Нұрсұлтан Назарбаев: Зиялы қауыммен жұмыс істейтін жаңа жүйе керек
Президент Нұрсұлтан Назарбаев Алматыдағы резиденциясында қазақстандық бір топ ғылым, әдебиет пен өнер қайраткерлеріне президенттік және мемлекеттік стипендия тапсырды. Елбасының қабылдауында әдебиет, өнер саласының 56 қайраткері болды.
Президент Нұрсұлтан Назарбаев Алматыдағы резиденциясында қазақстандық бір топ ғылым, әдебиет пен өнер қайраткерлеріне президенттік және мемлекеттік стипендия тапсырды. Елбасының қабылдауында әдебиет, өнер саласының 56 қайраткері болды.
- «Қазақстан - 2050» стратегиясы ұлттық интеллигенцияның қоғамдағы рөлін арттыра түседі, - деп атап өтті Елбасы Нұрсұлтан Назарбаев. - Интеллигенция ұлттық құндылықтарды жасауда ең басты күш болуы керек. Интеллигенция дегенде ғылыми-техникалық интеллигенцияны айтып отырмын. Біздің ЭКСПО-ны алғандағы бағытымыз - жаңа энергетика. Жаңа энергетика дегеніміз - болашақ. Оған өтпей болмайды. Жаңа энергетикаға көшетін болсақ, технологиялар да, мамандар да басқа болады. Еліміздің өсіп-өркендеуі басқаша болады. Зиялы қауымның туындылары жастар үлгі алып, ой түзетіндей қазіргі заманғы жаңа қаһармандарды көрсетуге бағытталуы тиіс. Зиялылар арасында тіл мәселесі жиі көтерілетіні белгілі. Ұлттың тынысы, санасы ұлттық тілмен ғана баянды болады. Қазақтың мемлекеттік тілі - қазақ тілі. Ол Ата заңмен бекітілген. Ешкімнің оған дау-дамайы жоқ. Ол тарихи шындық болып табылады. Халыққа жаппай қазақ тілін үйретсек, бір ел боламыз. 2025 жылға дейін қазақстандықтардың 95 пайызының қазақ тілін білуі көзделіп отыр. Оған негіз жасалған. Жалпы, сырттан келгендер Америкада - американ, Францияда - француз. Олардың бәрін ұйымдастырып отырған - бір тіл. Сондықтан Қазақстанда барлық халық қазақша сөйлейтін болса, біз де бір ұлт, бір елге айналамыз.
Елбасының көтерген латын қарпіне көшу туралы мәселені жазушы Қалихан Ысқақ өз сөзінде қолдайтындығын білдірді. «Жалпы алғанда жазудың түп-төркіні түркі елдерден шыққандығын шетелдік ғалымдар дәлелдеп берді. Шындығына келгенде кириллица да бізден шыққан. Ал латын қарпіне келсек ол да біз өткен кезең. Кезінде біз латын әрпімен жаздық, сондықтан одан қорқақтаудың қажеті жоқ. Қазіргі кезде ағылшын тілінде оқып жатқан жастарымызға латын қарпіне көшу ешқандай қиындық тудырмайды», дейді жазушы ағамыз.
«Ұлттық құндылықтар мен патриотизмді жастардың бойына сіңіруде еліміздің рухани дүниесінің қайнары сіздерге зор жауапкершілік артылады. Бүгінгі жастарға баяғы тарихта не болғанын айтып жатудың ешқандай қажеттілігі жоқ. Олар оны қажет болса интернеттен біледі. Жастардың білгісі келетіні болашақ не болады? Мәселе сонда болып тұр.
Ғылым, білімнің дамуын ақпараттандыру осы күнде жыл сайын бес есеге артып отыр. Оның игерудің өзі үлкен проблема. Оның үстіне қазір ғылымның дамуы да өте ширақ. Жыл сайын жаңалықтар, ғылыми ашылулар, табыстар жасалады. Соған сай ұрпақты тәрбиелеу керек. Өркениеттің негізі - мәдени, рухани байлық. 2000 жылы елімізде Мәдениет жылы деп жарияланғаннан бері көп жұмыстар атқарылды. 2004 жылы қолға алынған «Мәдени мұра» бағдарламасы аясында 73 тарихи-мәдени ескерткіш жаңғыртылып, 40-қа жуық археологиялық зерттеулер жүргізіліп, отандық ғылым мыңдаған құнды жәдігерлермен толықты» деді Елбасы.
Одан кейін сөз алған Халық артистерi Асанәлі Әшімов, Меруерт Өтекешева, музыка танушы Юрий Аравин, актриса, әнші Айгүл Иманбаева, әнші-ұстаз Еркін Шүкіман, ақын Ерлан Жүнісов, домбырашы Нүркен Әшіров сияқты бірнеше стипендиаттар өнерге, әдебиет пен мәдениетке қамқорлық жасап, рухани құндылықтарға серпін бергені үшін Елбасына алғысын білдірді.
- Жыл сайын Елбасы жыл басында қазақтың зиялы қауымын жинап, бір кездесу жасайды. Бұл сонау 94-95 жылдардан бері келе жатқан үрдіс. Бұл Президенттің өнерге, мәдениетке, жалпы, біздің қоғамдағы рухани мәселелерге көңіл бөлуі, деп ойлаймын. Бүгін де жиналған қауым Елбасына өзінің алғысын, тілектерін жеткізіп жатыр. Мен де бұрын-соңды болмаған жетістіктеріміз - қазақтың мың күйі, мың әні туралы айта келіп, қазақтың дәстүрлі ән-күй өнерінің ұлттық статусы бар өзіндік орталығы болса, деген тілегімді жеткіздім. Оның өзінің арнайы ғимараты болса, әрбір дәстүрлі әндерді орындайтын екі-үштен өкілдер болса, деген ойымды ортаға салдым. Сонда өнердің бұл түрінің дамуына жол ашылар еді, - дейді әнші Еркін Шүкіман.
Елбасы Нұрсұлтан Назарбаев зиялылармен кездесу барысында Қазақстанда интеллигенциямен жұмыс істейтін жаңа жүйе қалыптастыру керек екендігін айтты. Қазақстанның 2050 жылға дейінгі стратегиясында белгіленген рухани үрдістерді жүзеге асыру зиялы қауымнан үлкен күш-жігер қажет ететіндігін баса айтты.
Қайыржан ТӨРЕЖАН
"Айқын" газеті