Qúrmetti qazaqstandyqtar!

El ishinde biyl kezekten tys Preziydent saylauyn ótkizu mәselesi qyzu talqylanuda. Qazaqstan halqy Assambleyasynyng Kenesi kótergen bastamagha qogham ókilderi jan-jaqty pikir bildirude. Parlament deputattary men sayasy partiyalar, qoghamdyq úiymdar, enbek újymdary óz pikirlerin aitty. Maghan kýn sayyn elimizding týkpir-týkpirinen jýzdegen hattar kelude. Barsha júrt kezekten tys Preziydent saylauyn ótkizu bastamasyna qyzu qoldau bildirude.

Qúrmetti qazaqstandyqtar!

Kezekten tys Preziydent saylauyn ótkizuge Demokratiyalyq kýshterding «Qazaqstan-2050» jalpyúlttyq koalisiyasy birauyzdan qoldau bildirdi. Ol 6 sayasy partiyanyn, 18 respublikalyq qoghamdyq birlestiktin, 500 ónirlik ýkimettik emes úiymdardyng basyn biriktiredi. Atalghan mәsele boyynsha Qazaqstan halqy Assambleyasynyng Kenesi bastamashylyq jasady.

Búl kýnderi mening atyma kәsiporyndardyng enbek újymdarynan, ardagerlerden, studentterden, jasy jәne kәsibi әrtýrli adamdardan kóptegen hattar men jedelhattar týsip jatyr. Múnyng ózi bizding azamattarymyzdyng óse týsken sayasy belsendiligi men olardyng el taghdyryna shynayy qamqorlyghyn bildiredi. Barlyqtarynyzgha osy ýshin zor rahmet.

Bizding azamattarymyz ýshin býgin ne nәrse asa manyzdy?

Birinshiden, maghan arnalghan barlyq ýndeulerde eshqanday ishki kiykiljinder men syrtqy janjaldar bizding elimizge kesirin tiygizbesin degen býkilhalyqtyq alandaushylyq  bayqalady. Adamdar búl ýshin túraqtylyq pen qoghamymyzdyng birligin nyghaytu qajet ekenin týsinedi.

Ekinshiden, әlemdik ekonomikalyq daghdarys beleng ala týsken kezende halyqqa ertengi kýnine degen senimdilik kerek. Búl, eng aldymen, júmys oryndarymen qamtamasyz etu, әleumettik tólemderdin, jalaqynyn, stiypendiyalardyng túraqtylyghy.

Ýshinshiden, jahandyq geosayasy qarama-qayshylyqtar ushygha týsken jaghdayda, bizding azamattarymyzdy últtyq qauipsizdikti qamtamasyz etu mәselesi alandatady. Sondyqtan qazaqstandyqtar tendestirilgen ishki jәne syrtqy sayasattyng әri qaray jalghastyrylghanyn qalaydy.

Búlar onay mәseleler emes. Olardy sheshu barlyq azamattar men barlyq dengeydegi atqarushy biylikten daghdarystan shyghu jónindegi belgilengen baghdarlamalardy oryndau ýshin kýsh biriktirudi talap etedi. Osylaysha, barlyghymyzdyng aldymyzda asa auyr júmys túr.

Maghan Qaraghandydan Nina Alekseevna Misochenko bylay dep jazady:

«Kýn sayyn balalarymnyng amandyghy ýshin, jerimizdegi beybitshilik pen tynyshtyq ýshin minәjat etemin. Kýn sayyn Qúdaydyng aldynda bizding ýilerimizge eshqashan eshqanday alauyzdyq pen eshqanday soghys qater tóndirmesin, biz qashanda beybit jәne baqytty ómir sýreyik dep jalbarynamyn. Qazaqstanda barlyq adamdar tatulyq pen bir-birine senimmen ómir sýrip jatsa, búl Sizding eren enbeginizding arqasy. Qazaqstandyqtar birge enbek etip, bir-birine qolúshtaryn beredi, balalary men nemerelerin alansyz oqytyp, ósirip jatyr. Árqashan jәne mәngilik osylay bola bersin!».

Rahmet, Nina Alekseevna! Búl tek mening ghana emes, bizding býkil halqymyzdyng enbegi. Tәuelsizdik jyldarynda qazaqstandyqtardyng boyynda beybitshilik pen kelisim – basty jalpyhalyqtyq iygiligimiz degen danalyq úghym myqtap ornyqty. Jәne ony әr kýn sayynghy enbekpen qorghau jәne nyghaytu qajet. Býgingi bizding qazaqstandyq minez bitimimiz osynday! Birlik pen Túraqtylyq – búl bizding jauapty tandauymyz! Búl bizding Otanymyzdyng tabysty damuynyng basty formulasy.

Qymbatty otandastar!

Ótken 23 jyl – biz ýshin ghasyrgha bergisiz jyldar. Kezen-kezenimen jýrgizilgen túraqty sayasattyng arqasynda biz býgingi beleske kóterildik. Qazaq qazaq bolghaly qazirgidey tórt qúbylasy týgel, quatty elge ainalyp kórgen emes. Biz býgin qariyasy qamsyz, azamaty alansyz, úrpaghy uayymsyz elderding qataryna úmtyldyq. Biz ýshin kók aspanymyz ashyq, kók bayraghymyz asqaq bolghannan artyq mәrtebe joq.

Jer betinde sany qansha million bolsa da tuyn tiger últaraqtay jerdi, úrpaghyna miras eter eldi arman etken últtar qanshama! Eli bolghanmen baghdary joq, baghdary bolghanmen berekesi joq halyqtar da kóz aldymyzda. Qazaqstan damu kóshine ilesken elderden suyrylyp shyghyp, kósh tizginin ústaghan elderdin  sanatyna bet aldy. Biraq, biz ótkendi eshqashan úmytpaugha tiyispiz. 

Qazaq – tarihy jady myqty, sonyna qarap tәubesin aitqan, jolyna qarap tәuekel etken halyq. Ásirese, osy kýnderi maghan jýzdegen hattar kelip týsude. Soltýstik Qazaqstan oblysynyng jasy toqsannan asqan túrghyny Bayquanysh Sәrsembin aqsaqal bylay dep jazypty:

«Ótken ghasyrdaghy týrli tarihy oqighalardyng bәri mening kóz aldymda ótti. Birde qúldyrap, birde órlegen qily zamandardy kórdik. Biraq, dәl qazirgidey Altyn Ghasyr halqymyzdyng basynda eshqashan bolghan emes. Elining shekarasyn bekitip, barlyq eldermen dostyq qatynas ornatyp, barsha adamzat taghdyryn sheshuge aralasyp otyrghan qazaq balasy eshqashan bolmaghan», – deydi Bayquanysh qariya.

Men jetken abyroy, mәrtebe – barsha Qazaqstannyng mereyi. Árbir hat iyesining býgingi Qazaqstandy maqtan etip, marqayatynyn kóremin.

Biz óresi biyik, ruhy berik, otanshyl elmiz. Biz ýshin tughan elding bir uys topyraghynan qasiyetti jer joq, bir týp jusanynan júpar iyis joq. Elding birligin nyghaytyp, Otanymyzdy kórkeytuge baghyttalghan kez kelgen úsynys men ýshin qúndy. Qoghamda talqylanyp jatqan kezekten tys Preziydent saylauyn ótkizu jayyn men osy túrghydan saraladym.

Qúrmetti otandastar!

Búrynghy Preziydent saylauynan beri 4 jyl ótti. Búl Qazaqstan ýshin jana mýmkindikter ashqan kýrdeli uaqyt edi. Biz 2011 jylghy saylaualdy nauqany barysynda mening tarapymnan aitylghan barlyq maqsattargha qol jetkizdik. Biz әlemdegi asa damyghan 30 elding qataryna enu jónindegiúzaq merzimdi 2050 Strategiyasyn jýzege asyrudamyz. Býginde men jahandyq ekonomikalyq jәne geosayasy tәuekelderdi esepke ala otyryp aiqyndap bergen memlekettik baghdarlamalarda damudyng barlyq strategiyalyq mәseleleri belgilengen.

Daghdarys pen bizding eksporttyq tauarlarymyzgha baghanyng kýrt tómendeuinen bizge budjet sayasatyn jedel ontaylandyrugha tura keldi. Daghdarysqa qarsy sharalar kesheni jýzege asyryluda. Biz jahandyq damudyng auyrtpalyqtaryn abyroymen enseretinimizge senimdimin. Bizde búl ýshin barlyq jaghday – is-qimyldyng naqty josparlary, halyqtyng birligi men qajetti resurstar bar.

Endi saylau turaly aitayyn. Býgin men Parlament Senaty men Mәjilisi basshylyghymen, Premier-Ministrmen jәne respublika Konstitusiyalyq Kenesining Tóraghasymen konsulitasiyalar ótkizdim. Onyng aldynda Senat Tóraghasynyng saualy boyynsha Konstitusiyalyq Kenes kezekten tys Preziydent saylauyn ótkizu boyynsha jan-jaqty týsinikteme berdi. Preziydent jәne Parlament saylaularyn ótkizuding kýntizbelik merzimi 2016 jylgha dóp kelip, is jýzinde qosaqtalyp túr. Konstitusiya búghan jol bermeydi.

Mening Memleket basshysy lauazymyndaghy konstitusiyalyq ókilettiligimning merzimi 2016 jyly ayaqtalady. Osyghan baylanysty eki úsynys aityluda. Birinshi – el Preziydentining saylauyn merziminen búryn ótkizu. Ekinshi – Memleket basshysynyng ókilettiligin úzartu turaly referendum ótkizu. Eki úsynysty da jýzege asyrugha bolady.

Kónilge qonymdysy, Konstitusiya talaptaryna jauap beretini saylau ótkizu bolyp tabylady. Sondyqtan halyqtyng mýddesine oray, onyng ótinishin, jalpygha ortaq erik-jigerin esepke ala otyryp, Negizgi Zandy búljytpay saqtau ýshin men Konstitusiyanyng 41-babynyng 3.1 tarmaghyna sәikes sheshim qabyldap, 2015 jyldyng 26 sәuirinde kezekten tys Preziydent saylauyn belgileu turaly Jarlyqqa qol qoydym. Qazaqstan ýshin saylau qashanda qoghamdaghy birlik pen kelisimning joghary tetigi boldy. Qazir de jәne әrqashanda solay bolatynyna senimdimin!

Saylau – asa manyzdy konstitusiyalyq jәne patriottyq akt. Ony zannamagha qatang sәikes, ashyq jәne adal, otandyq jәne halyqaralyq bayqaushylardy keninen qatystyra otyryp ótkizu qajet. Aldaghy saylaugha ózimning qatysatynyma oray sheshimdi men keyinirek, elimizding Konstitusiyasy men zandaryna tolyq sәikes qabyldaytyn bolamyn. 

Qymbatty qazaqstandyqtar!

Qayta qaharyna mingen әlemdik daghdarys jaghdayynda birlik bizge búrynghysynan beter qúndy. Memleketting tynyshtyghy men elding birligin saqtap, damytu Preziydenti bastap, eli qostaghan kezde ghana bayandy bolmaq. Jauapkershilik býkil halyqqa da jýkteledi. Osyny úmytpayyq. Aldaghy biyik belester men asqar asular ýshin biz barlyq kedergilerdi baghyndyryp, algha basugha tiyispiz.

Qúzyrly organdar Qazaqstan halqy Assambleyasynyng bastamasy elimizdin  Konstitusiyasyna jәne Saylau turaly Zangha say degen qorytyndy shyghardy. Men saylaugha qatysty «iyә» men «joqty» múqiyat oy tarazysyna saldym. Sóitip, «kezekten tys Preziydent saylauyn ótkizgen jón» degen payymgha keldim. Saylau elimizdi úly isterge úiystyryp, bayandy bolashaq jolynda biriktire týserine senemin. Qazaqstandyqtardy el tarihyndaghy taghy bir taghdyrly oqighagha jauapkershilikpen qarap, belsene qatysugha shaqyramyn.

Barshanyzgha birlik pen bereke, shanyraqtarynyzgha shattyq tileymin!

Derekkóz: www.akorda.kz