Jer mәselesine qatysty 2015 jyldyng  2 qarashasynda Parlament qabyrghasynda qabyldanghan «Qazaqstan Respublikasynyng Jer Kodeksine ózgerister men tolyqtyrular engizu turaly zany» qoghamnyng eng bir qyzu talqysyna týsken zandardyng biri boldy.

2016 jyldyng 1 shildesinen bastap qoldanysqa enuge tiyisti  búl Zan  tipti  qogham tarapynan narazylyq tughyzghanyn da jaqsy bilemiz. Qoghamdyq pikirler tolyq eskerilmey, saraptaular óz dәrejesinde jýrgizilmey dayyndalghan búl Zang ýshin Ýkimet te, ony qabyldaghan bizder, Parlament mýsheleri de jauapty ekenimizdi moyyndauymyz kerek.

Elbasynyn: «Halyqqa únamaghan zannyng bizge de keregi joq» degeni de esimizde. Sóitip, Ýkimet pen Parlamentke osy zandy jetildiruge uaqyt berilip, zannyng talas tudyryp otyrghan baptaryna moratoriy da  jariyalanghan edi. Biraz uaqyt aralyghynda qúramynda Parlament deputattary, ortalyq uәkiletti organdardyng ókilderi, qogham qayratkerleri men azamattyq qogham belsendileri bar arnayy komissiya qúrylyp, olar  barlyq ónirlerdi aralap, jergilikti halyqpen kezdesip, solardyn   qatysuymen jer reformasy jóninde halyqtyng úsynystary men syn-eskertpelerin saraptap, solardy  býgingi qabyldanghaly otyrghan osy  zangha engizip otyr.

Býgingi  talqylanyp otyrghan  zang jobasyna engizilgen erejeler jerimizdi tiyimdi әri sapaly paydalanugha mýmkindik beretinine senimdimin. Sol sebepti zang jobasyn tújyrymdamalyq negizde qoldap, әriptesterimdi de qoldaugha shaqyramyn.

Jer reformasyn jetildiru jóninde qúrylghan komissiya ýlken júmystar atqardy. Sondyqtan da komissiya mýshelerine, әsirese osy komissiyanyng basynan- ayaghyna deyin auqymdy júmys jasauyna múryndyq bolghan Auyl sharuashylyghy viyse-ministri Erlan Nysanbaev myrzagha rahmet aitqym keledi.

Sonymen qatar, aldaghy uaqytta jerge qatysty myna mәselelerge de  nazar audarylsa deymin. Tәjiriybe kórsetkenindey, әlemning barlyq elderinde jerdi jalgha beru, ne satu kókeykesti mәsele bolyp tabylady. Óitkeni jer – kez-kelgen memleketting negizi. Qazaq halqynyng da býkil tútas tarihyndaghy eng ýlken oljasynyng biri de  úrpaqtan úrpaqqa amanat etip qaldyryp kele jatqan  Úly  múrasy da  qasiyetti osy jeri! Sonau VII-VIII ghasyrlardaghy Týrki halyqtarynyng alghashqy jazba eskertkishterining biri sanalatyn Orhon-Eniysey jazbalarynda, odan qaldy tasqa qashalghan   Kýltegin jazbalarynda da  «Jerindi jat baspaghay», «Týrkining qasiyetti jer-suynyng qarghysyna qalma» degen sózderi qalghan. Demek, qazaqtyng jeri – halyqtyng demi men jany, tirshiligi, tәuelsizdigimizding tiregi. Jer - últaralyq tatulyqtyng negizi.

Birneshe ghasyrlar boyy otarlau sayasatynyng zardabyn tartqan qazaq halqy shet eldikterge jerdi jalgha berudi qabylday bermeytindikterine kózimiz anyq jetkendey boldy. Osy bir kónil auany eskerilip, jerdi sauda men sayasattyng qúralyna ainaldyrmauymyz kerek. Jer taghdyryna halyq alandap otyr. Jer halyqtyng ortaq baylyghy, ol jekeshelenbeydi, satylmauy kerek degen oi-pikirler búryn da, qazir de aitylyp keledi. Bizder múny eskeruimiz kerek.

Sondyqtan da bolashaqta jerdi  paydalanudyng osy kezge deyin qoldanyp kele jatqan jalgha beru týrin ghana negiz etip aluymyz dúrys bolady dep esepteymin.  Osy jalgha beru institutynyng tetikterin jetildiruimiz qajet. Óitkeni, jer bizding últymyz ýshin tabys tabudyng kózi ghana emes, ruhany qúndylyq, yaghny tal besigi, altyn úyasy, Atameken ekenin ýnemi este ústauymyz kerek.

Múrat Baqtiyarúly, senator

Abai.kz