QR Preziydent Ákimshiligining jetekshisi

Á.R. Jaqsybekovke

                                                                                               jәne

Qazaqstan Respublikasy

Preziydenti Ákimshiliginin

Memlekettik qúqyq bólimine

Qúrmetti Ádilbek Ryskeldiúly!

Elbasy Qazaqstan Respublikasynyng Konstitusiyasyna ózgerister men tolyqtyrular engizu arqyly biylik tarmaqtary arasynda ókilettikterdi qayta bólu turaly bastama kóterip, sol ózgerister men tolyqtyrulardy talqylaugha bir ay uaqyt berdi. Mine, kózdi ashyp-júmghansha sol bir aiynyz da bituge tayady. Endi sanauly kýnderden keyin talqylau ayaqtap, úsynystar qortyndylanyp, nәtiyje shygharylady. Mýmkin, talqylau uaqyty taghy birer aigha úzartylyp qalar. Ýmit dýniyesi ghoy, Ata Zannyng 10-babyna tolyqtyru ýshin úsynghan úsynysymyzdy el talqysyna taghy bir mәrte saludy jón kórdik.

Negizi, «Qazaqstan Respublikasynyng Memlekettik egemendigi turaly deklarasiya jóninde» Qazaq SSR Jogharghy Sovetining 1990 jylghy 25 qazandaghy Qaulysynda «Qazaqstan Respublikasy Respublikadan tys jerlerde túratyn qazaqtardyng últtyq-mәdeni, ruhany jәne til jónindegi qajetin qanaghattandyrugha qamqorlyq jasaydy» degen sóz bar.

Áriyne, Tәuelsizdikting tóbesi әne-mine kórine bastaghan, biraq erkindigi qolyna tolyq tiyip ýlgermegen elen-alang tústa, almaghayyp zamanda Elding «Memlekettik egemendigi turaly deklarasiya» qabyldap, oghan Respublikadan tys jerlerde túratyn qazaqtar turaly tarmaq qosu – Úly Erlik edi.

Býgingi Úly Dala Elining irgetasynyng qalanuyna negiz bolghan, bir millionnan astam qazaqtyng atajúrtyna oraluyna jol ashqan osynau deklarasiyany dayyndaugha qatysqan bizding sol kezdegi legandarnyy júmys tobyna, Qaulygha qol qoyghan N.Nazarbaevqa rahmet aituymyz kerek!

Arada eki aigha jetpeytin uaqytta ekinshi bir batyl qadam jasady. 1991 jylghy 16 jeltoqsanda Qazaqstan Respublikasynyng memlekettik tәuelsizdigi turaly «Qazaqstan Respublikasynyng konstitusiyalyq zany» qabyldanyp, El Tәuelsizdigin jariyalady.

Egemendik turaly deklarasiyadaghy Respublikadan tys jerlerde túratyn qazaqtar turaly tarmaq «Qazaqstan Respublikasy Respublika sheginen tys jerlerde túratyn qazaqtardyng últtyq-mәdeni, ruhany jәne tildik qajetterin qanaghattandyrugha qamqorlyq jasaydy, olar azamaty bolyp otyrghan memlekettermen jasalghan sharttar negizinde búl azamattardyng mýddelerin qorghaydy» dep, odan ary tolyqtyryla týsip,  osy konstitusiyalyq zannyng 8-baby bolyp qabyldandy.

Ókinishke oray, búl sóz Qazaqstan Respublikasynyng Konstitusiyasynda joq!

«Qazir zamannyng didary ózgerdi. Biz de ózgeruge tiyispiz. Sol sebepti memleketting basqaru jýiesin de janghyrtatyn kez keldi. Men elding mýddesi men zamannyng talabyn, úrpaqtyng bolashaghyn oilay otyryp, osynday baylam jasadym», - dedi Elbasymyz.

Óte dúrys qadam boldy. Júrt Ata Zangha ózgertuler men tolyqtyrular engizudi quana-quana qúptady.

Osy jerde biz ýiirinen bólinip qalghan shettegi bes million qazaqtyng da taghdyryn esten shygharmaugha tiyispiz.

Qazaqstan Respublikasynyng memlekettik tәuelsizdigi turaly konstitusiyalyq zanyna engen sol bappen Qazaqstan Respublikasy qazirgi tanda Respublikadan tys jerlerde túratyn qazaqtardyng últtyq-mәdeni, ruhany jәne til jónindegi qajetin qanaghattandyrugha qamqorlyq jasay ala ma?! Mýddelerin qorghauy mýmkin be?!!

Menshe, eshkim iә dep aita almaydy! Óitkeni, Últ Kóshbasshysy Núrsúltan Nazarbaevtyng ózi aitty ghoy, qazir zamannyng didary ózgerdi.

Býgin de, bolashaqta da shettegi qazaqqa qamqorlyq jasaudyng jәne olardyng mýddesin qolghaudyng JALGhYZ-aq joly bar.

Ol – Respublikadan tys jerlerde túratyn qazaqtardyng tarihy Otanyna keluine keng jol ashu, qonystanuyna tiyimdilik jasau.

Qazir qoldanystaghy «Qazaqstan Respublikasynyng azamattyghy turaly» Zanynyng «1) túru merzimine qaramastan, Qazaqstan Respublikasynyng aumaghynda zandy negizderde túraqty túratyn oralmandar Jenildetilgen tәrtippen (tirkeu tәrtibimen) Qazaqstan Respublikasynyng azamattyghyn alady» degen 16-1- baby erteng bir-aq minutta ózgerip, 16-baptaghy  «1) Qazaqstan Respublikasynyng aumaghynda zandy negizde keminde bes jyl túraqty túratyn ne Qazaqstan Respublikasynyng azamattarymen keminde ýsh jyl nekede túratyn adamdar qabyldanatyn bolady» degen sharqa tenestirile sauy әbden mýmkin! 2013 jyly 15 jeltoqsanda dәl solay bolghan!

Shettegi bes million qazaqtyng Qúdaydan keyingi sýieneri de, at basyn tireytin panasy da osy jalghyz Qazaqstan!

Sol ýshin, taghy qaytalap aitayyn, aldaghy zamandarda da Qazaq Eline oralghysy keletin shette jýrgen qandastarynyzdyng «Núrsúltan salghan Núrly Joly» mәngi ashyq bolsyn desek, Qazaqstan Respublikasynyng Konstitusiyanyng 10-babyn «Respublika sheginen tys jerlerde túratyn etnikalyq qazaqtar Qazaqstan Respublikasyna kedergizsiz oralady jәne túru merzimine qaramastan, Qazaqstan Respublikasynyng azamattyghyn jenildetilgen tәrtippen (tirkeu tәrtibimen) alady.» - degen jana bir tarmaqpen tolyqtyru kerek!

Qúrmetpen, Auyt MÚQIYBEK

Abai.kz