Қазақстанның астанасында 20-дан астам елдің әлемдік және дәстүрлі діндер өкілдері синхрондау және 2022 жылдың қыркүйегіне жоспарланған Ғаламшардағы жетекші діндер лидерлерінің 7-ші съезіне дайындықты бастау үшін бас қосты. Форумға қатысушылар мемлекет ішінде және халықаралық деңгейде дінаралық және конфессияаралық диалогты құру бойынша қазақстандық бастамалардың маңыздылығын атап өтті.

Нұр-Сұлтанда әлемнің түкпір-түкпірінен: Ресейден, Түркиядан, Ватиканнан, Қытайдан, Израильден, БАӘ-ден, Ұлыбританиядан, АҚШ-тан, Жапониядан және басқа да ондаған елдерден келген діни ұйымдардың өкілдері кездесті. Кездесу Қазақстанның астанасында, Есілдің оң жағалауында бой көтерген ерекше пирамидалық ғимарат – «Бейбітшілік және келісім» сарайында өтті. Пирамида 2006 жылы Әлемдік және дәстүрлі діндер лидерлерінің съезіне арнайы тұрғызылған. Бір ай бұрын XVII Еуразиялық медиа форум барысында осы жолдардың авторы әріптестерімен бірге осы кешенде болып, Нұрсұлтан Назарбаев конфессияаралық және өркениетаралық диалогты дамыту орталығының басқарма төрағасы Болат Сәрсенбаевпен кездесті. Шетел тілшілерінің «шетелдіктер мұндай ерекше ғимаратты қалай қабылдайды» деген сауалына қазақстандық тәжірибелі дипломат Болат Сәрсенбаев былай деп жауап берді: «Пирамида – мәңгілік пен даналықтың символы. Бұл біздің өркениеттеріміздің тарихы. Осы бірегей ғимаратқа кірген әрбір адам осы уақыт байланысын сезінеді».

2022 жылдың 14-15 қыркүйегінде Нұр-Сұлтан қаласында өтетін «Әлемдік және дәстүрлі діндер көшбасшыларының жетінші съезі» халықаралық күн тәртібіндегі бірегей мәселе болып табылады. Мұндай пікірді Қазақстан Сенатының төрағасы, съезд хатшылығының меңгерушісі Мәулен Әшімбаев білдірді. «Рухани көшбасшылардың басты міндеті, біздің ойымызша, құндылықтардың дұрыс жүйесін қалыптастыру және адамдарды бейбітшілік, адамгершілік құндылықтар, қоғамдық келісім және бір-біріне қолдау көрсету идеялары төңірегінде біріктіру. Қазіргі жағдайда соғыстардан, қаруланудан, экстремизмнен, төзімсіздік пен нәсілшілдіктен азат әлем құру үшін барлық мүдделі тараптардың, атап айтқанда саясаткерлердің, азаматтық сектор өкілдерінің және рухани, діни жетекшілердің күш-жігерін біріктіру маңызды», - деді Әшімбаев.

Ол соңғы 18 жылда конгресс мәдениетаралық және өркениетаралық мәселелер бойынша жалпыға танылған және өкілді диалог алаңына айналғанын атап өтті. «Биыл біз Қазақстан Тәуелсіздігінің 30 жылдығын тойлап жатырмыз. Осы кезеңде біз бейбітшіліктің, ұлттық бірлік пен конфессияаралық диалогтың өзіндік үлгісін жасай алдық. Қазақстанның тұңғыш президенті Нұрсұлтан Назарбаев қалыптастырған бұл модель өзінің тиімділігі мен өміршеңдігін көрсетті. Бүгінде ел Президенті Қасым-Жомарт Тоқаевтың басшылығымен ұлтаралық және конфессияаралық келісімді қамтамасыз ету саясаты жалғасуда. Сондықтан біз үшін Әлемдік және дәстүрлі діндер көшбасшыларының Хатшылығы мен Съезін өткізу имидждік оқиға емес, Қазақстанның даму моделінің органикалық және ажырамас бөлігі болып табылады», - деп атап көрсетті Сенат Төрағасы.

Съезд хатшылығының отырысына Ресей тарапынан Орыс Православие Шіркеуінің Мәскеу Патриархатының Сыртқы шіркеулік байланыстар бөлімінің дінаралық байланыстар жөніндегі хатшысы Димитрий Сафонов қатысты. Ресейлік поп Қазақстан жерінде бөтен емес. Мемлекеттеріміз арасындағы рухани қарым-қатынасты нығайтқаны үшін 2017 жылы Димитрий Сафонов «Қазақстан Республикасының тәуелсіздігіне 25 жыл» медалімен, 2018 жылы «Шапағат» медалімен марапатталды. Сафонов теология бойынша жүзден астам ғылыми жарияланымның авторы. 2010-2018 жж «Православие – Ислам» диалогы бойынша халықаралық кездесулерге қатысу үшін Орыс Православие Шіркеуінің делегацияларының құрамында болды.

Димитрий Сафоновпен кездесуде Мәулен Әшімбаев ұзақ мерзімді ынтымақтастық пен конгресс хатшылығының қызметіне жемісті қатысқаны үшін ризашылығын білдірді. «Дәл әлемдік конфессиялардың қолдауының арқасында конгресс халықаралық өмірде бұрынғыдан да маңызды рөлге ие болып отыр», - деп атап өтті ҚР Сенатының басшысы.

Мұсылман пікірлестерімен тілдесе отырып, Сенат басшысы Нұр-Сұлтандағы дінаралық диалог діни ұйымдарды жақындастыруда және ХХІ ғасырдағы жаһандық сын-қатерлерге бірлесіп жауап беруде маңызды рөл атқара беретініне сенім білдірді. «Рухани Шығыс» атынан әл-Азһар Исламтану академиясының (Египет) бас хатшылары Назир Аяд пен БАӘ Мұсылман ақсақалдар кеңесі Сұлтан Румейси, сондай-ақ Кавказ мұсылмандары басқармасының төрағасы Аллашүкүр Пашазаде қатысты.

Өз кезегінде Испаниядан келген қонақ, БҰҰ «Өркениеттер альянсынан» Мигель Анхель Моратинос та қазақстандық конфессияаралық диалог алаңының бірегейлігін атап өтті. «Платформа саясаткерлерге, діни көшбасшыларға, халықаралық, аймақтық ұйымдарға және барлық мүдделі тараптарға поляризацияланған әлемде конфессияаралық диалог пен тұрақты даму мәселелерін бірлесіп талқылауға тамаша мүмкіндік береді. БҰҰ «Өркениеттер альянсы» VII конгресс жұмысына белсенді қатысады», - деді Моратинос.

Хатшылық отырысының нәтижесінде алдағы съездің негізгі тақырыбы әлемдік және дәстүрлі конфессиялар көшбасшыларының пандемиядан кейінгі кезеңдегі адамзаттың әлеуметтік және рухани дамуындағы рөлін талқылау болып шешілді.

2003 жылы Қазақстан астанасында өткен Әлемдік және дәстүрлі діндер лидерлерінің І съезінің жұмысына небәрі 13 елдің теологтары қатысты. Сол тарихи съезде сөйлеген сөзінде Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаев: «Бүгінгі таңда ежелгі қазақ жеріне үлкен құрмет көрсетіліп отыр: ол өркениеттер мен діндер диалогын жүргізуге әлемнің түкпір-түкпірінен әлемдік және дәстүрлі діндердің көшбасшылары мен жоғары өкілдерін шақырып отыр», - деді. Жылдар көрсеткендей, бірінші президенттің сөздері біршама орындалды. Бұл жолы шынымен де «бүкіл дүние жүзінен» рухани иерархтар өздерінің конгресс жұмысына қатысуын растады. Хатшылықтың баспасөз қызметінің хабарлауынша, келесі жылы Нұр-Сұлтанда Еуропа, Азия, Африка және Таяу Шығыс елдерінен ислам, христиан, иудаизм, буддизм және синтоизмнің өкілдері болып табылатын 200-ге жуық әлемдік рухани көшбасшылар саны бойынша рекордтық делегат келеді. Даосизм және басқа дәстүрлі діндер өкілдері де қатысатын болды.

Ресей этно-ұлттық стратегиялар агенттігінің директоры, тарих ғылымдарының докторы Александр Кобринскийдің айтуынша, қазіргі заманғы гиперконфликт әлемінде әртүрлі конфессиялардың діни қайраткерлерінің тұрақты кездесулері өте маңызды. «Адамдар білмейтін нәрседен қорқады. Әртүрлі конфессиялардың діни жетекшілері бір-бірімен кездескен кезде надандық пен түсінбеушілік сәті жоғалады. Бұл өте маңызды. Айталық, шииттер сүнниттермен мұндай халықаралық форумдарда жиі кездескен сайын, олардың арасындағы қақтығыстар азаяды, соғұрлым олар әлемдік оң үдерістерге тез сіңісіп кетеді. Тағыда басқа. Демек, Қазақстан Республикасының тұңғыш президентінің осыдан 20 жылға жуық бұрын ұсынғаны өз мәні бойынша таңғаларлық дұрыс оқиға», - дейді ол.

Тарихшы Ресей үшін мұндай ауқымды рухани іс-шараларға қатысу алдағы өмірлік мәселе екенін баса айтты. «Бүгінде Ресейді христиандық пен исламның симбиозы деп санайтындар аз. Бұл симбиозсыз Ресей болмайды, Мәскеу және Қазан хандығы болады, мұны білу керек. Осы тұрғыдан алғанда Қазақстан Ресейге шексіз жақын...Әлемдік және дәстүрлі діндер көшбасшыларының съездері Қазақстанды біріктіреді. Мәдениеттер мен діндердің симбиозы сақталғанша, ол гүлденген ел болады», - деп сендірді ғалым.

Abai.kz