 12-mausymda qarsy alyp, 15-mausym qúrmettep shygharyp saldy.

Eki kýn jol jýrip, eki kýn ónerding ólkesinde jýzgen bizder Almatygha zor shabyt, tereng sezimmen oraldyq. Tabighaty kórkem, ólkesi órnekti, qaraghay men qayyng boy talasqan, saylarynan sarqyrap ózen aqqan Katonqaraghay jan bitkendi jalt qaratady. Tamasha talanttar Oralhan Bókey (Shynghystay), Qalihan Ysqaq (Topqayyn), Didahmet Áshimhanov (Janaýlgi) shyqqan, Astanada jýrgen Álibek Asqary bar, Óskemende otyrghan Álibek Qantarbaev syndy túlghalary bar Katon eli baqytty. Maslihattyng tóraghasy Beyimbet myrza aitqanday "Ýsh memlekettik syilyqtyn, alty Alash syilyghynyng iyegeri shyqqan Katon" qalay maqtansa da bolady.

1) Búghy-maralyymen belgili,

2) Balarasymen bay,

3) Balqaraghayymen biyik,

4) Qysymenen ataqty,

5) Tabighatymen tanghajayyp

Katonqaraghay óniri elding tynysy, jerding júmaghy.

Qazaqstannyng barlyq oblysyn araladym, ayaghym jetpey kelgeni Katonqaraghay edi. Alla nәsip etti, QJO-nyng ShQO boyynsha piliyalynyng jetekshisi Álibek Qantarbaev agha sebep boldy. "Adam aidasa barmaysyn, dәm aidasa qalmaysyn" dep Resey, Qytay, Monghol, Qazaq tórt elding týiilisi Múztaudyng bókterindegi ormandy ólke, qorghandy ólke, talanttar men daryndar tughan shyrayly shyghystyng súlu jýzin kórip kónil kóterilip, jan raqattandy.

Toygha kelgen qonaqtardyng qatarynan kóp kisilerdi kórip, tura kelgenimen amandasyp, qiys ótkenimen qas qaghysyp talay dýrlerdi kórdik. Úly dýbir sharany ótkizip otyrghan ShQO әkimi Núrymbet Saqtaghanov myrza, kórshi oblystan kelgen jana әkim Berik Uәli, Parlamentten kelgen Janarbek Áshimjan, Erlan Sayyr, Maqsat Tolyqbay jәne biz atyn esimizge saqtay almaghan deputattar boldy. Astanadan Sauytbek Abdrahmanov, Álibek Asqarov, Almatydan Núrdәulet Aqysh, Quandyq Týmenbay, Kólbay Adyrbek, Úlyqbek Esdәulet, Iran Ghayyp odan ózge ókshe basar jas qalamgerler toy mәrtebesin asyra týsti.

Biz Almatydan birge úshqan QJO-nyng Tóraghasy Mereke Qúlkenov pen orynbasary Ghalym Qaliybek myrzalarmen birge jýrdik. Kópten beri jaqynnan shýiirkelesuding reti kelmey jýrgen zamandasym Ghalym Qaliybek bauyrmen tórt kýn boyy qatar jýrdik.

QALIHAN AGhA

(Qalihan Ysqaqov - 90 jyl)

Katonday kórkem ólkeng de,

Kórkeyip kónil jýzedi.

Qaldyrdyng múra ertenge,

"Túiyq" pen "Qonyr kýz edi".

"Búqtyrma", "Aqsu - jerúiyq",

Bildirdi ozyq daryndy.

"Topqayyn" saghan eng úlyq,

Izdep ketting be, "Aghalaryndy"?!

Sahnada "Qazaqtaryna",

Maqala jazyp sóz etkem.

Tanghalyp ghajaptaryna,

Lapyldap órt bop ózekten.

Qalihan agha, darasyn,

Silkiding úrpaq sanasyn

Esime alsam, búl kýnde,

Múztaudy eske salasyn.

Arqadan qaqtyng ayalap,

Artynnan ergen inindi.

Ýlgindi aldyq sayalap,

Danasyn, dara bilimdi.

Ózgeshe edin, ózgeshe,

Sabyrdyng sary altyny.

Jibergen joqsyng sózge Ese,

Qazaqtyng qaysar nart Úly!

Basynda Qúran oqydym,

Qabiring - Ghasyr kemesi.

Ótkendi kórip otyrmyn,

"Kelmes kýnderding elesi"!...

DIDAGhAM

(Didahmet Áshimhanúly - 75 jyl)

Biz edik seni qasynda jýrip silaghan,

Aldynda jastar joghary edi By baghan.

Tegeurini kýshti, Tóraltaydyng tekti úly,

Joghaltyp aldyq, joqtadyq seni Didagham!..

Alpys bes degen jigitting jasy samdaghay,

Ajal qúryghy sap ete týsti shalmaday.

Ózinnen belgi - shyraghy sónbes shygharman,

Óte shyqty ghoy, "Dýnie shirkin jalghan-ay"!..

Izdegen jangha badyrayyp, basqan jatty izin,

Artynda qaldy janary jas bop "Aqqyzyn".

Jazghanyng júrttyng jan-azyghyna ainaldy,

Júmaq meken de bastaldy sening baq kýnin!..

Ataghyng tauday "Didagha" degen dәrejen,

Kemeldi jansyn, peyili darqan jәne Ken.

Ingalap kelgen kiyeli meken Katonyn,

Ruhyndy seuip úrpaqtar ýshin dәn egem.

Súlu ólkeden suyrylyp shyqqan sýiriksin,

Qamshy saldyrmas qayqaya shapqan jýiriksin.

Kórkem әlemning kózindey bolghan kórikti oi,

Arnalghan últqa qazynasyng ghoy, syilyqsyn!..

Dәuletbek Baytúrsynúly

Abai.kz