Ыстамбұл мэрі және Республикалық халықтық партиядан (РХП) кандидат Экрем Имамоглу (орталықта қала мэриясының балконында) өз жақтастарына үн қатты. 

2024 жылғы 31 наурызда Түркияда жергілікті билік органдарына сайлау өтті, оның қорытындысы түрік сайлаушыларын да, бүкіл әлемді де таң қалдырды.

Бұл Түркия президенті Режеп Ердоғанның 20 жылдан астам уақыттағы алғашқы ірі жеңілісі болды. Оппозиция жеңісті тойлап жатыр. Президент Ердоғанның өзі әзірге биліктен кетпейді.

Түркиядағы сайлау аяқталып, дауыстар есептелген соң Түркияның 35 өңірінің, соның ішінде Ыстамбұл мен Анкараның басшылары болып басты оппозициялық-кемалистік РХП өкілдері сайланғаны анықталды.

Ыстамбулдың қазіргі мэрі 53 жасар Экрем Имамоглу 51 пайыздан астам дауыс жинап, Әділ және даму партиясындағы (ӘДП) өзінің басты қарсыласы Мұрат Курумды шамамен 11,5 пайыздық пунктке басып озды.

Анкараның қазіргі мэрі, оппозициялық РХП көшбасшыларының бірі Мансур Яваш та өз қызметін сақтап қалды. Оған елордалық сайлаушылардың 60 пайыздан астамы дауыс берсе, қарсыласы 32 пайыздан аз дауыс алды.

Имамоглу сияқты Яваш та 2028 жылғы сайлауда президенттікке әлеуетті кандидат болып саналады.

2024 жылғы 1 сәуірде дауыстар есептеліп, қорытынды шығарылды. Оппозициялық РХП 35 провинцияда: Ыстамбұл мен Анкарадан басқа, солтүстік, батыс және оңтүстік өңірлерде қала басшылары лауазымдары үшін күресте жеңіске жетті.

Президенттік ӘДП 24 осындай лауазымға ие болады - негізінен орталық Түркияда. Онда халық ең консервативті көзқарасты ұстанады.

Оңтүстік-шығыстың 10 провинциясында күрдшіл Халықтық теңдік және демократия партиясының өкілдері мэр болды.

Тағы 8 мэриялық постты оңшыл Ұлтшыл әрекет партиясы (ҰӘП) алды.

Жалпы Түркия бойынша Республикалық халықтық партия (РХП) 37,74 пайыз дауыс жинады, ал Әділдік және даму партиясы - 35,49 пайыз көрсеткішке ие болды.

Бұл күтпеген және символдық нәтиже. Ең алдымен, оппозициялық кандидаттар ірі қалаларда, ең алдымен Ыстамбулда жеңіске жеткені көзге түседі. Бұл Түркияның ең ірі қаласы, оның 16 миллионға жуық халқы бар. Түркияның қаржылық, өнеркәсіптік және мәдени астанасы. Осыдан 30 жыл бұрын Ердоғанның өзі осында мэр болып сайланды және оның билікке жеткен салтанатты жолы Ыстамбулда басталды. Былтырғы президенттік сайлаудағы жеңісінен және оппозициялық коалиция ыдырағаннан кейін Ердоған қазір Ыстамбұлды ӘДП-ның бақылауына қайтаруға үміттенді, бірақ кеше жеңілді.

Ыстамбулдағы және жалпы Түркиядағы жеңіліс - Режеп Ердоғанның «дәуірінің» аяқталуының басы болды деп болжауға бола ма?

«Ердоғанның билеуші партиясы Ыстамбулдағы сайлауда бірінші рет жеңіліп отырған жоқ. Есімізде, Имамоглу сол жерде жеңіске жетіп, 2019 жылы мэр болған. Бірақ қазір алшақтық тым үлкен. Ең бастысы, Ердоғанның өзі жексенбілік жеңілісті жеке басының қорлауы ретінде қабылдады. Ердоғанның және оның партиясының жеңілуінің басты себебі неде?

Түркия халқының кемінде жартысы ең төменгі жалақымен тұрады. Инфляция деңгейі тек осы наурызда ғана 67 пайызды құрады! Ал инфляция - бұл кедейлерге, өз қаражатының көп бөлігін күнделікті азық-түлік және басқа да қажетті заттарды сатып алуға жұмсайтындарға салынатын салық екені белгілі. Бағаның осыншама қарқынды өсуі кезінде халықтың басым бөлігі үнемі кедейленіп отырады. Бұл көптен бері өзгермеген билікке ашуланып, тіпті өшпенділік тудырады, бұл тіпті Ердоғанның дәстүрлі электоралдық базасын - жұмысшы табының аз төленетін бөлігі мен консервативті сунниттік провинцияның түкпір-түкпірін шайып тастайды», - дейді сарапшылар.

Abai.kz