KÓSh "QOS AZAMATTYQTYN" QÚRALY BOLMASYN
Jaqynda Almatydaghy Zangerlik kompaniyalardyng birinde sol mekemening diyrektorymen kóshi-qon turasynda әngime órbittik. Oralman mәselesin, «Núrly kósh» jayyn sóz ettik. Ol kisi sheteldegi aghayynnyng Atajúrtqa oraluyna atsalysatynyn aitty. Tipti qandastarymyzdyng Qazaqstan shekarasynan attaghanynan bastap, qyzmet kórsetuge dayyn ekenin jetkizdi. «Áp, bәrekeldi!» dedik. Biraq әngime ortasynda aitylghan bir jayt kónilimizge kýdik úyalatqany shyn. Ájeptauir bet-bedeli bar, birneshe zangerdi uysynda ústap otyrghan «kókemiz» oralman aghayyndardyng problemasyn kóterip, kóshi-qondy qayta jandandyryp, sol arqyly «Qos azamattyq» degen bapty zanymyzgha endirsek dep qaldy.
–Ol ne ýshin kerek?
–Ata zanymyz boyynsha bizde «Qos azamattyq» degen bolmaydy. Sonyng kesirinen qandastarymyz azamattyq alu ýshin ózderi túrghan elding azamattyghynan shyghuy kerek.
–Sodan...
–Mysaly, Qytay azamaty bolyp sanalatyn kez kelgen adam shetel azamattyghyn alghan song ghana Qytay azamattyghynan shygharylady. Al biz basqa elding qújatyn kóterip jýrgen adamgha azamattyq bere almaymyz.
–Onda Qytaydan keletin qandastarymyzdy búrynnan kele jatqan qaghida boyynsha «Qytay Preziydentining atyna azamattyqtan bas tartatyny turaly» hat jazdyryp, sodan song qújattaryn qabylday beru kerek shyghar. Qolyna «Qazaqstan Respublikasynyng azamaty» degen anyqtama berilgen song olar ózderi-aq Qytay azamattyghyn resmy týrde joya alady emes pe?
–Eger ol ózi túrghan elding azamattyghynan bas tartsa ailyghynan, zeynetaqysynan qaghylady.
–Búl aitqanynyzdyng qisyny bar shyghar. Degenmen, bizding biluimizshe, Qytay memleketinde songhy kezderi qabyldanghan tiyisti zang tarmaqtary boyynsha búlay bolmaydy. Yaghny Qytay azamaty qay elding qújatyn qolyna ústasada, búryn Qytayda túrghan azamat retinde kóptegen mýmkindikterge qol jetkize alady. Onyng ishinde jeke mýlki jәne siz aitqan jalaqy men zeynetaqy da bar kórinedi.
–Qalay desekte «Qos azamattyq» degendi jýzege asyru kerek dep oilaymyn...
Ángime osylay ayaqtaldy. Mәskeumen tyghyz júmys jasaytynyn, Qazaqstangha kelip, zangerlik kómek kýtken kez kelgen sheteldik azamatqa barynsha kómek kórsetip otyrghanyn aitqan aghamyz «Qos azamattyq» degendi mindetti týrde zangha engizu ýshin «kýsh salatynyn» jetkizdi.
Soghan qaraghnada keyingi uaqyttarda jii bolmasada, anda-sanda bir kóterilip qalatyn «Qazaqstandaghy qos azamattyq» jayy tegin emes siyaqty. Tipti «Qazaq kóshi» men «Oralman» mәselesin osy qiytúrqylyqqa paydalanyp kete me degen kýdik bar. Qazirge Ata zanymyz múnday «paydaly úsynysqa» jol bere qoymas. Degenmen qajet kezinde týzetuler engize salatyn әdetimiz bar emes pe?
Haziret Ábdilda
Abai.kz
