Biylik meni «halyq jauy» etpekshi bolyp, neshe kýn boldy, izimdi kesip, qazir andudamyn, yaghny 1937 jylghyday «halyq jauy» bolyp shyqtym...

Qantardyng 10-y kýni (2017) Aqmola oblysy, Burabay audandyq әkimshiligining arnayy shaqyruymen barsam, ol jerden bilgenim – men Atyrau qalasyndaghy Maks Boqaev pen Talghat Ayannyng apellyasiyalyq sotyna barmauym kerek eken. Eger barar bolsam, atyraulyqtar kóterilis jasaydy-mys...

«Men kóterilis jasaugha emes, jerimizdi qorghaghandary ýshin jazyqty bolyp, 5 jyldan sottalyp ketken qazaghymnyng eki azamaty – Maks pen Talghatty alystan bolsa da kórip, óz atymnan aq basymdy iyip, taghzym etip, alghysymdy bildirmekshi bolgham...» – dedim.

«Ne istese de, Qúdaygha tapsyrdym, ne bolsa da, jolgha shyghayyn» – dep, aldyn ala alyp qoyghan biyletterimmen jolgha shyqqan edim (14.01.2017 j.).

Burabay temir jol beketining kýtu zalyna kirip, endi otyra bergenimde, bir polisiya mayory eki qazaq azamatyna eskertu jasaghan bolyp, mening qújatymdy tekserip, ananday jerge baryp, bireuge úyaly telefon soqty. Meninshe, «Quanysh Múqtay degen jolaushy kýtu zalynda otyr» dese kerek? Bir súmdyqtyng bolaryn ishim sezgendey, qylp ete qalyp edi...

Astanada meni poezdan Qayyrly Omar bauyrym jenil kóligimen kýtip aldy. Bylay shygha bere: «Quanysh agha, siz artynyzdan «qúiryq» ertip kelipsiz ghoy. Mynau artymyzda kele jatqan jenil mashina manadan beri biz qayda barsaq, sonda búrylyp, qyr sonymyzdan qalatyn emes...» – dedi.

Qalanyng ishinde bir saghattay qashyp jýrip, aqyry «qúiryqtan» qútylyp, basqa jenil kólikti ústap, Esil qalasyna tarttyq. Oiymyz sol jerden janaghy Atyraugha baratyn poezgha otyru. Biyletimdi qarap alayynshy dep, poezgha minetin biyletti әmiyanymnan izdesem – biylet joq. Biyletpen birge jeke kuәligim, zeynetkerlik kuәligim, «Altyn ghasyr» gazetining tilshisi degen kuәligim joq, al aqsha ornynda – almapty. An-tang qaldym: «Astapyralla, aqsha úrlamaytyn da úrylar bolady eken-au?!» – dep.

Astanadan Esil qalasynyng arasy 350 shaqyrymday eken, taksist jigitke aqshasyn berip, Esil temir jol beketine keldik. Kassirden mening biyletimning kóshirmesin súrasaq, jeke kuәligimdi súraydy. Qaytadan biylet alayyq desek, «kuәliginizdi әkeliniz» deydi. Biyletim men qújattarymdy úrlatyp alghanymdy tipti tyndaghysy joq, aqyry «polisiya shaqyrtamyn» dep qorqytty.

Aqyry ne kerek, Qayyrly bauyrymdy Atyraudyng poezyna mingizip jiberdim. Ózim Esil qalasynyng meymanhanasyna týnep, tanerteng Kókshetaugha baratyn avtobusqa minip otyrsam, denesi dónenning jarty etindey bir azamat avtobustyng ishine kirip, kózimen bir sholyp ótip, meni kórgen song kónili jay tapqan bolu kerek, úyaly telefonyna men otyrghan jaqty «bayqatpay» týsirip alyp, jónine ketti. Shygha bere úyaly telefonymen sóilesip jatqanyna qaraghanda, aitsa kerek, «anau qyzyl kóz bәleket keyin qaray, ýiine ketip bara jatyr» dep...

Kim qalay oilasa – solay oilasyn, al biraq basymnan keshken hikayam osynday, ertegige bergisiz boldy. Kókshetaudan Shuchie qalasyndaghy ýiime jetsem, polisiya kelip, meni súrastyryp, kompiuterde kim otyratynyna deyin tәptishtep ketipti. Endigide maghan kompiuterge otyryp, maqala, jyr jazugha bolmay qalghan siyaqty?

Al sonda Konstitusiyamyzda altyn әriptermen jazylghan mening bas bostandyghym, qúqym jәne biylikting qaynar kózining halyq ekendigi, yaghny sol qaynar kózining biri mynau aqyn, sayasatker men ekendigim qayda qaldy?!

Jerimizdi, eldigimizdi qorghau ýshin beybit sheruge shyqqan qazaqtyng AR-ÚJDANY – Maks Boqaev pen Talghat Ayanday batyr bauyrlarym, senderdi bir Jaratqan IYeme tapsyrdym! Kebin kiygen kelmeydi, kebenek kiygen keledi! Sender kebenek kiygen Ersinder!

Bara almadym Atyraugha! Senderding tóbelerindi kórip, aq basymdy iyip túryp, tәjim etu aqyn aghalaryna jazbapty! Sol ýshin keshirim súraymyn! Keshirinder, ainalayyndar!

Quanysh MÚQTAY,

aqyn, qogham qayratkeri

16.01.2017 jyl

Týpnúsqadaghy taqyryp: "ANDUDA JÝRIP,  ATYRAUDAGhY SOTQA BARA ALMADYM"

«Obshestvennaya pozisiya»

(proekt «DAT» №2 (366) ot 19 yanvarya 2017 g.