Senbi, 23 Qarasha 2024
Tamyr 6964 0 pikir 17 Mausym, 2014 saghat 10:14

JÚMAQ MEKEN – YSTYQKÓL

Alys-jaqyn shetelderge sayahattap, jahannyng talay qyzyghyna kuә bolyp jýrsek te, keyde iyek astynda túrghan qonsymyzdyng keremetin kóre bilmeymiz. Ay basynda «Eyr Astana» әue kompaniyasynyng úiytqy boluymen kýngey Alataudyng aidyn kól, altyn kesesi – Ystyqkólge  bir top tilshi  men sarapshy at basyn tiredik. IYә, Sýiinbay aqyn: «Qanattas qyrghyz elin kórmek ýshin, bolaryn osy astyng kýttik alty ai» dep jyrlaghanday, irgedegi qyrghyz aghayynnyng jay-kýiin óz kózimizben kóru birazdan bergi armanymyz bolatyn. Qyrghyzstannyng «Inspiro group» sayahat kompaniyasynyng ókilderi: «Qazaq tughandar, qosh keldinder!» dep qúshaq jaya qarsy aldy. Biz aldyn-ala belgilengen Sholpan atadaghy «Ruh-Orda» mәdeni-etnografiyalyq ortalyghynda ótken biylghy turistik mausymnyng ashylu saltanatyna qatystyq.

Alqaly jiynnyng betasharyn Qyrghyz ýkimetining bas uәziri Djoomart Otorbaev ashty.

– Dýniyejýzi boyynsha jyl sayyn 1 milliard adam sayahatqa shyghady eken. Al turizm salasyndaghy ekonomikalyq týsim 1 trillion AQSh dollarynan asady. Qyrghyzstangha jylyna shamamen 3 milliongha juyq turist keledi. Búl jaman kórsetkish emes. Turizm salasyndaghy ekonomikamyzdyng lokomatiyvi – Ystyqkóli ekeni bәrimizge belgili, – dedi ol.

Qyrghyzstannyng premier-ministrining aituyna qaraghanda, Ystyqkólge demalugha keletin sayahatshylardan jylyna qazynagha shamamen 1 milliard dollar tabys týsedi eken. Biraq, Qyrghyz elindegi kýn sayyn oryn alyp jatatyn týrli búlghaqtardyng kesirinen shetelderden keletin sayahatshylardyng sany kýrt kemigen. Álbette, búl jer asty jadyqattaryna emes, turizmnen týsetin tabysqa arqa sýiep otyrghan elge auyr soqqy. Osyny eskergen Djoomart Otorbaev Ishki ister minsistri Abdylda Suranchiyevke kurort aimaghyndaghy qauipsizdik mәselesine qyraghy boludy tapsyrdy. Bas uәzir búl tapsyrmany shendilerge ghana emes, jiylghan qauymgha da arnady.

– Qúrmetti halayyq! Ystyqkólge demalugha kelgen turisterden týsetin 1 milliard dollardyn  1 payyzyn biz Ystyqkól oblysynyng budjetine qaldyratyn bolsaq, yaghni, 10 million dollar aqsha jalaqy men zeynetaqy retinde sizderge beriledi hәm osy ónirdi órkendetuge júmsalatyn bolady. Ol ýshin biz tynyshtyqty saqtauymyz qajet. Jol tosu oqighalaryn dogharsaq iygi, – dedi ol óz sózinde.

Ystyqkól oblysynyng gubernatory Emilibek Qaptaghaev óz oiyn ә degennen: «Qazaq tughandar qyrghyzdardyng mitingi degen «últtyq oiynyna» týsinistikpen qarasa eken» dep elining jay-kýiin astarly әzilmen jetkizdi. Sheneunikting aituyna qaraghanda, kurorttyq aimaqtan týsetin kiris Ystyqkól budjetining shiyregin ghana qúraydy kórinedi. Turizm týsimining búlay tym az bolu sebebin Qyrghyz ýkimetining qazirgi jýrgizip otyrghan yqtiyarly salyq jinau sayasatynan  kóretinin aitty. Al, kiristi eseleu ýshin jyljymaytyn mýlikke salynatyn  salyqty jogharlatu kerektigin ýkimetting kýn tәrtibine qoyghanyn jetkizdi. Osy tústa biz gubernatordan Ystyqkóldegi Qazaqstangha tiyesili pansionattardyng jay-kýiin súradyq.

– Ystyqkólde Qazaqstangha tiyisili segiz pansionat bar. Onyng tórteui memleketaralyq kelisimshart negizinde ratifikasiyalandy. Qalghan tórteui jekemenshikte. Olar jerdi jalgha alghany ýshin aqy tóleydi. Kezinde, búl pansionattardy rәsimdegende, Qazaqstannan mol investisiya keledi dep kýtilgen edi. Biraq, ókinishke qaray, Qazaqstannan kýtken investisiya qúiylmady. Qazir, búl pansionattardyng jaghdayy nashar. Byltyr Qazaqstan ýkimetining delegasiyasy kelgende, olardy men «Qazaqstan siyaqty shong memleketke mynaday pansionattardy ústaghan layyq emes» dedim. Búiyrsa, qazaq aghayyndardyng Ystyqkólge degen kózqarasy týzeledi degen oidamyn, – dedi Emilibek gubernator.

Gubernatorgha Bishkek-Sholpan ata tas joly sapasyn kótermeyinshe, mýnda qazaqstandyq turisterding aghylyp kelui ekitalay ekenin, Bishkek ainalma jolynan qaraghanda, Almaty men Sholpan ata arasyna tikeley jol salynsa, qúba-qúp bolatynyn jetkizdik.

– Búryn eki memleket arasynda Qaskeleng men Balyqshy arasyna jol salu josparlanghan bolatyn. Biraq, Qyrghyzstandaghy sayasy túraqsyzdyqqa baylanysty, búl joba qolgha alynghan joq. Endi, Úzynaghash-Kemin arasyndaghy tau qiyasynan jol salugha Qazaqstan ýkimetimen kelissóz jýrgizip jatyrmyz. Sonda, Almaty men Sholpan atanyng arasy 200 shaqyrym shamasynda bolady. Búl joba iske assa, qazirgi jol úzaqtyghy ýsh ese kemiydi degen sóz, – dedi gubernator.

 IYә, barmasan-kelmesen, jat bolatynyng anyq. Shetelding damyghan turistik ortalyqtarynan bir mysqal kem emes Ystyqkólding kórikti kurorttary «Kapriyz», «Avrora», «Aq-bermet», sonday-aq, «Grigorev shatqaly» siyaqty kýngey Alataudyng tabighaty kórkem jerlerin tamashaladyq. Qyrghyz aghayynnyng әleumettik ahualyn qansha jerden olqy sanasaq ta, Qúday qazaqqa osy júrtty enshiles etti. Alataudyng kýngeyi men teriskeyin tel emudi, bir tarihy taghdyrdy, ómirding ashy-túshysyn bir kórudi jazdy. Keng qoltyq qazaqty «Tughanym!» dep ayalaghan aiyrqalpaqty aghayyndy, biz de qúshaghymyzgha tartsaq, tuysqa kende bolmaytynyz anyq.

 

Barlybek Baqkeldi

Abai.kz 

 

0 pikir

Ýzdik materialdar

Syni-esse

«Talasbek syilyghy»: Talqandalghan talgham...

Abay Mauqaraúly 1472
Bilgenge marjan

«Shyghys Týrkistan memleketi beybit týrde joghaldy»

Álimjan Áshimúly 3248
Birtuar

Shoqannyng әzil-syqaqtary

Baghdat Aqylbekov 5437