Bakude Týrik mәdeniyeti men múrasy qorynyng shtab-pәterinde «Týrik múrasy – әlemdik arenada» taqyrybynda dóngelek ýstel ótti. Dóngelek ýsteldi Qor Ázerbayjan Últtyq Konservatoriyasymen birlesip úiymdastyrdy.

«Ádebiyet jәne óner» portaly habarlaghanday, is-sharada 1925 jyly Parijde ótken Býkilәlemdik zamanauy dekorativtik jәne ónerkәsiptik óner kórmesinde týrki mәdeniyetining kórnekti ókilderining saltanatty óner kórsetuining 100 jyldyghy atalyp ótti.

Búl kórme HH ghasyrdyng birinshi jartysynda dekorativtik ónerdegi «art-deko» aghymyna atau berip qana qoymay, týrki halyqtarynyng mәdeny jetistikterining tanyluyna da manyzdy platforma bolghan edi. Dәl sol jerde Týrki dýniyesining biregey mәdeny múrasy alghash ret әlemdik arenada tanystyryldy. Kórmede týrki halyqtarynyng óner qayratkerlerinen qúralghan delegasiya, sonyng ishinde kórnekti mәdeniyet ókilderi 11 konsert ótkizdi: anyzgha ainalghan әzerbayjan әnshisi Shóvket Mamedova, ózbek әnshisi Qari-Yakubov Múhitdiyn, jarqyn biyshi Tamara hanym, qazaq әnshisi Ámire Qashaubaev jәne Bashqúrtstannan kelgen quray oryndaushysy Yumabay IYsәnbaev sahnagha shyqqan.

Is-sharany kirispe sózimen Týrik mәdeniyeti men múrasy qorynyng preziydenti Aqtoty Rayymqúlova ashty. Óz sózinde ol mәdeny múrany saqtau jәne ony jas úrpaqqa jetkizudin, zamanauy týrki dýniyetanymyn qalyptastyru arqyly ortaq týrki sanasynyng damuy men evolusiyasynyng Qordyng negizgi missiyasy ekenin atap ótti.

Ol mәdeniyet pen ruhany qúndylyqtardyng týrki halyqtaryn biriktiretin, ózara týsinistikti kýsheytetin jәne olardy jarqyn bolashaqqa bastaytyn kópir ekenin erekshe aitty.

Aqtoty Rahmetollaqyzy ruhany qúndylyqtardy damytu men bayytu ýshin aghartushylyq jobalardy jýzege asyrudyn, birlesken kýsh-jiger tanytudyng asa manyzdy ekenin atap ótti. Múnday bastamalar mәdeny dәstýrler men ózindik bolmysty saqtaugha ýles qosyp qana qoymay, ghylym, bilim jәne shygharmashylyq salalarynda yntymaqtastyq ýshin keng mýmkindikter ashady.

Odan keyin Ázerbayjan Últtyq Konservatoriyasynyng rektory, professor Kamiylә Dadashzade sóz sóilep, ortaq jobanyng manyzyn erekshe atap ótti. Ol Qordyng qyzmet etken uaqytynda Týrki әlemining damuyna eleuli ýles qosqanyn, mәdeny baylanystardy nyghaytugha baghyttalghan auqymdy jobalardy jýzege asyrghanyn jetkizdi.

Dóngelek ýstelding maqsaty – osy oqighanyng tarihy manyzyn aiqyndau, týrki mәdeniyetining jәne týrki halyqtarynyng kәsiby oryndaushylyq mektepterining úlylyghyn pash etu boldy.

Qatysushylar Parij kórmesining HH ghasyrdaghy ónerding damuyna әserin jәne onyng býgingi ózektiligin talqylady. Úly ústazdardyng esimin mәngi este qaldyrugha, olardyng shygharmashylyghyn nasihattaugha, osy dәstýrlerdi jalghastyryp, Týrki әlemining әdet-ghúryptary men dәstýrlerin saqtap, damytugha atsalysyp jýrgen jas oryndaushylardy qoldaugha erekshe nazar audaryldy.

Is-sharada sonday-aq Qazaqstan Últtyq Horeografiya akademiyasynyng rektory Biybigýl Nýsipjanova, Ózbekstannyng Mәdeniyettanu jәne Materialdyq emes mәdeny múra ghylymiy-zertteu instituty diyrektorynyng orynbasary Irada Dadajanova, Bashqúrtstan memlekettik óner institutynyng kafedra mengerushisi, Memlekettik Qurayshylar odaghynyng tóraghasy Artur Qaysarov jәne basqa da qatysushylar sóz sóiledi.

Týrik mәdeniyeti men múrasy qorynyng preziydenti Aqtoty Rayymqúlova sharadan keyin jurnalisterge bergen súhbatynda biylghy jyldyng býkil Týrki әlemi ýshin airyqsha manyzgha ie ekenin atap ótti. Dәl jýz jyl búryn, 1925 jyly úly Parij kórmesinde kórnekti mәdeniyet qayratkerlerining saltanatty óner kórsetui ótip, tarihta úmytylmas paraq ashyldy. Býgin, bir ghasyr ótken son, Ázerbayjan, Qazaqstan, Ózbekstan, Bashqúrtstan muzyka zertteushileri men ghalymdary qayta bas qosyp, ata-babalarynyng dәstýrleri әli de shabytpen janghyryp, úrpaqtardy әri býkil Týrki dýniyesin biriktirip otyrghanyn dәleldep otyr.

Abai.kz