Төлем ұйымдары ЕСУ-ға наразылықтарын білдіріп, норманы қайта қарауға ұсыныс білдірді.

Қазақстандық баспасөз клубында Қазақстанның жетекші төлем ұйымдарының өкілдері ҚР Парламенті Сенатына төлем қызметтері нарығында жеке монополист-делдал құратын норманы Мәжіліске қайта қарауға қайтару туралы өтініш білдірді.

Мәжілістегі екінші оқылым қарсаңында заң жобасына ЕСУ (бірыңғай есепке алу жүйесін) құру туралы норма енгізілді. Жаңа норма төлемдерді жүзеге асыратын, бірыңғай электрондық әмиянды жүргізетін, клиенттермен есеп айырысуды жүргізетін жеке заңды тұлғаның көмегімен мемлекеттік реттеуді жүзеге асыруды көздейді. Бұл ретте реттелетін нарық көлемі жылына 1,2 триллион теңгені құрайды.

Баспасөз конференциясына қатысушылардың айтуынша, ЕО құру төлем ұйымдары мен екінші деңгейдегі банктердің құқықтарын бұзады, өйткені бұл транзакциялық бизнес, эквайринг, электрондық ақша шығару және электрондық әмияндарға қызмет көрсету саласындағы нарықтың едәуір үлесін қайта бөлетін жасанды монополисттің пайда болуына әкеледі.

PayDala төлем ұйымының коммерциялық директоры Илья Ефименко Жаңа Қазақстан деп ұрандатқанымызбен, Ескі Қазақстанша өмір сүріп жатқанымызды айтып, өзіндегі жан айқайымен бөлісті:

- Біз не үшін салық төлейміз? Біздің салықтарымыз кімнің жалақысына кетеді? Жауап, өкінішке орай, қарапайым - олар біздің бизнесімізді жауып, саланы өздеріне алып кететін шенеуніктерге кетеді! Бұл нағыз рейд! Тек ресми түрде дегені болмаса, үкімет көтермелейтін рейд. Ол реттеушілік әсерді талдаусыз, АЗРК және Ұлттық банктің келісімінсіз ондаған мың азаматтан табыс көзін алып тастайды! Бүкіл саланы өлтіріп, онымен бірге IT-секторда және финтехте деградацияны, қоғамда және ШОБ-та орасан зор шығынды тудыру-ОСК пайда болуының артында тұрған ескі Қазақстанның сол лоббистері (немесе қазір ЕСУ-ді қалай дұрыс айту керек) қол жеткізіп отыр. Мұның бәрі сыбайлас жемқорлардың жеке қалталарының пайдасына жасалады. Мұндай тәсілмен Қазақстанда ақша тапқан бизнес елге инвестиция салуды жалғастырады деп қалай сенуге болады? Біздің салада жұмыс істейтін ондаған мың қызметкердің атынан табыс көзі 1 адамға беріледі. Мен сенаторларға жүгінемін, Құрметті сенаторлар! Сізден Сұраймын! "Аманат" партиясының депутаты Елнұр Бейсенбаевтың айтуынша, заң жобасында бірыңғай есепке алу жүйесі туралы норманың пайда болуының шынайы мақсаттарын түсіну үшін ескі Қазақстанның ықпалды күштері тұр. Құрметті сенаторлар, осы заң жобасын тоқтатыңыздар. ЕСУ сияқты монополиялардың пайда болуы Президент Тоқаев бәрімізге уәде еткен әділ Қазақстан қағидаттарына қауіп төндіреді!

Баспасөз конференциясында сөз сөйлеген кәсіпкер, CashMaster компаниялар тобының бас директоры Бейбіт Асанбаев ЕСУ құрылуы төлем ұйымдарының қызметтерін қатардағы тұтынушыларға, әсіресе Қазақстанның шалғай өңірлерінде қалай әсер ететінін атап өтті:

- Біздің компания 2009 жылдан бастап Қазақстан Республикасының барлық аумағында төлем терминалдарын орнатумен айналысады. Төлем терминалдары тек үлкен қалаларда ғана емес, банкоматтары жоқ шағын ауылдарда да орнатылады. Көптеген ауыл тұрғындарында Каспий немесе Халық банк карталары жоқ. Сондықтан ауылдардың көптеген тұрғындары біздің QIWI төлем терминалдарын пайдалана отырып, Қазақстанның кез келген картасын толықтырады. Көптеген ауыл тұрғындарының балалары қалаларда оқиды және ақша жіберудің жалғыз жолы - бұл QIWI төлем терминалдары бұл ыңғайлы тез және арзан. ЕСУ құру біздің бизнесімізді өлтіреді. Бұл төсем ешнәрсе жасамай, қалтамызға кіргісі келеді және салықтарды, жалақыны , кәсіпкерлердің жалдау ақысын төлеуге арналған сыйақыларымызды адал емес жолмен алуды жоспарлап отыр. Кәсіпкер ретінде Мен өз үкіметімізге және шенеуніктерімізге айтарым-бизнеске көмектесудің қажеті жоқ, бізге арзан несие қажет емес, кедергі жасамауымыз керек. Егер ЕСУ енгізілсе біз нарықтан, яғни ауылдардан төлем терминалдарын алып тастауға мәжбүр боламыз. Осылайша, ауыл тұрғындарының өмірін қиындатамыз.

Ал Tarlan Payments төлем ұйымының заң бөлімінің басшысы Сәуле Ғабдұлғазизова ЕСУ-дың кері әсерлерін атап өтті. Олар:

1. Жаңа норма реттеушілік әсерге қажетті талдаудан өтпей, Кәсіпкерлік кодекстің 83-бабының талаптарын бұзады;

2. Жасанды монополист құру: инновация бәсекелестікті айтарлықтай бұрмалайтын және қолданыстағы төлем ұйымдары мен банктердің құқықтарын шектейтін төлем жүйесі мен қаржы нарығының маңызды аспектілерін реттейтін жеке монополист құруға әкеледі;

3. Ұлттық банкпен үйлестірудің болмауы: ҚР Ұлттық банкімен жаңа норманы енгізу келісілмеген, бұл шешім қабылдау процесінің ашықтығын және елдің негізгі институттары арасында үйлестірудің жоқтығын көрсетеді;

4. Қаржы нарығына әсері: төлем ұйымдары мен Ұлттық банктің өкілдері, әсіресе оның транзакциялық бизнеске және электрондық әмиян қызметтеріне әсерін ескере отырып, осы норманы қабылдаудан болатын ықтимал экономикалық залал туралы алаңдаушылық білдірді;

5. Мәжілісте қайта қарау туралы өтініш: төлем ұйымдары Сенаттың өзгерістерді қабылдаудан бас тартуын және реттеушілік әсерді міндетті талдауды қоса алғанда, барлық қажетті рәсімдерді жүргізу үшін оларды Мәжіліске қайта қарауға қайтаруын талап етеді;

6. Дұрыс емес деректер үшін жауапкершілік: өзгерістерді қолдау үшін ұсынылған деректердің дұрыстығына күмәндану заңнамалық бастамаларды тұжырымдау кезінде қолданылатын ақпаратты мұқият тексеру қажеттілігін көрсетеді.

Дариға Асқар

Abai.kz