Erlan ÁBDIRÚLY. Qazaqtyng qúny – 500 myng tenge
Asa mәrtebeli biylikterinizden kýder ýze berinizder. Olargha tughan júrtynyng qúny tyshqaq laq, qotyr eshkiden de kem. Keyingi bir jetide eldegi bolyp jatqan súmdyq oqighalar sony anghartady.
Asa mәrtebeli biylikterinizden kýder ýze berinizder. Olargha tughan júrtynyng qúny tyshqaq laq, qotyr eshkiden de kem. Keyingi bir jetide eldegi bolyp jatqan súmdyq oqighalar sony anghartady.
Mәsimovting ministrler kabiyneti Qyzylaghashtaghy qyrghyngha 700 mln. tenge bóludi úighardy. Qaza bolghan әrbir jan ýshin 500 myng tenge kóleminde otbasyna kómek kórsetiledi. Al bәri betimen ketken bizding elde bólingen qarajattyng dittegen jerine din aman jetkenin qadaghalau - qaranghyda qara qúmyrsqanyng izin izdegendey qiyn sharua. Apattyng aldyn almaq týgili, el-júrt kóktemgi salym qaynaghan tirshilikke kiriskende, qystyng ayaghynda demalysqa shyqqan oblys әkimi Serik Ýmbetov myrza onsyz da az sol qarjyny aman-esen qara jamylghan shanyraqtargha jetkize alsa, quanynyz. 700 mln.-dy azyrqanuymyzdyn sebebi de joq emes. Mereytoyyn toylatpaudy qadaghalap otyrghan Elbasymyzdyng biylghy joldauyn el arasynda nasihattaugha 1 mlrd. tenge bólindi degen aqparat BAQ-ta keyingi aptada jaryq kóre bastady. Bireu úiyqtap, bireu múrnyn shúqyp otyratyn onday jiyndargha sonsha aqshany sarp etkenshe, kýni keshe túryp jatqan jataqhanalarynan kýshtep quylghan shymkenttik otyz otbasygha kýrke bolsa da baspana salyp beruge bolar edi. Basy aman, bauyry býtin demeseniz, kóshede bosyp qalghan olardyng hali de qyzylaghashtyqtarday ayanyshty-aq. Jekemenshikke ótip ketken jataqhananyng endigi qojayyny kim ekeni әzirge belgisiz. Al jylaghan bala men shyryldaghan ananyng janayqayyn әkim Asqar Myrzahmetov estidi me, estimedi me, ol da anyq emes. Belgilisi - «Qazaqstan-2030» strategiyalyq jobasynyng alghashqy on jyldyghy tolayym tabystarmen ayaqtalghany zor maqtanyshpen nasihattalyp jatqanda, jýz qaraly adam kóshede qanghyp qaldy. Taghy sonsha adamgha qalalyq sot dәl sonday «ýkim» shygharuy mýmkin. Yaghni, taghy bir jataqhana jeke bastyng iyeligine ótui kәdik.
Joldau demekshi, biylghy joldauynda preziydent Núrsúltan Nazarbaev әrbir qazaqstandyqtyng ortasha jasyn 72 jasqa deyin kóteru kerektigin aitty. Konstitusiyanyng betasharynda da adam ómiri men qúqyqtary bizding basty baylyghymyz ekeni aitylatyny bar. Biraq bizding atqa mingenin mәngilik kóretin jergiliki sheneunikter preziydentting sózin de, Ata zannyng talabyn da qúlaqqa qystyrudy qajetsiz sharua kóretin siyaqty - Almaty-Semey tas jolynyng boyynda jýzdegen adam on kýn boyy «omalyp» qargha kómilip otyrdy. BAQ taratqan mәlimetke sensek, 60 shaqty jýk kóligi jol boyynda túryp qalghan. Jol tazalaudy - ayazda jatqan aghayynnyng densaulyghyn oilaudy maytabanyn soryp úiyqtaytyn ay ispettes mesqaryn sheneunikter oilap ta jatqan joq sekildi...
«Mi» degen tikúshaq ta qazaqty qyryp bitetin boldy. Ótken aptada Shyghys Qazaqstanda qúlaghan «Miy-8»-ding kesirinen 8 adam baqilyq boldy. Qyryp bitetin boldy deytin de jónimiz bar. 2001 jyldyng qantarynda, qorghanys ministri bolyp túrghan kezde Sәt Toqpaqbae myrza mingen tikúshaq sәtsizdikke úshyrap, sonyng saldarynan bir ofiyser qaza bolyp, bas shtabtyng ondaghan ofiyseri jaralanghan bolatyn. Sol 2001 jyly Lengir qalasynda «Miy-8 MT» tikúshaghy qúlap, bir adam qaza bolghany da este. Al 2008 jyly nauryzda Qyzylorda oblysynda Múhtar Qúl-Múhammed mingen «Mi» apatqa úshyrap, bortta bolghan 18 adamnyng beseui kóz júmdy.
2009 jyldyng 17 mausymynda bolsa, Ýsharal qalasynda «Miy-24» әskery úshaghy úshu alanyna jalp etti. Qúday saqtap, ol joly eshkim zardap shekpegen-túghyn. Byltyr ghana - qyrkýiekting 8-inde dәl keshegi Shyghys Qazaqstandaghyday qarghys atqan «Miy-8» Ontýstik Qazaqstannyng Ógem shatqalynda apatqa úshyraghynyn biz týgili biyliktegiler de úmyta qoymaghan boluy kerek. Ol apat on adamnyng ómirin jalmaghan edi. Endigisi - mynau. Sol joly da basshylar keshegi Kәrim Qajymqanúly siyaqty «tez arada jana tehnika alu kerek» degenge sayatyn qúrghaq uәdemen qúlaghymyzdy sarsytyp qútylghan edi. Aytpaqshy, Shyghys Qazaqstannyng әkimdigi qaza bolghandardyng otbasyna bir million tenge kóleminde kómek kórsetti. Qyzylaghashta bolsa, әr ólgen qazaqqa 500 myng tengeden bólingen. Qúddy, qazaqtyng qúny 500 myng men 1 mln. tengening arasynda baghalanatyn siyaqty. O, toba!
Qysqasy, asa mәrtebeli biyliginizden kýder ýze beriniz. Qalay, kimning kinәsinen ólseniz de, jarty million ústatyp jýre beredi. Eki qoyynyz bir tiyn. Bitti. Sanalaryna sәule kire me, joq pa, bir Qúdaygha ghana ayan. Anyghy - qazir bizde biylik bir jaq, halyq bir jaq. Biylik - halyqqa razy. Qazaqtan manyraq tobyr jasap alghanyna senimdi siyaqty. Halyq - biylikke narazy. Olardyng qatary keyingi aptada birneshe eselendi. Narazy júrttyng endi qansha shydary da Allagha mәlim. Al shydamnyng shegi qanday bolatynyn postkenestik elderding birazy dәleldep qoydy.