ادامزات جازۋدى ويلاپ تاپقاننان باستاپ وركەنيەتكە بەت بۇردى دەۋگە بولادى. وسى جازۋ ارقىلى ادامزاتتىڭ الميساقتان بەرى جيناعان تاجىريبەسى مەن ءىلىمى، مادەنيەتى ءوز جالعاستىعىن تاۋىپ، ۇرپاقتان-ۇرپاققا مۇرا بولىپ كەلەدى. قازىرگى عىلىم-تەحنيكا قانشا دامىپ، شىڭىنا جەتسە دە، جازۋ ءوز قۇنىن جوعارلاتپاسا تومەندەتكەن جوق. ادامزات بار دا جازۋ بار. ول ادامزاتپەن بىرگە جاسايدى. بىرگە ولەدى. ءاربىر ۇلتتىڭ رۋحاني قازىناسىنىڭ ساقتالۋىمەن جالعاسىن تابۋى سول ۇلتتىڭ جازۋ مادەنيەتىمەن تىعىز بايلانىستا بولادى.ءتىپتى ءار ۇلتتىڭ قولداناتىن الىپبيىنە قاراپ، قانداي مادەنيەتتىڭ ىقپالىندا ەكەنىن باعامداي الامىز. مىنە سول سەبەپتى دە بۇگىنگى «مادەنيەتتەر سوعىسى»داۋىرىندە ۇلتىمىزدىڭ ءالىپبي ماسەلەسى الدىڭعى قاتاردا تۇر.

ادامزات جازۋدى ويلاپ تاپقاننان باستاپ وركەنيەتكە بەت بۇردى دەۋگە بولادى. وسى جازۋ ارقىلى ادامزاتتىڭ الميساقتان بەرى جيناعان تاجىريبەسى مەن ءىلىمى، مادەنيەتى ءوز جالعاستىعىن تاۋىپ، ۇرپاقتان-ۇرپاققا مۇرا بولىپ كەلەدى. قازىرگى عىلىم-تەحنيكا قانشا دامىپ، شىڭىنا جەتسە دە، جازۋ ءوز قۇنىن جوعارلاتپاسا تومەندەتكەن جوق. ادامزات بار دا جازۋ بار. ول ادامزاتپەن بىرگە جاسايدى. بىرگە ولەدى. ءاربىر ۇلتتىڭ رۋحاني قازىناسىنىڭ ساقتالۋىمەن جالعاسىن تابۋى سول ۇلتتىڭ جازۋ مادەنيەتىمەن تىعىز بايلانىستا بولادى.ءتىپتى ءار ۇلتتىڭ قولداناتىن الىپبيىنە قاراپ، قانداي مادەنيەتتىڭ ىقپالىندا ەكەنىن باعامداي الامىز. مىنە سول سەبەپتى دە بۇگىنگى «مادەنيەتتەر سوعىسى»داۋىرىندە ۇلتىمىزدىڭ ءالىپبي ماسەلەسى الدىڭعى قاتاردا تۇر.

كەزىندە قىزىل يمپەريا قازاققا ورىس مادەنيەتىن ءسىڭدىرىپ، سول ارقىلى ءتول مادەنيەتىمىزدى جانە دە باسقا تۇركى، اراب مادەنيەتىن الاستاپ، ءوزىنىڭ يمپەريالىق ماڭگىلىك بيلىگىن ساقتاپ قالۋ ماقساتىندا كريللتسيانى ءبىزدىڭ ءالىپبيىمىز ەتىپ كۇشپەن بەكىتتىردى. دەمەك بۇل ءالىپبي ءبىزدىڭ ءوز ەركىمىزبەن قابىلداعان جازۋىمىز ەمەس. وسى ءالىپبيدىڭ كەسىرىنەن 70 جىل ىشىندە ۇلتتىق قۇندىلىقتارىمىزدان ايىرىلىپ قالۋعا شاق قالدىق. مىنە، ءالى كۇنگە  اتالعان ءالىپبي ورىس ءتىلىنىڭ قازاق تىلىنە دەس بەرمەي كەلە جاتۋىنا بىردەن-ءبىر سەبەپكەر بولىپ سانالادى. مۇنى جاسىرۋدىڭ قاجەتى شامالى. ويتكەنى كيريليتسادان لاتىن الىپبيىنە كوشۋ - ساياسي تاۋەلسىزدىگىمىزدەن كەيىنگى ەڭ ۇلكەن مادەني تاۋەلسىزدىگىمىز بولماق. الايدا «اتتان تۇسسە دە ۇزەڭگىدەن تۇسكىسى كەلمەيتىن» رەسەيدىڭ يمپەريالىق مۇددەسىنە بۇل ارەكەتىمىز «اەس جارىلعانان بەتەر» سوققى بوپ تيەرى ءسوزسىز. ايتا كەتۋ كەرەك،  رەسەيدەگى اسا يمپەرشىل تۇلعا پۋتين ءبىزدىڭ جوعارى جاققا «ارتتارىڭدى قىسىڭدار» دەگەنى بەسەنەدەن بەلگىلى. ويتكەنى 2000 جىلدان بەرى لاتىن الىپبيىنە كوشۋ ماسەلەسى ءجيى كوتەرىلىپ كەلەدى. الايدا ىلىككە العىسىز سەبەپتەرگە بايلانىستى ول ماسەلەنىڭ ءۇنى ءوشىپ جوعالادى.

مادەنيەت ءمينيسترى مۇحتار قۇل-مۇحاممەدتىڭ بىلتىرعى «ەرتە مە كەش پە قازاقستان لاتىن الىپبيىنە كوشەدى» دەگەن مالىمدەمەسى ەلىمىزدەگى ورىس ۇيىمدارىن ۇلارداي شۋلاتتى. ونىڭ ىشىندە «لات» سلاۆيان قوزعالىسى مەن «سويۋز كازاكوۆ ستەپنوگو كرايا» اتتى ۇيىمدار ارنايى مالىمدەمە قابىلداپ، «لاتىن الىپبيىنە كوشۋ - قازاقستاننىڭ رەسەيدەن الىستاۋعا باعىتتالعان ساياسي قادامى بولىپ تابىلادى. قازاقستاننىڭ بۇگىنى مەن بولاشاعى تەك رەسەيگە تاۋەلدى. سوندىقتان مۇنداي قادامدار اسا قاتەرلى» دەپ داۋرىعىپ، پۋتين كوكەلەرىنىڭ الدىنا قۇشاق-قۇشاق ارىز اپارعاندىعى ءالى ەسىمىزدە.

راس-اۋ، ەلىمىزدىڭ مادەنيەتى جوعارىداعى داۋرىقپالار ايتقانداي شىنىندا رەسەيگە تاۋەلدى ەكەنى جاسىرىن ەمەس. نەگە بۇلاي ايتىپ وتىرمىز؟ ويتكەنى ميلليونداعان رەسەيدىڭ كىتاپتارى مەن گازەت-جۋرنالدارى ەلىمىزدىڭ رۋحاني سالاسىن تولىقتاي جاۋلاپ العان. ال تەلەارنالاردىڭ جاعدايى دا وسىدان قالىسپايدى. ياعني ەلىمىزدە وتاندىق مادەنيەت ەمەس، ورىستىق، رەسەيلىك مادەنيەت ءومىر ءسۇرىپ جاتىر. وسىدان كەيىن  ءمينيستىر مۇحتاردىڭ مالىمدەمەسى جاي اشىنعاننان ايتقان جاڭعىرىق قانا بولىپ قالعانىنىڭ سەبەبىن اڭعاراعان بولارسىز.

قورتىپ ايتقاندا لاتىن الىپبيىنە كوشۋ (ەگەر كوشكەن جاعدايدا) - قازاققا تولىق قاندى تاۋەلسىزدىك الىپ بەرىپ، ەلىمىزدە قازاقتىڭ ءتول مادەنيەتىنىڭ اۋىر جاعدايىن وڭالتۋعا ۇلكەن سەپتىگىن تيگىزىپ، رۋحاني جاڭارۋعا جول اشىلار ەدى. بۇل ارماننىڭ جۇزەگە اسۋى باتىل ساياسي قادام جاساۋدىڭ ارقاسىندا مۇمكىن بولماق. الايدا الدا جاساقتالاتىن، مۇرتتى باسشىسى مىزعىماستاي ورىنىندا قالا بەرگەن «كونە دە، جاڭا ۇكىمەتتىڭ» قولىنان مۇنداي ەرلىك كەلەدى دەۋ «قىسىر سيىردىڭ ۋىزىنان دامەتكەنمەن» بىردەي. سوندىقتان جۋىق ارادا لاتىن الىپبيىنە كوشۋىمىز قانشا ايعايلاساق تا مۇمكىن بولماس ىسكە ۇقسايدى.

«اباي-اقپارات»