اقپارات جانە كوممۋنيكاتسيالار تۋرالى زاڭنىڭ جوباسىنا قاتىستى تۇزەتۋلەردى ءماجىلىس دەپۋتاتتارىنا تانىستىرعان مينيستر داۋرەن اباەۆ وسىلاي دەدى. -  بۇل جەردەگى باستى ماسەلە ءبىزدىڭ اقپاراتتىق قاۋىپسىزدىگىمىزدە، - دەدى مينيستر. – قازىر 600 مىڭداي ادام «سۇر تاباقشالاردان» اقپارات تارتىپ وتىر. ال، «سۇر تاباقشالارداعى» كارتانىڭ جادىندا قازاقستاندىق تەلەارنالار قورعالمايدى. سوندا 1,5 ميلليون ادام قازاقستاندىق اقپارات كەڭىستىگىنەن سىرت قالادى ەكەن. دەمەك، قازاقستاننىڭ وسىنشا ازاماتى ەلىمىزدە نە بولىپ جاتقانىن بىلمەيدى.

اقپارات جانە كوممۋنيكاتسيالار ءمينيسترىنىڭ بۇل دەرەگىمەن كەلىسپەسكە امال كەم. ويتكەنى، وقشانتايىن بەلىنە بايلاپ، ۋكرايناعا ورىس دياسپوراسىنىڭ جوعىن جوقتاپ اتتانعان ازاماتتاردىڭ ءبارى تەك رەسەي ارنالارىن كورىپ، بارلىق وقيعانى سول ەلدىڭ جۋرناليستەرى بەرگەن مالىمەتتەر بويىنشا بىلگەندەرىن سەمەي قالاسىندا بولعان سوت الدىندا جاريا ەتتى. بۇل مىڭنان ءبىر مىسال عانا. ونىڭ وزىندە قازاقستاندىق قۇقىققورعاۋ ورگاندارى شەتىن جايتتىڭ اۋا جايىلىپ بارا جاتقانىن كورگەن سوڭ عانا قيمىلدادى. ايتپەسە، اقپاراتتىق قاۋىپسىزدىك تۋرالى قازاق ءباسپاسوزى وسىعان دەيىن ايتۋداي-اق ايتىپ، جازۋداي-اق جازىپ كەلە جاتىر ەمەس پە؟ قاراپ وتىرساڭىز، قازاقستان رەسەي ءباسپاسوز نارىعىنىڭ ءبىر گۋبەرنياسى سياقتى: ورىستا قانداي گازەت جارىق كورەدى، ول ەش تەرگەۋ تەكسەرۋسىز قازاقستاندا ەركىن تاراي بەرەدى. ورىستا قانداي تەلەارانا بار، ول ەش كەدەرگىسىز قازاقستاننىڭ اقپارات كەڭىستىگىندە حابارىن تاراتىپ، باعدارلاماسىن كورسەتە بەرەدى. راديوسى دا سولاي. جاڭا مەديا جەلىلەرىنە، ءتىپتى، تىيىم جوق. ءبىر ەلدىڭ بۇقارالىق اقپارات قۇرالدارىنا ءبىر ەلدىڭ وسىنداي مۇمكىندىك پەن ەركىندىكتى قاتار بەرۋى دۇنيەجۇزىنىڭ تاجىريبەسىنەن كەزدەسپەيدى. ءيا، حالىقارالىق تەلەارنالار مەن راديوتوراپتارى جۇمىس ىستەيدى. بىراق، ولار مەيىلىنشە بەيتاراپ پوزيتسيا ۇستانىپ، ناقتى اقپارات بەرۋمەن شەكتەلەدى. ال، ورىس ءباسپاسوزى... اتاماڭىز! قازىر رف-داعى مەملەكەتتىك، جارتىلاي مەملەكەتتىك ءام كوممەرتسيالىق باق باتىس الەمىمەن   «قىرعي قاباق سوعىس جىلدارىنداعى» جاعدايدا وتىر. باتىس الەمىنىڭ يت تەرىسىن باسىنا قاپتايتىن تولاسسىز توسىن اقپاراتتار لەگى قازاقستاندىقتاردى دا وسى كۇنى زومبيلەپ تاستاعان. قازاق ازاماتى (مەيلى ول قانداي ۇلتتىڭ وكىلى بولسىن) قولىنا قارۋ الىپ، رەسەي ءۇشىن قاي ەلمەن بولسا دا سوعىسىقا اتتانۋعا ازەر. سويتە تۇرا مينيستر ايتقانداي، قازاقستاندا نە بولىپ جاتقانىنان بەيحابار. قايسىبىرى ەل اۋماعىنداعى جاڭالىقتاردى مۇرىنىن ءشۇيىرىپ مەنسىنبەيدى دە، قاجەتسىنبەيدى. ال، تەڭ قاقىلى ازاماتتاردىڭ ءوزى تۇرىپ، ءومىر ءسۇرىپ جاتقان مەملەكەت شەڭبەرىندەگى اقپاراتتاردى قاجەتسىنبەۋى، قۇلاق تۇرمەۋى، ءمان بەرمەۋى ءتۇبى اقپارات كەڭىستىگىندەگى الاقۇلالىققا عانا ەمەس، ۇلتتىق تۇتاستىقتىڭ بۇزىلۋىنا اكەلەتىن جايتكە اينالۋى مۇمكىن. جاسىرىپ، جاۋىپ قايتەمىز، ءبىزدىڭ ەلىمىزدە مىقتى ليدەردىڭ بيلىگىنە مويىنۇسىنۋ بار دا، تۇتاس ءبىر مەملەكەتتىڭ ازاماتتارى رەتىندە توپتاسۋ كەم. ونىڭ سەبەبى مەن سالدارىن «سۇر تاباقشالارداعى» اقپاراتتاردىڭ سۇرقىنان تانىپ ءبىلۋ قيىندىق تۋدىرمايدى.

«اڭگىمەنىڭ باسىن ايتقان ەكەنسىڭ، ەندى اياعىن دا ايت» دەمەكشى، مينيستر اقپاراتتىق قاۋىپسىزدىك تۋرالى ايتىپ قالعان ەكەن، ەندەشە، «سۇر تاباقشالارمەن» عانا قالماي، رەسەيدىڭ گازەت-جۋرنالدارى (ۇزىن-ىرعاسى  مىڭنان اسىپ جىعىلادى) ەركىن ساۋدالاناتىن دۇڭگىرشەكتەردىڭ دە ەسەپ-قيسابىن جاساپ، ولاردى دا ەلدەن ىعىستىرىپ شىعارۋدىڭ جولىن تاپقانى ابزال. رەسەي ءباسپاسوزىنىڭ قاس-قاباعىن باعىپ قانا وتىراتىن ەلىمىزدەگى ءورىستىلدى باسىلىمدار مەن تەلە-باعدارلامالاردىڭ دا باعىتىن ايقىنداپ، قايسىبىر قاجەتسىزىن جاۋاپ، كەلەگە كەلتىرگەنى دە ءجون. ايتپەسە، «سۇر تاباقشالاردىڭ» ورىنىن «قۇر تاباقشالاردىڭ» باسقانىنان نە پايدا، نە قايىر؟

ەسكە تۇسەدى. تاۋەلسىزدىگىمىزدى الىپ، تاۋەلسىز ءباسپاسوزىمىزدى بەسىگىندە تەربەتىپ جاتقان كەزىمىزدە اقش-تىڭ قازاقستانداعى ەلشىسى ەلباسىمىزدان باستاپ بيلىكتەگىلەردىڭ بارىنە «تەلەارنالارىڭدى تۇتاس قازاقشا ەتىپ جىبەرمەڭدەر، ويتەتىن بولساڭدار كورەرمەن اۋديتورياسىن جوعالتاسىڭدار» دەپ وزىنشە سەم-اعايلاردىڭ سالتىمەن كەڭەس بەرىپتى. اقش-تىڭ وزگە كەڭەسىنە كوپ قۇلاق تۇرە بەرمەيتىن ءبىزدىڭ بيلىك الگى موردياسى اسا كەلىسپەگەن كەڭەسكە جابىسا كەتكەن ەدى، كوردىڭىز بە، ناتيجەنىڭ قانداي جاعدايعا اكەلە جاتقانىن؟ ەندەشە، ەلدىڭ سوزىنە قۇلاق اسا بەرگەنشە، ءوزىڭ اقىل تاۋىپ،  انىق باسقانعا ەشتەڭە جەتپەيدى.

داۋرەن قۋات

Abai.kz