Dýisenbi, 17 Qarasha 2025
Mәdeniyet 120 0 pikir 17 Qarasha, 2025 saghat 12:02

Astana Ballet : Qúshtarlyq pen nәziktik kýshi

Suret: «Astana Balet» teatrynyng PR qyzmetinen alyndy.

21-qarashada Astana Balet teatrynyng sahnasynda kórermen nazaryna әlem mәdeniyetining alyp әri qarama-qayshylyqqa toly eki әiel beynesine arnalghan kesh úsynylady. Búl kýni Qazaqstannyng enbek sinirgen qayratkeri Mukaram Avahry qoyghan bir aktili eki spektakli – «Ma Carmen» jәne «Salomeya» qoyylymdary kórsetimlekshi.

Eki qoyylym da әiel horeograftyng mahabbat, erkindik, qúmarlyq jәne ishki izdenis syndy mәngilik taqyryptargha kózqarasyn biriktirgendey. Búl avtorlyq balet keshinde Mukaram Avahry biyazylyq tabighatyn, onyng mol quaty men qarama-qayshy súlulyghyn jana qyrynan ashady.

«Ma Carmen» – erkindik pen ruh kýshining simvolyna ainalghan әigili Karmen beynesin oy eleginen qayta ótkizu amaly. Sahnada ýirenshikti er keyipkerler joq – truppanyng tek әielder qúramy ghana qatysady. Er adamdar abstraktili manekendermen almastyrylyp, olar turaly oi-tolgham aqyndar men filosoftardyng sitatasy kýiinde sahna kenistiginde órilgen.

Mukaram Avahriyding Karmeni – uaqyt pen últtan tys әielding jinaqtalghan beynesi. Týspen (kók, alqyzyl, sary, qyzyl, qara) belgilengen keyipker bolmysynyng bes túghyry onyng tabighatynyng týrli qyryn ashady – senimdilik pen qylymsudan ýmitsizdik pen ishki dramagha deyin.

«Astana Balet» qoyghan «Ma Carmen» spektakli horeografiya men ssenografiyanyng ózindik ereksheligimen qatar, qazirgi zamanghy qoyylymdarda siyrek kezdesetin sezimtaldyq, adamgershilik kónil-kýy syilaydy. Spektakli oiyn-sauyqty izdeytin kórermen ýshin de, spektakliden keyin «Áyel ne izdeydi jәne ne qalaydy?» degen freydtik súraqtyng sheshimin tapqanday kýy keshetin oily kórermen ýshin de qyzyqty», – deydi balet synshysy әri ónertanushy Ulikyar Áliyeva.

Horeograf neoklassika men contemporary dance estetikasyn biriktirip, spektaklidi әiel erkindigi men ózin-ózi tanu tabighaty turaly filosofiyalyq oi-tolghamgha ainaldyrady.

Keshting ekinshi qoyylymy – «Salomeya» baletinde horeograf Oskar Uaylidtyng týsiniktemesindegi bibliyalyq sujetke jýginip, Ruh pen Materiya, Jaryq pen Týnek qaqtyghysy turaly metaforalyq tuyndy jasady.

Basty keyipker – femme fatale ghana emes, mahabbat pen biylikke degen qúshtarlyghy ózin-ózi qúldyratqan әiel.

Spektakliding plastikalyq tili simvolizm men túspalgha toly: Salomeya men Ioannyng qimyldary ómir men ólimnin, azghyru men senimning horeografiyalyq dialogyna ainalady. Ózindik sheshimder – jaryq kontrasttarynan bastap sahnalyq metaforalargha deyin (ýstel-taq, qyzghylt kenep, tónkerilgen krest) – baletke bibliyalyq tragediyanyng auqymyn darytady.

Týrik kompozitory Fazyl Saydyng muzykasy qoyylymdy shyghys ekspressiyasymen jәne emosionaldy terendigimen toltyryp, al oryndaushylardyng mәnerli plastikasy — Nataliya Fernandes Menes (Salomeya), Erqanat Ermaghambet (Irod), Riza Qanatqyzy (Irodiada) jәne Sýndet Súltanov (Ioan) – spektaklidi shynayy dramalyq qoylymgha ainaldyrady.

Mukaram Avahry biregey teatr әlemin jasap, onda әrbir beyne, ym-ishara men muzykalyq ekpin – әiel turaly – onyng quaty, qúshtarlyghy men shabyt darytar qabileti turaly tútas oidyng bólshegine ainalady.

Búl keshte kórermen qauym tek baletti ghana tamashalap qoymaydy. Búl klassikalyq kanondardyng ornyna zamanauy maghynalar payda bolatyn, al by ishki erkindik tiline ainalatyn emosionaldy sayahat ispetti.

Abai.kz

0 pikir