ءبىلىم جانە عىلىم مينيسترلىگىنىڭ دەرەكتەرىنە قاراعاندا، بالالار ۇيىندە تاربيەلەنىپ جاتقان ءاربىر بالاعا مەملەكەت جىل سايىن 1,5 ملن. تەڭگە تولەيدى ەكەن. از ەمەس. الايدا سول اقشا تولىعىمەن بالانىڭ ءوسىپ-ونۋىنە جۇمسالمايتىندىعىن ءتۇرلى تەكسەرىستەر انىقتاپ وتىر. باق-تاردا بالالار ءۇيى ديرەكتورلارىنىڭ ۇرلىق قىلعاندىعى تۋرالى تالاي رەت جازىلدى. ولاردىڭ كەيبىرى بالا اسىراپ الۋشىلارعا دا ءتۇرلى كەدەرگىلەر جاسايدى ەكەن، ويتكەنى جەتىمدەردى شەتەلدىكتەرگە اسىرۋدىڭ وزدەرى ءۇشىن ءتيىمدى جولدارىن تاۋىپ الىپتى. باس پروكۋراتۋرانىڭ دەرەكتەرىنە سۇيەنسەك، بالالار ءۇيى مەن قامقورلىققا الۋ ورگاندارىنداعى لاۋازىمدى ادامداردىڭ كەسىرىنەن 1858 جەتىمەك اتا-انالى بولۋ قۇقىعىنان ايرىلىپ قالعان. ال بالالار قۇقىعىن قورعاۋ جونىندەگى حالىقارالىق يۋنيسەۆ ۇيىمىنىڭ قازاقستانداعى وكىلدىگىنىڭ ساۋالناماسىندا بالالار ۇيىندەگى جەتكىنشەكتەردىڭ 50 پايىزدان ارتىعى ءتۇرلى زورلىق-زومبىلىقتارعا ۇشىرايتىندىقتارى ايتىلادى. زورلىق-زومبىلىقتىڭ  كوبى بالالارعا بالالاردىڭ تاراپىنان  ەمەس، تاربيەشىلەر تاراپىنان بولادى ەكەن. وسىنداي كەلەڭسىزدىكتەردىڭ سالدارىنان بالالار ۇيىنەن شىققانداردىڭ تەك 10-15 پايىزى عانا ومىردە ءوز ورىندارىن تابادى. قالعاندارى قىلمىس جولىنا تۇسەدى، سونىڭ ىشىندە قىزداردىڭ 40 پايىزدان ارتىعى جەزوكشەلىكپەن اينالىسادى. تۇلەكتەردىڭ 60 پايىزدان ارتىعى ءتىپتى بالالار ۇيىنەن شىققان جىلى-اق قىلمىسكەرلەر قاتارىنا قوسىلادى ەكەن. سوندا، بالالار ۇيىندە كىمدەردى تاربيەلەپ، كىمدەردى ءوسىرىپ جاتىرمىز؟ ال وندا بۇگىنگى كۇنى 34 مىڭعا جۋىق تاربيەلەنۋشى بار. ولاردىڭ سانى جىل سايىن 1,5 مىڭ تاربيەلەنۋشىگە ارتىپ وتىرادى.  

مىنە، وسىنداي فاكتىلەردى ايتا كەلىپ، ءماجىلىس دەپۋتاتى تۇرسىنبەك ومىرزاقوۆ (سۋرەتتە) پرەمەر-مينيستر كارىم ءماسىموۆتىڭ اتىنا ساۋال جولدادى. وندا جەتىمدەردى بالالار ۇيىندە تاربيەلەگەنشە وتباسىلىق پاتروناتتىق ۇيلەردى كوبەيتۋ ماسەلەسىن كوتەردى. اقش، ۇلىبريتانيا، يزرايل سەكىلدى دامىعان ەلدەردىڭ بارىندە بالالار ءۇيى دەگەن بولمايدى ەكەن. ءبىزدىڭ حالقىمىزدىڭ دىلىندە دە جەتىم بالالاردى جەكە تاربيەلەۋ دەگەن جوق. ەندەشە، كەڭەستىك ءتيىمسىز پراكتيكادان كەتىپ، پاتروناتتىق ۇيلەردى نەگە كوبەيتپەيمىز؟ بۇگىنگى كۇنى پاتروناتتىق تاربيەمەن اينالىسۋشىلار بىزدە وتە از. بار-جوعى 1900 بالا عانا وسىنداي ۇيلەرگە الىنعان. ال اسىراپ الۋعا تەك 3 مىڭنان ارتىق بالا عانا الىنادى. بالا اسىراپ العىسى كەلەتىن وتباسىلارعا مەملەكەت تاراپىنان بولىنەتىن قولداۋ دا شامالى. بار بولعانى ءاربىر بالا ءۇشىن 18 مىڭ تەڭگە عانا. سالىستىرۋ ءۇشىن ايتار بولساق، اقش-تا بالا اسىراپ العىسى كەلگەن ءاربىر ادامعا 10 مىڭ دوللار بىردەن جانە اي سايىن 900 دوللار، يسپانيادا 2500 ەۋرو بىردەن جانە اي سايىن 600 ەۋرو تولەيدى.

سوندىقتان ونداي جانداردى مەملەكەت تاراپىنان ماتەريالدىق قولداۋدى جاقسارتىپ، وتباسىلىق بالالار ۇيلەرىن كوبەيتۋدىڭ جولدارىن قاراستىرۋدى ۇسىنامىن دەلىنگەن ساۋالدا.

 مارينا كاكيماكي،  جۋرناليست

Abai.kz