Adamzat jazudy oilap tapqannan bastap órkeniyetke bet búrdy deuge bolady. Osy jazu arqyly adamzattyng әlmisaqtan beri jinaghan tәjyriybesi men ilimi, mәdeniyeti óz jalghastyghyn tauyp, úrpaqtan-úrpaqqa múra bolyp keledi. Qazirgi ghylym-tehnika qansha damyp, shynyna jetse de, jazu óz qúnyn jogharlatpasa tómendetken joq. Adamzat bar da jazu bar. Ol adamzatpen birge jasaydy. Birge óledi. Árbir últtyng ruhany qazynasynyng saqtaluymen jalghasyn tabuy sol últtyng jazu mәdeniyetimen tyghyz baylanysta bolady.Tipti әr últtyng qoldanatyn әlipbiyine qarap, qanday mәdeniyetting yqpalynda ekenin baghamday alamyz. Mine sol sebepti de býgingi «mәdeniyetter soghysy»dәuirinde últymyzdyng әlipby mәselesi aldynghy qatarda túr.

Adamzat jazudy oilap tapqannan bastap órkeniyetke bet búrdy deuge bolady. Osy jazu arqyly adamzattyng әlmisaqtan beri jinaghan tәjyriybesi men ilimi, mәdeniyeti óz jalghastyghyn tauyp, úrpaqtan-úrpaqqa múra bolyp keledi. Qazirgi ghylym-tehnika qansha damyp, shynyna jetse de, jazu óz qúnyn jogharlatpasa tómendetken joq. Adamzat bar da jazu bar. Ol adamzatpen birge jasaydy. Birge óledi. Árbir últtyng ruhany qazynasynyng saqtaluymen jalghasyn tabuy sol últtyng jazu mәdeniyetimen tyghyz baylanysta bolady.Tipti әr últtyng qoldanatyn әlipbiyine qarap, qanday mәdeniyetting yqpalynda ekenin baghamday alamyz. Mine sol sebepti de býgingi «mәdeniyetter soghysy»dәuirinde últymyzdyng әlipby mәselesi aldynghy qatarda túr.

Kezinde qyzyl imperiya qazaqqa orys mәdeniyetin sindirip, sol arqyly tól mәdeniyetimizdi jәne de basqa týrki, arab mәdeniyetin alastap, ózining imperiyalyq mәngilik biyligin saqtap qalu maqsatynda krillsiyany bizding әlipbiyimiz etip kýshpen bekittirdi. Demek búl әlipby bizding óz erkimizben qabyldaghan jazuymyz emes. Osy әlipbiyding kesirinen 70 jyl ishinde últtyq qúndylyqtarymyzdan aiyrylyp qalugha shaq qaldyq. Mine, әli kýnge  atalghan әlipby orys tilining qazaq tiline des bermey kele jatuyna birden-bir sebepker bolyp sanalady. Múny jasyrudyng qajeti shamaly. Óitkeni kirilisadan latyn әlipbiyine kóshu - sayasy tәuelsizdigimizden keyingi eng ýlken mәdeny tәuelsizdigimiz bolmaq. Alayda «attan týsse de ýzengiden týskisi kelmeytin» Reseyding imperiyalyq mýddesine búl әreketimiz «AES jarylghanan beter» soqqy bop tiyeri sózsiz. Ayta ketu kerek,  Reseydegi asa impershil túlgha Putin bizding joghary jaqqa «arttaryndy qysyndar» degeni beseneden belgili. Óitkeni 2000 jyldan beri latyn әlipbiyine kóshu mәselesi jii kóterilip keledi. Alayda ilikke alghysyz sebepterge baylanysty ol mәselening ýni óship joghalady.

Mәdeniyet ministri Múhtar Qúl-Múhammedting byltyrghy «erte me kesh pe Qazaqstan latyn әlipbiyine kóshedi» degen mәlimdemesi elimizdegi orys úiymdaryn úlarday shulatty. Onyng ishinde «Lat» slavyan qozghalysy men «Songz kazakov stepnogo kraya» atty úiymdar arnayy mәlimdeme qabyldap, «latyn әlipbiyine kóshu - Qazaqstannyng Reseyden alystaugha baghyttalghan sayasy qadamy bolyp tabylady. Qazaqstannyng býgini men bolashaghy tek Reseyge tәueldi. Sondyqtan múnday qadamdar asa qaterli» dep dauryghyp, Putin kókelerining aldyna qúshaq-qúshaq aryz aparghandyghy әli esimizde.

Ras-au, elimizding mәdeniyeti jogharydaghy dauryqpalar aitqanday shynynda Reseyge tәueldi ekeni jasyryn emes. Nege búlay aityp otyrmyz? Óitkeni milliondaghan Reseyding kitaptary men gazet-jurnaldary elimizding ruhany salasyn tolyqtay jaulap alghan. Al telearnalardyng jaghdayy da osydan qalyspaydy. Yaghny elimizde otandyq mәdeniyet emes, orystyq, reseylik mәdeniyet ómir sýrip jatyr. Osydan keyin  ministir Múhtardyng mәlimdemesi jay ashynghannan aitqan janghyryq qana bolyp qalghanynyng sebebin angharaghan bolarsyz.

Qortyp aitqanda latyn әlipbiyine kóshu (eger kóshken jaghdayda) - qazaqqa tolyq qandy tәuelsizdik alyp berip, elimizde qazaqtyng tól mәdeniyetining auyr jaghdayyn onaltugha ýlken septigin tiygizip, ruhany janarugha jol ashylar edi. Búl armannyng jýzege asuy batyl sayasy qadam jasaudyng arqasynda mýmkin bolmaq. Alayda alda jasaqtalatyn, múrtty basshysy myzghymastay orynynda qala bergen «kóne de, jana ýkimettin» qolynan múnday erlik keledi deu «qysyr siyrdyng uyzynan dәmetkenmen» birdey. Sondyqtan juyq arada latyn әlipbiyine kóshuimiz qansha aighaylasaq ta mýmkin bolmas iske úqsaydy.

«Abay-aqparat»