Rejep Tayyp Erdoghan biylep-tóstep otyrghan Týrkiya júrtynda Fethulla Gýlenge degen kózqaras eki úshty. Bir top týrik din nasihattaushysyn jaqtasa, ekinshileri kerisinshe, ony terrorist әm memleketti basyp almaqshy bolghan dep biledi. Preziydent Rejep Tayyp Erdoghan osy ekinshi sanattaghy sayasatker.

Mine, sol Týrkiya biyligi Fethulla Gýlendi tútqyndaugha sheshim shygharypty. «Haberturk» telearnasy solay dep aqpar taratqan. Gýlendi ghana emes, onyng 7 jaqtasyn da qamaydy, ústap alsa. Olargha – 2016 jyldyng 19-jeltoqsany kýni Resey elshisi Andrey Karlovqa qastandyq jasady degen aiyp taghylghan. IYә, orystyng elshisin óltiruge búiryq bergen adam – Gýlen eken. Týrki aqparaty solay dep sóileydi.

Fethulla Gýlenning iydeologiyasyna júmys jasaytyn «Hizmet» degen qozghalys bar. Rejep tayyp Erdoghan biyligi búl úiymgha «FETO» dep aidarlap at bergen. Janaghy «Hizmettin» adamdary Qazaqstanda da bar dep esepteydi olar. Erdoghannyng Qazaqstangha kelgen sayyn jata kep súraytyny – týrik mektepterin jauyp, ondaghy týrik múghalimderdi ózining aidauyna sap beru. Olar – gýlenshi-mis.

Búl óz aldyna bólek mәsele. Biz Erdoghan biyligining orys elshisine qatysty sheshimine qayta oralayyq. 2016 jyldyng jeltoqsanynda Ankarada Andrey Karlov deytin orys elshisine oq atyldy. Elshi óldi. Erdoghan sol kezding ózinde-aq, qastyndyqty Gýlen adamdary jasauy mýmkin degen boljam aitty. AQSh-qa qayrylyp sóiledi. IYә, AQSh pen aradaghy birazdan beri qojyraghan qarym-qatynas nasharlay týsti. Sebebi, sol jyly shildede Týrkiyada sәtsiz tónkeris bolyp, Erdoghan taghynda qalghan oqigha bar edi. Soghan «jalghyz kinәli – Gýlendi» AQSh ekstradisiyalau turaly talapqa kónbey qoyghan-tyn.

Elshige jasalghan qastandyqty Putin óte tiyimdi paydalandy. Orys elshisining óz jerinde oqqa úshqany Erdoghangha qolaysyz boldy. Esesine, Putin oghan yqpal etuge mýmkindik tudy. Erdoghannyng Putin aldynda ótelmegen aiyby bar ghoy. Týrikter orystyng úshqyshyn atyp týsirgen. Osy jaydan keyin tipti kórmestey bolghan Erdoghan men Putinning arasyna Nazarbaev týsip, qayta tatulastyryp qoyghan edi. Sodan beri júptary jazylmay keledi.

Elshi Karlovtyng ólgeni de búlardyng arasyn alshaqtatpaq týgili, tipti jaqyndastyra týsti. Bir qyzyghy, Resey baspasózi qastandyq turaly jazghanda «gýlenshiler» kinәli degen Týrkiyanyng ústanymyn kóbirek jaqtap sóiledi.

Resey memlekettik telearnasyna súhbatynda Putiyn: «búl qylmys ekijaqty qarym-qatynastyng qalypqa keluine kedergi jasaugha jәne Siriyadaghy beybit proseske tosqauyl qoygha baghyttalghan. Búghan jauap bireu – biz terrormen kýresti kýsheytemiz, búzaqylar múny aiqyn sezinetin bolady» degen Putiyn.

Elshining ólimi Erdoghangha da tiyimdi boldy. Osydan keyin-aq, el ishindegi basty maqsatyn tezirek oryndaugha, yaghny ózine qarsy shyqqandardyng barlyghyn tegis basyp-janyshtaugha mýmkindik tudy. Búl qastandyq Putinning Siriyadaghy soghysta jeniske jetip, Tayau Shyghysqa yqpalyn kýsheytu jónindegi basty maqsatyna jetuine kenirek jol ashty. Búdan bylay Resey Týrkiyanyng kedergi keltirmeytinin bilip, Siriyadaghy soghysta emin-erkin әreket etedi. Tipti  Siriyada óz maqsattaryna jetu ýshin Týrkiya men Resey ortaq kelisimge kelgen degen sóz bar.

Áyteuir kesheli beri Rejep Erdoghan óz elinde orys basshysy Vladimir Putindi qonaq qylyp, kýtip jýr. Jalghyz Putindi emes, Irannyng basshysy Rouhany de Ankaragha kelgen. Olar Siriyanyng jaghdayyn talqylaydy. Astanada solay kelisken. Búl ýsheui Siriyadaghy soghysty toqtatu ýshin kepil bolamyz dep mәmile jasasqan. Oghan Nazarbaev kuә.

Bir qyzyghy – qazir Putin Ankarada jýr.  Osydan eki jyl búryn ólgen elshining qazasyna kinәli Gýlen ekeni endi anyqtalyp jatyr. Sәikestik pe? Mýmkin...

Núrgeldi Ábdighaniyúly

Abai.kz