Астанада шілденің басында қайнаған өмір. Бірінен бірі маңызды халықаралық шаралар өткізіліп жатқан ел кіндігі-бас қалада Жүрек-қан тамырлары хирургтерінің ІІІ съезі өз жұмысын бастап, оған алыс жақын шетелдерден қабырғалы оташылар жиылды. Осы орайда біздің тілшіміз Тараз қаласын­дағы "Кардиохирургия орталығының" директоры, академик Сейітхан Жошыбаевпен тілдесіп, бірнеше сауал қойған болатын.
- Сейітхан аға, сізді еліңіз қырғыз жұртында еңбек етіп жүріп-ақ туған халқыңызға қарлығаштың қанатымен су сепкендей қолынан келгенін жасаған азамат деп таниды. Талай қазақ Бішкекке барып, сіздің шипалы қолыңыздан сауығып, үйіріне қайтып қосылды. Енді кіндік қаныңыз тамған жерге келіп, Тараз қаласында орталық ашыпсыз. Жұмы­сыңызға табыс тілейміз. Қазір де сол бауырлас елде жүріп жасаған жұмы­сыңыздың желісін үзбей, алға­шында Бішкекте, сосын Душанбеде өткен съездің енді Астанада жүр­гізілуіне де мұрындық болдыңыз. Әң­гімені алды­мен осы съезд төңіре­гінде өрбітсек қалай қарайсыз?

Астанада шілденің басында қайнаған өмір. Бірінен бірі маңызды халықаралық шаралар өткізіліп жатқан ел кіндігі-бас қалада Жүрек-қан тамырлары хирургтерінің ІІІ съезі өз жұмысын бастап, оған алыс жақын шетелдерден қабырғалы оташылар жиылды. Осы орайда біздің тілшіміз Тараз қаласын­дағы "Кардиохирургия орталығының" директоры, академик Сейітхан Жошыбаевпен тілдесіп, бірнеше сауал қойған болатын.
- Сейітхан аға, сізді еліңіз қырғыз жұртында еңбек етіп жүріп-ақ туған халқыңызға қарлығаштың қанатымен су сепкендей қолынан келгенін жасаған азамат деп таниды. Талай қазақ Бішкекке барып, сіздің шипалы қолыңыздан сауығып, үйіріне қайтып қосылды. Енді кіндік қаныңыз тамған жерге келіп, Тараз қаласында орталық ашыпсыз. Жұмы­сыңызға табыс тілейміз. Қазір де сол бауырлас елде жүріп жасаған жұмы­сыңыздың желісін үзбей, алға­шында Бішкекте, сосын Душанбеде өткен съездің енді Астанада жүр­гізілуіне де мұрындық болдыңыз. Әң­гімені алды­мен осы съезд төңіре­гінде өрбітсек қалай қарайсыз?
- Жалпы, бұл съезд өзіңіз айт­қандай бұған дейін жақын көр­ші­леріміздің жерінде жүрсе, енді ал­ғаш рет Отанымызда, елордасы Астана­мызда өтіп отыр. Қазір жер жүзінде, оның ішінде соңғы ширек ғасырдың ішінде жүрек-қан тамыр­лары ауруларына шалдыққандар қатары молая түсуде. Негізінен ал­ғанда бұл аурумен науқастана­тын­дар саны бұрын да аз емес-ті, ал қазір диаг­нос­тиканың жетілуімен, мүмкін­діктердің артуы және халық­тың сауаты деңгейінің біршама кө­тері­луімен қан айналымы жүйесі ауру­ларына шалдыққандарды ан­ық­тау жолға қойылды. Сол себеп­тен бо­лар, соңғы 25 жылдың ішінде республика бойынша осы ауру түрі азаймай тұр. Статистиканы сөйлет­сек, елімізде осы аурулармен сыр­қаттанушылар 100 мың адамға шақ­қанда 1906,6-ны құрап отыр. Аз сан емес. Сосын бір айта кетерлік жан қинайтын мәселе - біздің халқы­мыздың қанына сіңген жаман әдет - көпшілік жұрт ауруы әбден мең­деген тұста, жан алқымға таян­ғанда барып дәрігердің есігін қаға­ды. Сол кезде жәрдем беру қанша керемет деген маманның өзіне ауыр соғады. Ал енді статистикасы анадай, жү­рекке салмақ түсіретін жүгі көп мына қым-қуыт тірлікте халықты сауықтыруды жолға қою үшін не керек? Әрине, кешенді ша­ралар қа­жет. Осы тұста Елбасының тікелей қолдауымен  кардиоло­гия­лық және кардиохирургиялық көмекті дамыту­дың отандық бағ­дар­ламасы әзір­ленді. Соның оң ықпалын сезініп жа­тырмыз. Жер-жерде кардиохирур­гиялық орталық­тар ашылып жатыр. Енді солардың басын біріктіріп, беталысымыз қалай, алыс-жақын шетелдердегі тәжірибелер қалай, жұрт бізді кө­ріп, біз өзгелерді көріп тынысы­мыз­ды кеңейту үшін осы съезге жиналдық. Съезд жұмысы жоғары деңгейде жүріп жатыр, бұл басқосу, әсіресе, жас мамандар үшін аса қажет.
- Жас мамандар дегеніңізден шығады, жер-жерде орталықтар ашылып жатыр деп айтып отырсыз, оларды мамандармен қамтамасыз етуде еш қиындық жоқ па?
- Бұл мәселе де жоғарыда ай­тылған отандық бағдарлама шең­берінде қарастырылған. Соңғы жыл­дарда бір Литваның өзінде 60 кардиохирург қайта даярлаудан өтсе, осынша маман Израильде де даярланып жатыр. Өзіміздің бұ­рынғы мамандарымыз бар, оның үстіне қат маманды шетелден ар­найы шақыртып операция жасау тәжірибесінің арқасында сондай бір қиындық жоқ.
Осы жерде мен бір нәрсені айт­қым келеді. Өткен ғасырда өмір сүрген әзірбайжан оқымыстысы Шервани "әр елдің дамып, өсуі үшін сол елдің өзінің жергілікті мамандары өсіп шығуы керек" деген ой айтқан. Осы пікірге мен бар пейіліммен қосыламын. Ше­телден маман шақыру қымбатқа түседі. Онан да өз ішімізден шық­қан мық­ты мамандардың жағдайын жасап, жұмысының әділ бағасын берген әлдеқайда тиімді болар еді. Сізге бір мысал келтіре кетейін. Менің бір мықты оқушым Түр­кияға барып жұ­мыс жасап келді. Сонда ол операция  жасаған соң, ақы төлер кезінде дәл сондай опе­рация жүр­гізген Түркия азаматы­нан жалақыны жарты есеге кем алып отырған. Се­бебі, ол Түрік мемлекетінің азаматы емес.
Менің ойымша, әрбір азамат­тың, маманның бойында өз ісіне деген кәсіби шеберлікпен қатар, отансүйгіштік, патриоттық сезімдер қалғымауы тиіс. Жаңа өзіңіз айтып отырсыз, мен 51 жыл Бішкекте жұ­мыс жасаппын. Тәуелсіздік алған жылдарда 100 адамға операция жасасам, соның 30-ы Қазақстаннан келген болып шығады. Сол қатты намысыма тиді. Қырғызстанмен кең байтақ, асты-үсті қазынаға толы Қазақстанды салыстыруға келмейді ғой. Отырып алып бір күні Елбасы Нұрсұлтан Назарбаев­қа хат жаздым. Осылай да, осылай, бойымда қуат, әлім, күшім барда жинаған тәжіри­бемнің игілігін елі­ме жасасам, менің туған жұртыма септігім тисін, кө­мек­тесіңіз, деп. Елбасының хош кө­руінің арқа­сында салалық ми­нис­трліктің қол­дауымен туған жерімде шағын ғана ЖШС аштым. Енді оны іріленді­ріп, 80 керуеттік ғылыми-клини­калық кардио­хи­рур­гиялық және транспантологиялық орталық­қа айналдырамыз деп ойлап отыр­мыз. Алла жазса, жұмысымыз жуыр­да басталады.
- Онда осы орталықтың  жұмы­сына да тоқтала кетсеңіз.
- Елге келген соң бір кішкен­тай жерден ашқан шаруашылық серіктестігіміздің жұмысы, тіл-көз­ден сақтасын, жақсы жүріп жатыр. Былтырғы жылы 150 операция жасалып, барлығы да аяқтарынан тік тұрып, отбастарына оралды. Үл­кен қуаныш. Биыл 300 операция жасаймыз десек, жарты жылда со­ның 150-ін жасап қойыппыз. Был­тыр мемлекет квотасымен 50 адамға операция жасалса, биыл ол 200-ге жетті. Бұл - мемлекет тара­пы­нан дәрігерлерге де, науқастарға да жасалған үлкен қолдау. Алға қойған міндеттеріміздің бірі - бүй­рек ауруымен науқастанатын жан­дарды шетелдерге жібермей, орган­дарды алмастыру, оның ішінде жа­қын арада бүйрек ауыстыру опера­циясын өз орталығымызда жасасақ дейміз.
-Жоспарларыңыздың барлы­ғының жүзеге асуына тілектестік білдіремін. Әңгімеңізге көп рахмет.

Авторы: Әңгімелескен Анар ТӨЛЕУХАНҚЫЗЫ.
"Егемен Қазақстан" газеті 4 шілде 2009 жыл