«تىكەلەي توزاققا!»
حح عاسىردىڭ باسىندا اقش ۇكىمەتى S-سەريالى سۋاستى كەمەلەرىن شىعارا باستايدى. وسى ماركالى 36 كەمە ءساتتى قۇراستىرىلىپ، ەكىنشى دۇنيەجۇزىلىك سوعىستا دا قولدانىلعان.
1919 جىلى 20-تامىزدا S-5 دەپ اتالاتىن سۋاستى كەمەسىن سولتۇستىك اتلانتيكا سۋلارىندا سىناقتان وتكىزۋ جۇمىستارى جۇرگىزىلەدى. اۋەلدە جاپ-جاقسى باستالعان تاجىريبە الىپ كەمە سۋ استىنا تومەندەۋ كەزىندە..، ءبىر ماتروستىڭ سىرتتان اۋا كىرەتىن ارنايى قاقپاقتى ۋاقتىلى جاۋىپ ۇلگەرە الماۋ سەبەبىنەن، ىشىنە سۋ كەتىپ..، مۇحيت تۇبىنە جەرباۋىرلاپ بارىپ جاتا كەتۋىنە دۋشار ەتەدى.
قۇراما شتاتتارىنىڭ 28 تاجىريبەلى تەڭىزشىسى سىرتقى دۇنيەمەن بايلانىسا الماي، ەل امان، جۇرت تىنىشتا سۋ قاماعىنا تۇتقىن بوپ، اجالىن كۇتىپ جاتقاننان باسقا ەش شاراسىز حالگە تاپ بولادى. ول كەزدە سۋاستى راديوتولقىنى ارقىلى حابار تاراتۋ تەحنولوگياسى ءالى زەرتتەلمەگەنىن ەسكەرسەك، بۇل - تازا جانتۇرشىگەرلىك احۋال ەدى.
نە ىستەيمىز دەپ جانتالاسىپ جۇرگەندە..، ءبىر ماتروس كەمە قويماسىنان ءبىر بۋما كابەل تاۋىپ الادى. دەرەۋ كەمە كاپيتانى مەن مەحانيكتى بايلانىستىراتىن تەلەفوندى ارنايى قالتقىعا ورنالاستىرىپ، سۋ بەتىنە شىعارادى.
شاعالالاردىڭ ءوزى سيرەك ۇشاتىن مۇحيت بەتىندە..، كادۋىلگى تەلەفون دامىلسىز شىرىلداپ..، 28 ادامنىڭ ومىرىنە اراشا سۇراپ، تۇرا بەرەدى...
سۋ استىنداعى ءاربىر مينۋت - ساناۋلى. ءار سەكۋند - ءومىر. سىرتقى دۇنيەمەن بايلانىس بولماعان سوڭ، S-5 سۋاستى كەمەسىنىڭ كاپيتانى كۋك دەگەن تاجىريبەلى تەڭىزشى سوڭعى امال - نارتاۋەكەلگە بەل بۋادى.
سۋدىڭ تەرەڭدىگى - 60 مەتر. كەمەنىڭ ۇزىندىعى - 70 مەتر. ەگەر جارتىلاي سۋ تولعان كەمەنىڭ تۇمسىعىن تومەن قاراتىپ، ءسال عانا موتورىن قوسسا..، كەمە ىشىندەگى سۋ الدىڭعى بولىككە قاراي لىقسىپ، كەمەنىڭ ارتقى بولىگى سۋ بەتىنە كوتەرىلۋى مۇمكىن..، بالكىم، سول كەزدە جاقىن ماڭنان وتكەن كەمەلەر بايقاپ قالۋى ىقتيمال دەگەن بولماشى ءۇمىت.
كاپيتان تاپسىرما بەرەدى. كوماندا ءبىر كىسىدەي قيمىلدايدى. كەمە وزدەرى ويلاعانداي ارتقى بولىگى سۋ بەتىنەن قىلتيىپ تۇرادى. بىراق بۇل دا وتە قاۋىپتى مۇمكىنشىلىك ەدى. سۋ بەتىندەگى جالعىز تەلەفون جانۇشىرا شىرىلداي بەرەدى...
S-5 سۋاستى كەمەسىنە قامالعان 28 جاننىڭ كورەر جارىعى بار ەكەن! شامامەن ەكى تاۋلىكتەن اسا ۋاقىت وتكەندە..، سول ماڭنان «الانتۋس» اسكەري كەمەسى باياۋ ءجۇزىپ بارا جاتادى. كەزەكشى ماتروس سۋ بەتىندە قىلتيعان تۇسىنىكسىز مەحانيزمدى بايقاپ قالادى. بىرنەشە ماتروس جەڭىل قايىققا ءمىنىپ، الگى زاتقا كەلگەندە..، كادۋىلگى تەلەفوننىڭ شىرىلىن ەستىپ، ءتىپتى، ەستەرى شىعادى.
«اللو؟» دەيدى سىرتتاعى داۋىس، «بۇل كىم؟». «S-5 سۋاستى كەمەسى» دەگەن جاۋاپ ەستىلەدى، مۇحيت تۇبىنەن. «قايدا بەت الدىڭدار؟» دەپ سۇرايدى سىرتتاعى ماتروس. «تىكەلەي توزاققا!» دەيدى، كاپيتان كۋك.
جاعدايدى تۇسىنگەن «الانتۋستىقتار» جەدەل تۇردە كومەككە ۇمتىلادى. قولدا بار قۇرال-سايمانمەن سۋ بەتىندە قىلتيعان كەمە بولىگىن كىسى سيارلىقتاي ەتىپ تەسىپ، كوماندانىڭ بارلىق مۇشەسىن قۇتقارىپ الادى. كەيىن، بىرنەشە ۋاقىت وتكەن سوڭ S-5 سۋاستى كەمەسىن جاعاعا سۇيرەپ اكەتپەك بولعاندا، سۇيرەتپەلىك تەمىر ارقان ءۇزىلىپ، ءىشى سۋعا تولى كەمە..، سۋ تۇبىنە ماڭگى بارىپ شوگەدى.
...
ايتپاقشى، «الانتۋستىقتار» قۇتقارعان كەزدە كاپيتان كۋك S-5 كەمەسىن ەڭ سوڭعى بوپ تاستاپ شىققان ەكەن..، مىنە، ناعىز كاپيتان!..
قانات ەسكەندىردىڭ Facebook-تەگى پاراقشاسىنان
Abai.kz