Júma, 29 Nauryz 2024
Janayqay 5192 0 pikir 3 Jeltoqsan, 2014 saghat 09:16

JETIMDI JEKE TÁRBIYELEU KEREK PE?

Bilim jәne ghylym ministrligining derekterine qaraghanda, Balalar ýiinde tәrbiyelenip jatqan әrbir balagha memleket jyl sayyn 1,5 mln. tenge tóleydi eken. Az emes. Alayda sol aqsha tolyghymen balanyng ósip-ónuine júmsalmaytyndyghyn týrli tekserister anyqtap otyr. BAQ-tarda Balalar ýii diyrektorlarynyng úrlyq qylghandyghy turaly talay ret jazyldy. Olardyng keybiri bala asyrap alushylargha da týrli kedergiler jasaydy eken, óitkeni jetimderdi sheteldikterge asyrudyng ózderi ýshin tiyimdi joldaryn tauyp alypty. Bas prokuraturanyng derekterine sýiensek, Balalar ýii men qamqorlyqqa alu organdaryndaghy lauazymdy adamdardyng kesirinen 1858 jetimek ata-analy bolu qúqyghynan airylyp qalghan. Al balalar qúqyghyn qorghau jónindegi halyqaralyq YuNIYSEV úiymynyng Qazaqstandaghy ókildigining saualnamasynda Balalar ýiindegi jetkinshekterding 50 payyzdan artyghy týrli zorlyq-zombylyqtargha úshyraytyndyqtary aitylady. Zorlyq-zombylyqtyn  kóbi balalargha balalardyng tarapynan  emes, tәrbiyeshiler tarapynan bolady eken. Osynday kelensizdikterding saldarynan Balalar ýiinen shyqqandardyng tek 10-15 payyzy ghana ómirde óz oryndaryn tabady. Qalghandary qylmys jolyna týsedi, sonyng ishinde qyzdardyng 40 payyzdan artyghy jezókshelikpen ainalysady. Týlekterding 60 payyzdan artyghy tipti Balalar ýiinen shyqqan jyly-aq qylmyskerler qataryna qosylady eken. Sonda, Balalar ýiinde kimderdi tәrbiyelep, kimderdi ósirip jatyrmyz? Al onda býgingi kýni 34 myngha juyq tәrbiyelenushi bar. Olardyng sany jyl sayyn 1,5 myng tәrbiyelenushige artyp otyrady.  

Mine, osynday faktilerdi aita kelip, Mәjilis deputaty Túrsynbek Ómirzaqov (surette) premier-ministr Kәrim Mәsimovtyng atyna saual joldady. Onda jetimderdi Balalar ýiinde tәrbiyelegenshe otbasylyq patronattyq ýilerdi kóbeytu mәselesin kóterdi. AQSh, Úlybritaniya, Izraili sekildi damyghan elderding bәrinde Balalar ýii degen bolmaydy eken. Bizding halqymyzdyng dilinde de jetim balalardy jeke tәrbiyeleu degen joq. Endeshe, kenestik tiyimsiz praktikadan ketip, patronattyq ýilerdi nege kóbeytpeymiz? Býgingi kýni patronattyq tәrbiyemen ainalysushylar bizde óte az. Bar-joghy 1900 bala ghana osynday ýilerge alynghan. Al asyrap alugha tek 3 mynnan artyq bala ghana alynady. Bala asyrap alghysy keletin otbasylargha memleket tarapynan bólinetin qoldau da shamaly. Bar bolghany әrbir bala ýshin 18 myng tenge ghana. Salystyru ýshin aitar bolsaq, AQSh-ta bala asyrap alghysy kelgen әrbir adamgha 10 myng dollar birden jәne ay sayyn 900 dollar, Ispaniyada 2500 euro birden jәne ay sayyn 600 euro tóleydi.

Sondyqtan onday jandardy memleket tarapynan materialdyq qoldaudy jaqsartyp, otbasylyq balalar ýilerin kóbeytuding joldaryn qarastyrudy úsynamyn delingen saualda.

 Marina KAKIMAKIY,  jurnalist

Abai.kz  

0 pikir

Ýzdik materialdar

Alghys aitu kýni

Alghys aitu kýni jәne onyng shyghu tarihy

Jomartbek Núrman 1569
Alashorda

Qojanov mejeleu nauqanynda (Jalghasy)

Beybit Qoyshybaev 2264
Ghibyrat

Qaysar ruhty ghaziz jan

Múhtar Qúl-Múhammed 3558