Bloomberg bizge kýlgen shyghar. Aghylshyndar aqymaq emes qoy. Dәl osy basylymgha Qazaqstannyng Últtyq bank tóraghasy Qayrat Kelimbetov súhbat bergen.  «Qazaqstandy Orta Aziyanyng Singapuryna» tenep…

Bizding biylik halyqtyng atynan sóileudi qashan qoyady? Qoymaydy. Áytpese Qazaqstandy әlemdegi eng damyghan 50 elding qataryna qosu Astananyng әdemiligimen ghana ólshenbesin bilse kerek edi. IYә…

Bizding biylik halyqtyng atynan sóileudi qashan qoyady? Qoymaydy. Byltyr ma, әiteuir bir uaqytta Parlament Senatynyng deputaty Birghanym Áytimova bylay degeni bar. «Qazaq jastary nesiyege ómir sýrip ýirenui kerek». Yaghni, ýy alsa da, ne alsa da nesiyege kirui tiyis. Mine, osy Áytimova bir kezderi Jastar ministri boldy dep kim aitady?

Kelimbetov nege búlay dedi?

Ol, onyng ózi әdemi әlemde ómir sýredi, óitkeni. Tútas Qazaqstandy da ózining ortasyna, kiygen kiyimine, ishken tamaghyna qarap baghalaydy, endeshe.

Elordanyng enseli ghimaratynda otyrghan oghan el júmaqta shomylyp jýrgendey elesteytin shyghar. Kim bilgen…

Kelimbetov nege búlay dedi?

Búlay dey otyra Qazaqstanda qoy ýstine boztorghay júmyrtqalaghan dәuir ornady degeni ghoy.

Redaksiyagha hat keldi. Osy hat búl maqalagha týrtki boldy, bir jaghynan. Gazetting Kurchatov qalasyndaghy oqyrmany eken. Jas ana. Memlekettik qyzmetker eken. Býy depti:

32 myng tenge jalaqy alamyn. Meyramdarda alyp túratyn azyn-aulaq syiaqymyz bar edi. Sony jaqynda qiyp tastapty. EKSPO degen kórme ótedi eken. Soghan baylanysty ýnem jasasa kerek.

Qaryshtap damyp kele jatqan Qazaqstanda 30 myng tengemen ómir sýrip otyrghandar bar. Ólmesting kýnin keship…

Kelimbetov osylardyng ómirin kórse, keshse Qazaqstandy Singapurge tenegen ólshemi ózgerer me eken?

Shyn Qazaqstan qanday? Kelimbetov bilmeydi ony. Bilse de, bilgisi kelmeydi. Oghan bilgisi kelmeytin Qazaqstan qajet. Biletin әlgi 30 myng alatyndar. Qyryq, elu, alpys, jetpis… jýz.

Áriyne, Qayrat Kelimbetovtyng kerisinshe sóilemesi taghy belgili.

Singapur korrupsiyany tamyrymen qoparyp, birjolata júlyp tastaghan el.

«Korrupsiyany jenging kele me, endeshe dos-jaranyng men tughan-tuysyndy týrmege toghytugha dayyn bol!» deydi osy elding shyn mәnindegi kýn kósemi – Ly Kuan Yu.

Biylik «eldegi ortasha jalaqy 100 myn» dep bóskende sony kóp sanaytyn siyaqty. Orta Aziyanyng Singapury sanalatyn elge búl, әriyne, az.

Álgi  otyz myng alatyndar jýz myng alatyn jaghdaygha jetkende, al jýz mynnyng ózi eldegi eng tómengi ailyqtyng sanatynan sanalghanda ghana Kelimbetovtyng sózine keshirimmen qaraugha bolatyn shyghar.

Áriyne, Qayrat Kelimbetovtyng kerisinshe sóilemesi taghy belgili.

Singapur korrupsiyany tamyrymen qoparyp, birjolata júlyp tastaghan el.

«Korrupsiyany jenging kele me, endeshe dos-jaranyng men tughan-tuysyndy týrmege toghytugha dayyn bol!» deydi osy elding shyn mәnindegi kýn kósemi – Ly Kuan Yu.

Yu «biylik – aqsha – korrupsiya» atty jýieni besiginde túnshyqtyrghan túlghanyng biri.

Qazirgi Qazaqstan osy jýiemen ómir sýretin elderding biri.

Qazir she? Daghdarys orystyng jalghyz odaqtasy – Qazaqstandy da alqymnan ala bastady deydi. Múndayda aqyly bar el aiylyn tartar edi.

Daraqylyqtyng bir kórinisi – ýnemdeytin jerde ýnemdemey, ýnemdemeytin jerde ýnemdeydi. MuzTV-ge shashqan shyghyn balalardyng asynan artyq emes, әitpese. EKSPO ótkizu ýshin otyz myng alatyndardyng syiaqysyn qii ózin Singapurmen teng sanaytyn elge abyroy әpermeydi.

Shashylu – daraqylyq. Taghy da sol Ly Kuan Yudyng tújyrymy.

Sonymen, shyn Qazaqstan qanday? Shynymen de Singapurge úqsay ma? Kelimbetov qanday Qazaqstanda ómir sýredi?…

Biz tek óz kózqarasymyzdy bildirdik. Siz qalay oilaysyz?

Duman BYQAY

Dala men Qala gazeti