Ғаббас Қабышұлы. Үндемей отыра бересіз бе?
Құрметті Ахметжан Смағұлұлы!
Сізге бұдан бұрын екі хат жазып (2009 жылғы қазан айының 2-сі мен қараша айының 20-сында), орыстардың: «Обещанного три года ждут» дегеніне салына жаздап, бір жарым жыл күттім де, ақырында, міне, үшінші рет үн тастап отырмын.
Өзіңізге баспасөз арқылы да, поштамен де жолданған бұрынғы хаттарымда не айтылғанын есіңізге түсіру үшін оларға шолу жасайын:
1. «Шаңырақтың» шаңырағы тағы шайқала ма?
2. Қала көшесінен Л.Мирзоянның атын өшіру керек (Қазақстанды 1934-1938-жылдары билеп, Ахмет Байтұрсынов бастаған ақын-жазушы арыстарымызды атқызып тынған жауыздың қарекетіне мәскеулік журналшы-тарихшы Ю.Жуковтың «Иной Сталин» деген кітабынан үзінді келтіргенмін. Басқа салалардан атқызып, айдатып жібергені қанша ма?!).
3. Қала шегіне бөгделердің ескерткіштерін қою (мысалы, Көктөбеде) және Жібек жолындағы сурет алаңын мәскеуліктерше «Арбат» деу дұрыс емес. Бөгделердің орнына Алдар көсеге, Қожанасырға... ескерткіш неге қоймасқа? «Арбаттың» орнына неге «Суретшілер алаңы» демеске?
Құрметті Ахметжан Смағұлұлы!
Сізге бұдан бұрын екі хат жазып (2009 жылғы қазан айының 2-сі мен қараша айының 20-сында), орыстардың: «Обещанного три года ждут» дегеніне салына жаздап, бір жарым жыл күттім де, ақырында, міне, үшінші рет үн тастап отырмын.
Өзіңізге баспасөз арқылы да, поштамен де жолданған бұрынғы хаттарымда не айтылғанын есіңізге түсіру үшін оларға шолу жасайын:
1. «Шаңырақтың» шаңырағы тағы шайқала ма?
2. Қала көшесінен Л.Мирзоянның атын өшіру керек (Қазақстанды 1934-1938-жылдары билеп, Ахмет Байтұрсынов бастаған ақын-жазушы арыстарымызды атқызып тынған жауыздың қарекетіне мәскеулік журналшы-тарихшы Ю.Жуковтың «Иной Сталин» деген кітабынан үзінді келтіргенмін. Басқа салалардан атқызып, айдатып жібергені қанша ма?!).
3. Қала шегіне бөгделердің ескерткіштерін қою (мысалы, Көктөбеде) және Жібек жолындағы сурет алаңын мәскеуліктерше «Арбат» деу дұрыс емес. Бөгделердің орнына Алдар көсеге, Қожанасырға... ескерткіш неге қоймасқа? «Арбаттың» орнына неге «Суретшілер алаңы» демеске?
4. Қазақ әдебиетіне мол еңбек сіңірген ғалым, ақын, жазушы, тарихшы, драматург, Қазақстан Мемлекеттік сыйлығының иегері Қайым Мұхамедхановтың атын қояр көше табылар емес. Орталықтан 20-25 шақырымда болатын келешек бір мекеннің көшесіне қою көзделіпті. Ал қалада екі «Клочков көшесі» бар, соның Достық даңғылымен қиылысқанына немесе қандықол Л.Мирзоян көшесі орнына Қайым Мұхамедханов атын неге қоймасқа?
5. Жұртшылықтың пәтерақы төлемінде «Мүлік салығы» - «Налог на имущество» деген тармақ бар. Ол - пәтеріңнің іргетасы тұрған жер көлемі үшін төленетін ақы. Мысалы, мен бүгінгі пәтерімді бұдан 26 жыл бұрын алып, 300 сом (рубль) мөлшерінде «мүлік салығын» төледім. Сол салық жыл сайын салынады, биыл 4508 теңге болды. Сонда әу баста пәтердің іргетас көлемі үшін бір төленген салықты жыл сайын төлету және еселеп қымбаттату қай заңның қай бабы бойынша жүргізіліп келеді? Үкіметтің жерді сату туралы қаулы қабылдағанына бес жыл десек, одан беріде жер неше мәрте және қандай мөлшерде қымбаттады? Меніңше, бұл салық - жұртты тонаудың бір түрі!
Құрметті АХА! Бұл кезекті хатымды жазуға мынау айтылған мәселелерге мән бермегендеріңіз түсініксіз екені себеп болса, тағы қосарым: Сіз Әкім болып келісімен, Алатау ауданы құрылатынын, ол «Шаңырақ» бастаған «заңсыз» ауылдарды қамтитынын, барлық ауылдардың мәселесі әділ шешілетінін, тұрғындардың үйлері заңдастырылып берілетінін айттыңыз. «Алатау» ауданы құрылды. Алайда уәдеңіз әлі орындалған жоқ.
Алматы маңында ауыл пайда бола бастағаны Заманбек Нұрқаділев қалалық атқару комитетінің төрағасы болған кез еді. Заманбек екі мақсатты көздеді. Біріншісі - қала халқы санындағы қазақ санының пайызын көтеру. Екіншісі - жер-жерден жоғары оқу орындарына келіп, түсе алмай қалған жастарды жұмысқа тарту есебінен қала кәсіпорындарындағы жұмысшы қазақ санын өсіру. Бұрын ондай жастар келесі жылы оқуға түсу үшін білім ордасынан қол үзбеске қаланың зауыт-фабриктеріне бір жылға жұмысқа орналасатын да, солардың жатақханасына тұрып, есепке алынатын.
Ал оқуға түскендері ол жатақханадан дереу шығарылып тасталатын. Заманбек жастарды өксітпеуді ойлап, олар оқуды бітіргенше сол жатақханада тұратын шешім қабылдады. Оның игі ісіне қарсылар көп болды, жоғарыдан қысым көре бастады. Сонда ол және бір жол тапты: үй салып алуға шамасы барын мәлімдеген жастарға қала іргесінен жер беру жөнінде атқару комитетінің қарарын шығарды.
Сөйтіп, З.Нұрқаділев қала басшысы болған 4-5 жылдың ішінде қала шегіндегі қазақ санын, егер жаңылмасам, 23 пайыздан 41 пайызға өсірді! Міне, қамқорлық дегеніміз осылай болса керек-ті! Бірақ, амал не, Заманбектен кейін ол негіздеген ауылдар тауқымет тарта бастады. Себебі: жер участогын беру туралы жалған құжат сатушы алаяқтар пайда болып, аңқау жұртты арандатты.
Асқынған сол зұлымдықтың салдарынан «заңсыз» ауылдар көбейді. Кәрі-жас, сау-дімкәс адамдар паналап отырған үйлер айуандықпен бұзылды. Кісі өлімі болғанын, ақын Арон Атабектің, басқа да азаматтардың дәлелсіз сотталып, ұзақ мерзімге түрмеге отырғызылғанын білесіз. Ал шатақ шыға бастағанда алаяқтық фактілер ашылып, жалған құжаттар көптеп табылса да, ол зұлымдықпен шұғылданғандардың бірде-бірі заң жолымен жауапқа тартылмағаны да Сізге мәлім.
Ендігі сауал: Сіз айтқан сөзіңізде тұрып, «заңсыз» ауылдарға адами дұрыс тұрмысты қашан жасайсыз? Ол ауылдарды аралап: «5-10 мың доллар берсең, үйіңнің құжатын бір аптада аласың!» - деуші тағы бір алаяқтар табыла бастапты, енді ауылдар солардың жеміне айналсын ба?
Мұның алдындағы хаттарымда айтылған ойларымды (менің ғана ойларым емес екенін білетініңізге шүбәм жоқ) ескеретініңізге де сеніп, Жаңа жылда жұртшылыққа жасар жақсылығыңыздың көп болуына тілек білдіремін!
Ғаббас ҚАБЫШҰЛЫ,
жазушы-жорналшы
«Общественная позиция»
(проект «DAT» № 01 (84) 12 қаңтар 2011 жыл
