Enbek jәne halyqty әleu­mettik qorghau ministr­ligining derekterine sýiensek, ótken jyl­dyng qorytyndysy boyyn­sha respublikagha 9 989 otbasy ne­mese 18 605 etnostyq qazaq qo­nys audaryp, oralman mәr­te­besin aldy, dep habarlaydy «Egemen Qazaqstan» gazeti. 

Oralghandardyng kóbisi nemese 45,6 payyzy – Ózbekstannan, 43,6 payyzy – Qytay Halyq Respublikasynan, 3,2 payyzy – Týrikmenstannan, 2,4 payyzy – Mongholiyadan, 1,8 payyzy – Reseyden jәne 3,4 payyzy basqa elderden at arytyp jetken. Resmy mәlimetterge qara­ghanda, oralmandar negizinen Almaty, Ontýstik Qazaqstan, Jam­byl, Shyghys Qazaqstan, Manghys­tau oblysta­ry men As­tana qalala­rynyng aumaghyna shoghyr­langhan.

Songhy mәlimetter boyynsha, Qazaqstan halqynyng sany  18 million 177 myng (18 nauryzdaghy esep, 2018 jyl) boldy. 1991 jyldan bergi ósim bir jarym eki milliondy qúraydy. Al, kórshi ózbek halqy sol 1991 jyldan beri qaray tabighy ósimining arqasynda 32 millionnan 979 myngha jetti. Jan sany az qyrghyzdyng ózi eki ýsh milliongha kóbeygen.  Al, biz Atajúrtyna qonys audarghan aghayyndardyng esebinen ghana ilgeri basyp otyrghan kórinemiz. Jәne búl - shyndyqqa әbden sәikesetin derek. Alayda, elimizde tabighy ósim auyz toltyryp aitatynday emes. Esesine alystaghy aghayynnyng qarasy molayyp kele jatqangha úqsaydy. Dýniyejýzi qazaqtary qauym­das­tyghynyng bas hatshysy Ra­hym Ayypúlynyn derekterine qar­aghanda, tәuelsizdik jyldary eli­mizge 1 mln astam qandasymyz týpkilikti qonys audarghanymen, syrttaghy qazaqtardyng tabighy ósimi, demografiyalyq ahualy óte joghary dengeyde saqtalghan.

Mәselen, 90-shy jyldary Qy­­taydaghy qazaq sany 1 mln 200 myn­nyng ainalasynda bolghan. Sol uaqyttan beri olardyng 250 myny atajúrtqa kóship kel­geni­men, atalghan kórshiles eldegi qa­zaq­tyng sany qazir 1 mln 700 myn­gha juyqtaydy. Búl – tabighy ósim. Resey, Ózbekstan, Mon­gho­liya, Týrkiya men Irandaghy qan­das­tarymyzdyng shoghyry әli de basym. Al Aughanstandaghy jýzdegen ot­basy sol eldegi qaqty­ghys­tardyng sal­darynan ózge arab elderine auyp, bas saughalap jýr­genge úqsaydy.

Múrat Rahymjanov

Abai.kz