Birneshe alannan túratyn Germaniya paviliony «EKSPO-2017»  kórmesindegi eng iri pavilion. 1700 sharshy metr aumaqty alyp jatqan pavilion birneshe zaldan túrady. VIP-aymaqtar, nemis halqynyng últtyq taghamdary men susyndaryn úsynatyn meyramhanalar, Germaniya turaly kәdesyilar men bazarlyqtar satylatyn dýkender, tb.  Sonymen birge, pavilionda 80 adam júmys isteydi. Qyzmetkerlerding 75 payyzy qazaqstandyqtar bolsa, qalghan 25 payyzy Germaniyadan kelgen. Kórme zaldarynyn  birinen bolashaqtyng qalasy qanday boluy kerek degen saualgha jauap alsanyz, endi birinde Germaniya tútynatyn quat kózderimen tanysasyz, kelesisi nemis mәdeniyeti men ashanasyn úsynsa, endi birinde jana tehnologiyalardyng jetistikteri kelushiler nazaryna úsynylghan.

Smartstick elektrondy kiltteri men Smartpoints balldary

Germaniya pavilionynda tabighat kýshterin paydalana otyryp,energiyany óndiru, paydalanu jәne saqtau, taratudyng aqyldy tәsilderi, innovasiyalyq tehnologiyalary úsynylghan. Paviliongha kire beriste әr kelushige ózi qalaghan tilde kodtalghan arnayy qúral beriledi. Ony «smartstiyk» dep ataydy, yaghny «aqyldy tayaqsha» nemese kilt. Búl qúral qonaqtardyng paviliondaghy jәdigerlerdi iske qosyp, olar turaly aqparat alugha kómektesedi. Birinshi pavilionda әlemning ýlkeytilgen «Bolashaq kartasy»  maketi ornalasqan. Búnda elimizde Germaniyanyng kómegimen salynghan jobalar kórsetilgen. Nemister bolashaqta múnay men tabighy gazdardy paydalanbay-aq plastik óndirisin qolgha almaq. Osy jәne ózge de janashyldyqtary men tehnologiyalary turaly birneshe tilde aqparat beretin әmbebap qyzmetkerleri de jeterlik.

Paviliongha kelushiler búdan ózge ózderi tútynatyn energiyadan da  kóp energiya óndiretin ýiler, «aqyldy ghimarattar» turaly biraz aqparat ala alady.

Pavilionnyng kire berisinde kelushiler Germaniyanyng negizgi kórikti jerleri men nyshandary turaly filimder kórip, aqparat alady. Sonymen qatar regenerativti quat kózderi turaly biledi.

Bolashaqta energiya óndiru men qamtamasyz etude adamzat aldynda qanday mәseleler túr?

EXPO-2017 mamandandyrylghan kórmesinde Germaniya paviliony bolashaqta qala ómiri qalay ózgeredi, qanday kólik qúraldaryn paydalanamyz jәne qanday ýilerde ómir sýremiz degen súraqtargha boljam jasauda. Búl jerde siz «Germaniyada jasalghan» atty arnayy energetikalyq sayasaty turaly bile alasyz.

Qabyrghalargha ilingen tabighat suretteri jel,  kýn, su, jer jәne biomassanyng quaty men olardyng ýlken әleuetin, janartylatyn energiya kózderin kórsetedi.

«Bolashaq qalasynda» balamaly quat kózderinin  bizding kýndelikti ómirimizge әserine baghyttalghan. Ertengi kýni qala ómiri qalay bolady? Biz qalay ómir sýrip, damimyz? Osy rette Germaniya pavilionynda kelushiler nazaryna «aqyldy ýiler» úsynylghan. Olardyng ereksheligi sol, tútynghannan góri kóp energiya óndiretindiginde. Sol siyaqty «pәrmendi ýi» jana nemis energetikalyq standarty jәne elektrli kólik qúrylghylary tanysytyryluda.

Bolashaqtyng «Aqyldy ýileri»

Kelushiler «Aqyldy ýi» jәdigerining  ishki qúrylysy: terezeleri, kir jughysh mashina, tonazytqysh, túrmystyq elektronika, tb.  grafikalyq kollajyn kóre alady. Elektrondy kiltting kómegimen kelushiler nysandardy qosyp, yaghny jylytu jýiesi, jaryqtyng kýndelikti elektr quatyn tútynugha qanday әser beretinin bilip, ony qashyqtyqtan qalay basqarugha bolatynyn biledi.

Kórme sonynda qonaqtar ýlken dóngelek ýsteli bar kenistikke ótedi. Olar ýstel ýstine smartstick qúraldaryn qoyghanda, smartpoint arqyly jinalghan energiya ortagha biriktirilip, lazerlik shou payda bolady. Qonaqtardy tanghaldyrghan da osy bólim. Kelushiler keremet әserge bólenedi. Adamdar óz әreketteri nәtiyjesinde qorshaghan әlem qalay ózgeretinin dәl sol jerde tamashalay alady.

Sarapshylar  Germaniya pavilionyn «EKSPO-  kórmesindegi eng ýzdik bes pavilionnnyng biri dep baghalauda.

Zarina Ádilbek

Abai.kz