O. BÓKEY: BIZGE ENG KEREGI RESEYDEGI TYNYShTYQ
Bizge eng әueli keregi myndaghan shaqyrym boyynda shektelip jatqan, milliondaghan adamy qazaq jerinde meken etetin kórshiles – Resey memleketindegi tynyshtyq der edim. Eger alda-jalda últty qorghau maydanyn qúryp jýrgen, búrynghy Odaqty kýndiz-týni kókseytin úly derjavalyq, shovinistik pighylmen әbden ulanghan top ókimet biyligine kelgen jaghdayda [betin ary qylsyn] Qazaqstandy mekendeytin óz orystarymyz ben eski sistemanyng bel balalary, búrynghy kommunister, sóz joq, atynyng basyn keri búraryna kәmil sene beriniz. Múnday qozghalystyng ekpindeuine jol berip alsaq, onda – tәuelsizdikpen qoshtasa beriniz.
Bizding qauiptenerimiz múnymen de tynbaydy. Halyqta «eng әueli kórshindi sayla» degen sóz bar. Bәlkim ondaghy aitpaghy: kórshing tynysh, sabyrly, baysaldy bolsa ghana beybit túrmys qúrasyng , degeni shyghar. Irgeles elderdegi býlik, aghayyn arasyndaghy dau men jaulasudyng salqyny týbinde bizge de әserin tiygizbey qoymaydy.
Qap tauyndyghy qaqtyghysty bylay qoyghanda, Tәjikstandaghy maghynasyz qantógis, Qazaqstangha qatyssyz dey almaymyz. Dýniyedegi soghystyng eng súmdyghy – óz ýiing – óleng tósegindegi soghys. Onyng beti aulaq, deytúrghanmen әli ózimiz de tolyq týsinip, mengerip bitpegen demokratiya men jariyalylyqty jeleu etip, tipti jalau etip, ayaghyn apyl –tapyl basqan tәuelsizdigimizding tirsegin kesip alyp jýrmelik. Al, mynaday – qandastar arasyndaghy dýzdarazdyqqa aiyzy qanyp, mysyq tileu jasap otyrghandar ishte de, syrta da jeterlik.
Týbinde bir bolmay qoymasy mýmkin býlinshilikting aldyn – alu ýshin qazaq qoghamynda әdilettilik saltanat qúryp, әleumenttik tensizdik bolmauy kerek. Búnyng sebep-saldaryn erterek oilap, qazirden bastap qamdanbasaq, ishki-syrtqy jaulardyng aram pighylyna aldanyp qaludyng da qateri bar.
1992 jyl
Oralhan Bókey
