Senbi, 23 Qarasha 2024
Elim-ay 6660 0 pikir 25 Qantar, 2017 saghat 12:42

TIL OTAR BOLSA, HALYQ TA OTAR

Orys tilinen saqtanynyz! 
Ózinizdi, balalarynyzdy qorghanyz! Til ýireneyik, biraq onyng týbimizge týsip ketuinen saqtanayyq! 
Qaranyz, Halel Dosmúhamedov osydan 94 jyl búryn qazirgi til mәselesin bilgendey jazyp, aityp ketken. 
"Aurupa sózderi bizge orys arqyly jalghasady… Sondyqtan, orys sózderin qoldanghanda saqtyq kerek. (…)
Mektepte ana tilin jaqsylap oqyghan balagha orys sózderin kópke deyin dúrystap sóileu mýmkin emes. Bizding aitayyn degenimiz mynau. Oryssha jaqsy sóileymin dep maqtanu kerek emes, oilanqyrau kerek.
Ana tilin jaqsy bilip túryp, bótenshe jaqsy sóileseng búl sýiinish, ana tilin bilmey túryp, oryssha jaqsy sóileseng búl kýiinish".
Búny Halel myrza 1923 jyly jazghan eken. Sodan beri ghasyrgha juyq uaqyt ótse de tildi orys otarshyldyghynan qútqara almay otyrmyz. Til otar bolsa, halyq ta otar degen sóz.
Mәselen, tengrinews.kz eki janalyq jariyalapty. Taqyrybyn qaranyz: "V chem sekret "Kazahskogo Vitasa", pokorivshego serdsa millionov kitaysev", "Rossiyskie eksperty daly osenku peregovoram v Astane". Syrt qaraghanda alyp bara jatqan eshnәrse joq. Biraq, Dimash Qúdaybergendi orys әnshisi Vitaspen salystyryp, "Qazaqtyng Vitasy" demeuge bolar edi. "Qazaqtyng Vitasy" deuding ar jaghynda úly orysshyldyq sana, otarlanghan til, qamyt kiygen sana túr.
Ekinshi janalyqtyng taqybyryn qaranyz. "Resey sarapshysy Astanadaghy Siriya kelissózderine bagha berdi" deydi. Nege orys sarapshysy bagha berui kerek? Bizding elde de myqty sarapshylar bar, dýniyening basqa tarabynan kelgen sarapshylar jetedi. Biraq, úly orysshyl sana óz degenin istetip otyr. Al, múnday janalyqtardy kýnine milliondaghan adamdar oqyp, әlgi taqyryptardyng bilinbes zarbadyn sinirip jatyr.

Ómirjan Ábdihalyqúly

abai.kz

0 pikir

Ýzdik materialdar

Syni-esse

«Talasbek syilyghy»: Talqandalghan talgham...

Abay Mauqaraúly 1466
Bilgenge marjan

«Shyghys Týrkistan memleketi beybit týrde joghaldy»

Álimjan Áshimúly 3240
Birtuar

Shoqannyng әzil-syqaqtary

Baghdat Aqylbekov 5383