كەزىندەگى توسىن بولىسىنىڭ اۋماعى بولعان، قازىرگى اقكول، قاراسۋ اۋىلدارى ۇلت كوسەمى احمەت بايتۇرسىنۇلىنىڭ كىندىك كەسكەن جەرى. ەكى اۋىل اراسىنداعى سارتۇبەكتىڭ (توسىن بولىسىنداعى احمەتتىڭ تۋعان اۋىلى) ورنى جوق بولعانمەن، احاڭنىڭ قازىرگى ۇرپاقتارى ونىڭ تۋعان ءۇيىن باستاپقى قالپىنا كەلتىرىپ، قايتا سالىپتى (4-5-سۋرەتتەردە).

بيىل وسى احاڭ تۋعان ولكەنى كورىپ قايتۋدىڭ ءساتى ءتۇستى. ايتارى جوق، بۇگىنگى كۇنى ەكى اۋىلدىڭ بالالارى جاڭادان سالىنعان مەكتەپتەردە وقىپ جاتىر. بۇل ۇلت ۇستازىنىڭ ۇرپاقتارى ءۇشىن ۇلكەن ابىروي ەكەنى راس. قاراسۋداعى مىنا ءبىلىم ورداسى احمەت بايتۇرسىنۇلىنىڭ اتىن العان (3-سۋرەت). بىراق وسى بارعاندا كوڭىلىم سۋ سەپكەندەي باسىلىپ قايتتى. احاڭداي ۇلى تۇلعانى «ىسىرىپ» قويىپ، اۋىل ورتاسىندا ءالى كۇنگە كەۋدە كەرىپ تۇرعان لەنيننىڭ ەسكەرتكىشىن كورىپ جاعامدى ۇستادىم (2 سۋرەت).

ءارىسىن ايتپاي-اق قويالىق، 1919 جىلى 27 تامىزدا قوستاناي ۋەزىن چەليابى وبلىسىنا قوسۋ تۋرالى شەشىمىنە قارسى بايتۇرسىنۇلىنىڭ جازعان ساياسي نارازىلىعى قوستانايدى قازاق جەرىنىڭ قۇرامىنا قايتارۋعا نەگىز بولعان جوق پا؟ ال 1920 جىلى ۆ.ي.لەنينگە ۇكىمەتتىڭ قازاق دالاسىن باسقارۋ ىسىندەگى العاشقى قادامىن قاتال سىنعا الىپ جولداعان حاتىن قالاي ۇمىتامىز. سوندا الاش رۋحشىل احاڭنىڭ تۋعان جەرىندە جەتپىس جىل بويى تاڭىردەي تابىنعان قاسقاباس ءمۇسىننىڭ تۇرۋى ورىندى ما؟ الاششىلدىعىمىز، قازاقتىعىمىز، ەڭ ءارىسى نامىسىمىز قايدا اعايىن؟ شىنىمەن ءبىز ءالى كۇنگە قۇلدىق سانادان ارىلماعانبىز با؟

كەزىندەگى توسىن بولىسىنىڭ اۋماعى بولعان، قازىرگى اقكول، قاراسۋ اۋىلدارى ۇلت كوسەمى احمەت بايتۇرسىنۇلىنىڭ كىندىك كەسكەن جەرى. ەكى اۋىل اراسىنداعى سارتۇبەكتىڭ (توسىن بولىسىنداعى احمەتتىڭ تۋعان اۋىلى) ورنى جوق بولعانمەن، احاڭنىڭ قازىرگى ۇرپاقتارى ونىڭ تۋعان ءۇيىن باستاپقى قالپىنا كەلتىرىپ، قايتا سالىپتى (4-5-سۋرەتتەردە).

بيىل وسى احاڭ تۋعان ولكەنى كورىپ قايتۋدىڭ ءساتى ءتۇستى. ايتارى جوق، بۇگىنگى كۇنى ەكى اۋىلدىڭ بالالارى جاڭادان سالىنعان مەكتەپتەردە وقىپ جاتىر. بۇل ۇلت ۇستازىنىڭ ۇرپاقتارى ءۇشىن ۇلكەن ابىروي ەكەنى راس. قاراسۋداعى مىنا ءبىلىم ورداسى احمەت بايتۇرسىنۇلىنىڭ اتىن العان (3-سۋرەت). بىراق وسى بارعاندا كوڭىلىم سۋ سەپكەندەي باسىلىپ قايتتى. احاڭداي ۇلى تۇلعانى «ىسىرىپ» قويىپ، اۋىل ورتاسىندا ءالى كۇنگە كەۋدە كەرىپ تۇرعان لەنيننىڭ ەسكەرتكىشىن كورىپ جاعامدى ۇستادىم (2 سۋرەت).

ءارىسىن ايتپاي-اق قويالىق، 1919 جىلى 27 تامىزدا قوستاناي ۋەزىن چەليابى وبلىسىنا قوسۋ تۋرالى شەشىمىنە قارسى بايتۇرسىنۇلىنىڭ جازعان ساياسي نارازىلىعى قوستانايدى قازاق جەرىنىڭ قۇرامىنا قايتارۋعا نەگىز بولعان جوق پا؟ ال 1920 جىلى ۆ.ي.لەنينگە ۇكىمەتتىڭ قازاق دالاسىن باسقارۋ ىسىندەگى العاشقى قادامىن قاتال سىنعا الىپ جولداعان حاتىن قالاي ۇمىتامىز. سوندا الاش رۋحشىل احاڭنىڭ تۋعان جەرىندە جەتپىس جىل بويى تاڭىردەي تابىنعان قاسقاباس ءمۇسىننىڭ تۇرۋى ورىندى ما؟ الاششىلدىعىمىز، قازاقتىعىمىز، ەڭ ءارىسى نامىسىمىز قايدا اعايىن؟ شىنىمەن ءبىز ءالى كۇنگە قۇلدىق سانادان ارىلماعانبىز با؟

ونى ايتاسىز، قاراسۋ اۋىلىندا مىنا (1-سۋرەت) مۇسىننەن باسقا احاڭا ارنالىپ قويىلعان باسقا بەلگى جوق. ونىڭ ءوزى 1991 جىلى قاشالىپ جاسالعان ەكەن. يليچ ەسكەرتكىشىن الىپ تاستامايسىزدار ما دەگەن سوزىمىزگە اۋىل اكىمى سۇندەتباي ورازباەۆ مورت سىندى. اكىم اۋىلدىڭ «باستى سيمۆولىنا» قول تيگىزبەيتىنىن ايتتى. بيلىكتىڭ كوزىنەن تاسا جاتقان تورعاي ءوڭىرىن ءالى كۇنگە كوممۋنيزم ەلەسى كەزىپ جۇرگەندەي. وسىعان بيلىكتىڭ نازار اۋداراتىن كەزى جەتتى عوي. ءتىپتى ورىستارعا بىزدەن كورى ءبىر تابان جاقىن ۋكرايندار مەن بەلورۋستار ۆولوديانىڭ موينىنا قۇرىق سالىپ، توڭكەرىپ تاستادى ەمەس پە؟ قالىڭ قازاق شوعىرلانعان احمەت بايتۇرسىنوۆ اۋىلىندا رەسەيگە قولىن سوزىپ كۇن كوسەم ءالى تۇر. الدە راسىمەن-اق يليچ اۋليە مە؟ تەرىسكەيگە قول سوزۋىنا قاراعاندا سەندەر ءالى وعان تاۋەلدىسىڭدەر دەپ تۇرعانى ما؟ ايتپەسە سول تۇعىردا احاڭ تۇرار ەدى عوي.

كۇندەردىڭ كۇنىندە مۇنداعى لەنين «جىلى ورنىن» بوساتارىنا سەنەيىك. بىراق توزىعى جەتسە دە تومپايىپ تۇرعان ەسكەرتكىش قوستاناي، قاراعاندى، قىزىلجارداعىداي باسقا ءبىر بۇرىشقا قونىس تەپپەسە بولعانى. كەڭەس داۋىرىندە احاڭ اتىن اقتاپ الۋعا زار بولىپ جۇرگەن ءبىزدىڭ قوعامنىڭ بۇگىنگى كۇنى وعان لايىقتى قۇرمەت كورسەتە الماۋى جانىڭا باتادى. ەڭ قىزىعى، احاڭ ۇرپاقتارىنىڭ ءالى كۇنگە يليچ رۋحىنا تاعزىم ەتىپ وتىرعانىنا قايران قالاسىڭ.

قوستاناي

www.masa.kz ينتەرنەت گازەتى