«Tikeley Tozaqqa!»
HH ghasyrdyng basynda AQSh ýkimeti S-serialy suasty kemelerin shyghara bastaydy. Osy markaly 36 keme sәtti qúrastyrylyp, ekinshi dýniyejýzilik soghysta da qoldanylghan.
1919 jyly 20-tamyzda S-5 dep atalatyn suasty kemesin Soltýstik Atlantika sularynda synaqtan ótkizu júmystary jýrgiziledi. Áuelde jap-jaqsy bastalghan tәjiriybe alyp keme su astyna tómendeu kezinde.., bir matrostyng syrttan aua kiretin arnayy qaqpaqty uaqtyly jauyp ýlgere almau sebebinen, ishine su ketip.., múhit týbine jerbauyrlap baryp jata ketuine dushar etedi.
Qúrama Shtattarynyng 28 tәjiriybeli tenizshisi syrtqy dýniyemen baylanysa almay, el aman, júrt tynyshta su qamaghyna tútqyn bop, ajalyn kýtip jatqannan basqa esh sharasyz hәlge tap bolady. Ol kezde suasty radiotolqyny arqyly habar taratu tehnologiyasy әli zerttelmegenin eskersek, búl - taza jantýrshigerlik ahual edi.
Ne isteymiz dep jantalasyp jýrgende.., bir matros keme qoymasynan bir buma kabeli tauyp alady. Dereu keme kapitany men mehanikti baylanystyratyn telefondy arnayy qaltqygha ornalastyryp, su betine shygharady.
Shaghalalardyng ózi siyrek úshatyn múhit betinde.., kәduilgi telefon damylsyz shyryldap.., 28 adamnyng ómirine arasha súrap, túra beredi...
Su astyndaghy әrbir minut - sanauly. Ár sekund - ómir. Syrtqy dýniyemen baylanys bolmaghan son, S-5 suasty kemesining kapitany Kuk degen tәjiriybeli tenizshi songhy amal - nartәuekelge bel buady.
Sudyng terendigi - 60 metr. Kemening úzyndyghy - 70 metr. Eger jartylay su tolghan kemening túmsyghyn tómen qaratyp, sәl ghana motoryn qossa.., keme ishindegi su aldynghy bólikke qaray lyqsyp, kemening artqy bóligi su betine kóterilui mýmkin.., bәlkim, sol kezde jaqyn mannan ótken kemeler bayqap qaluy yqtimal degen bolmashy ýmit.
Kapitan tapsyrma beredi. Komanda bir kisidey qimyldaydy. Keme ózderi oilaghanday artqy bóligi su betinen qyltiyp túrady. Biraq búl da óte qauipti mýmkinshilik edi. Su betindegi jalghyz telefon janúshyra shyrylday beredi...
S-5 suasty kemesine qamalghan 28 jannyng kórer jaryghy bar eken! Shamamen eki tәulikten asa uaqyt ótkende.., sol mannan «Alantus» әskery kemesi bayau jýzip bara jatady. Kezekshi matros su betinde qyltighan týsiniksiz mehanizmdi bayqap qalady. Birneshe matros jenil qayyqqa minip, әlgi zatqa kelgende.., kәduilgi telefonnyng shyrylyn estip, tipti, esteri shyghady.
«Allo?» deydi syrttaghy dauys, «Búl kim?». «S-5 suasty kemesi» degen jauap estiledi, múhit týbinen. «Qayda bet aldyndar?» dep súraydy syrttaghy matros. «Tikeley Tozaqqa!» deydi, kapitan Kuk.
Jaghdaydy týsingen «alantustyqtar» jedel týrde kómekke úmtylady. Qolda bar qúral-saymanmen su betinde qyltighan keme bóligin kisi siyarlyqtay etip tesip, komandanyng barlyq mýshesin qútqaryp alady. Keyin, birneshe uaqyt ótken song S-5 suasty kemesin jaghagha sýirep әketpek bolghanda, sýiretpelik temir arqan ýzilip, ishi sugha toly keme.., su týbine mәngi baryp shógedi.
...
Aytpaqshy, «alantustyqtar» qútqarghan kezde kapitan Kuk S-5 kemesin eng songhy bop tastap shyqqan eken.., mine, naghyz kapitan!..
Qanat Eskendirding Facebook-tegi paraqshasynan
Abai.kz