Aqparat jәne kommunikasiyalar turaly zannyng jobasyna qatysty týzetulerdi Mәjilis deputattaryna tanystyrghan ministr Dәuren Abaev osylay dedi. -  Búl jerdegi basty mәsele bizding aqparattyq qauipsizdigimizde, - dedi ministr. – Qazir 600 mynday adam «súr tabaqshalardan» aqparat tartyp otyr. Al, «súr tabaqshalardaghy» kartanyng jadynda qazaqstandyq telearnalar qorghalmaydy. Sonda 1,5 million adam qazaqstandyq aqparat kenistiginen syrt qalady eken. Demek, Qazaqstannyng osynsha azamaty elimizde ne bolyp jatqanyn bilmeydi.

Aqparat jәne kommunikasiyalar ministrining búl deregimen kelispeske amal kem. Óitkeni, oqshantayyn beline baylap, Ukrainagha orys diasporasynyng joghyn joqtap attanghan azamattardyng bәri tek Resey arnalaryn kórip, barlyq oqighany sol elding jurnalisteri bergen mәlimetter boyynsha bilgenderin Semey qalasynda bolghan sot aldynda jariya etti. Búl mynnan bir mysal ghana. Onyng ózinde qazaqstandyq qúqyqqorghau organdary shetin jayttyng aua jayylyp bara jatqanyn kórgen song ghana qimyldady. Áytpese, aqparattyq qauipsizdik turaly qazaq baspasózi osyghan deyin aituday-aq aityp, jazuday-aq jazyp kele jatyr emes pe? Qarap otyrsanyz, Qazaqstan Resey baspasóz naryghynyng bir guberniyasy siyaqty: orysta qanday gazet jaryq kóredi, ol esh tergeu tekserusiz Qazaqstanda erkin taray beredi. Orysta qanday telearana bar, ol esh kedergisiz Qazaqstannyng aqparat kenistiginde habaryn taratyp, baghdarlamasyn kórsete beredi. Radiosy da solay. Jana media jelilerine, tipti, tyiym joq. Bir elding búqaralyq aqparat qúraldaryna bir elding osynday mýmkindik pen erkindikti qatar berui dýniyejýzining tәjiriybesinen kezdespeydi. IYә, halyqaralyq telearnalar men radiotoraptary júmys isteydi. Biraq, olar meyilinshe beytarap pozisiya ústanyp, naqty aqparat berumen shekteledi. Al, orys baspasózi... atamanyz! Qazir RF-daghy memlekettik, jartylay memlekettik әm kommersiyalyq BAQ Batys әlemimen   «qyrghy qabaq soghys jyldaryndaghy» jaghdayda otyr. Batys әlemining it terisin basyna qaptaytyn tolassyz tosyn aqparattar legi qazaqstandyqtardy da osy kýni zombiylep tastaghan. Qazaq azamaty (meyli ol qanday últtyng ókili bolsyn) qolyna qaru alyp, Resey ýshin qay elmen bolsa da soghysyqa attanugha әzer. Sóite túra ministr aitqanday, Qazaqstanda ne bolyp jatqanynan beyhabar. Qaysybiri el aumaghyndaghy janalyqtardy múrynyn shýiirip mensinbeydi de, qajetsinbeydi. Al, teng qaqyly azamattardyng ózi túryp, ómir sýrip jatqan memleket shenberindegi aqparattardy qajetsinbeui, qúlaq týrmeui, mәn bermeui týbi aqparat kenistigindegi alaqúlalyqqa ghana emes, últtyq tútastyqtyng búzyluyna әkeletin jaytke ainaluy mýmkin. Jasyryp, jauyp qaytemiz, bizding elimizde myqty liyderding biyligine moyynúsynu bar da, tútas bir memleketting azamattary retinde toptasu kem. Onyng sebebi men saldaryn «súr tabaqshalardaghy» aqparattardyng súrqynan tanyp bilu qiyndyq tudyrmaydy.

«Ángimening basyn aitqan ekensin, endi ayaghyn da ait» demekshi, ministr aqparattyq qauipsizdik turaly aityp qalghan eken, endeshe, «súr tabaqshalarmen» ghana qalmay, Reseyding gazet-jurnaldary (úzyn-yrghasy  mynnan asyp jyghylady) erkin saudalanatyn dýngirshekterding de esep-qisabyn jasap, olardy da elden yghystyryp shygharudyng jolyn tapqany abzal. Resey baspasózining qas-qabaghyn baghyp qana otyratyn elimizdegi orystildi basylymdar men tele-baghdarlamalardyng da baghytyn aiqyndap, qaysybir qajetsizin jauap, kelege keltirgeni de jón. Áytpese, «súr tabaqshalardyn» orynyn «qúr tabaqshalardyn» basqanynan ne payda, ne qayyr?

Eske týsedi. Tәuelsizdigimizdi alyp, tәuelsiz baspasózimizdi besiginde terbetip jatqan kezimizde AQSh-tyng Qazaqstandaghy elshisi Elbasymyzdan bastap biyliktegilerding bәrine «Telearnalaryndy tútas qazaqsha etip jibermender, óitetin bolsandar kórermen auditoryasyn joghaltasyndar» dep ózinshe Sem-aghaylardyng saltymen kenes beripti. AQSh-tyng ózge kenesine kóp qúlaq týre bermeytin bizding biylik әlgi mordiyasy asa kelispegen keneske jabysa ketken edi, kórdiniz be, nәtiyjening qanday jaghdaygha әkele jatqanyn? Endeshe, elding sózine qúlaq asa bergenshe, ózing aqyl tauyp,  anyq basqangha eshtene jetpeydi.

Dәuren Quat

Abai.kz