كۇنى كەشە بىرقاتار قوعامدىق ۇيىمدار مەملەكەتتىك ءتىل توڭىرەگىندەگى داۋ-داماي تۋرالى جانە ءورىستىلدى سايتتارداعى ايگىلى اقىن، قوعام قايراتكەرى مۇحتار شاحانوۆتى قارالايتىن ماقالالارعا بايلانىستى ءباسپاسوز ءماسليحاتىن وتكىزدى.

Spik.kz, Nomad.su, Better.kz, Zonakz.net سايتتارىندا جاريالانعان وسەك-اياڭعا تولى ماقالا قانات ەسكەندىر اتىمەن جاريالانعان. الايدا، جيىنعا قاتىسقان «ەگەمەن قازاقستان» گازەتىنىڭ ءتىلشىسى قانات ەسكەندىر ءوزىنىڭ بۇل ماتەريالعا مۇلدە قاتىسى جوق ەكەنىن، ونى بەلگىسىز ءبىر ارانداتۋشىلار ىستەپ وتىرعاندىعىن مالىمدەدى.

«مەن ماقالانى ساراپشى-فيلولوگتارعا اپارىپ كورسەتكەنىمدە، ولار بەلگىسىز اۆتوردىڭ ءسوز ساپتاۋىنا، سويلەم قۇراسىنا قاراپ، مەنىڭ اتىمدى بۇركەنشىك قىلعان ادامنىڭ ءورىستىلدى شالا قازاق بولۋى ابدەن مۇمكىن دەگەن قورىتىندى شىعاردى. ال، مەن ەشقاشان ورىس تىلىندە ماقالا جازعان ادام ەمەسپىن» -دەيدى قانات ەسكەندىر.

كۇنى كەشە بىرقاتار قوعامدىق ۇيىمدار مەملەكەتتىك ءتىل توڭىرەگىندەگى داۋ-داماي تۋرالى جانە ءورىستىلدى سايتتارداعى ايگىلى اقىن، قوعام قايراتكەرى مۇحتار شاحانوۆتى قارالايتىن ماقالالارعا بايلانىستى ءباسپاسوز ءماسليحاتىن وتكىزدى.

Spik.kz, Nomad.su, Better.kz, Zonakz.net سايتتارىندا جاريالانعان وسەك-اياڭعا تولى ماقالا قانات ەسكەندىر اتىمەن جاريالانعان. الايدا، جيىنعا قاتىسقان «ەگەمەن قازاقستان» گازەتىنىڭ ءتىلشىسى قانات ەسكەندىر ءوزىنىڭ بۇل ماتەريالعا مۇلدە قاتىسى جوق ەكەنىن، ونى بەلگىسىز ءبىر ارانداتۋشىلار ىستەپ وتىرعاندىعىن مالىمدەدى.

«مەن ماقالانى ساراپشى-فيلولوگتارعا اپارىپ كورسەتكەنىمدە، ولار بەلگىسىز اۆتوردىڭ ءسوز ساپتاۋىنا، سويلەم قۇراسىنا قاراپ، مەنىڭ اتىمدى بۇركەنشىك قىلعان ادامنىڭ ءورىستىلدى شالا قازاق بولۋى ابدەن مۇمكىن دەگەن قورىتىندى شىعاردى. ال، مەن ەشقاشان ورىس تىلىندە ماقالا جازعان ادام ەمەسپىن» -دەيدى قانات ەسكەندىر.

قازاق ءتىلىنىڭ مەملەكەتتىك مارتەبە يەلەنۋىنە بىردەن-ءبىر سەبەپكەر ادام مۇحتار شاحانوۆ قانشا جىلداردان بەرى قازاق ۇلتىنىڭ، قازاق ءتىلىنىڭ مارتەبەسى ءۇشىن كۇرەسىپ جۇرگەندىكتەن اقىننىڭ ءوز انا ءتىلىن مەنسىنگىسى كەلمەيتىن ءورىستىلدى شالا قازاقتارعا ۇنامايتىنى بەلگىلى. ول ءۇش تۇعىرلى تىلگە، «قازاقستاندىق ۇلتقا»، كەدەن وداعىنا، قىتايعا جەردى جالعا بەرۋگە قارسى كۇرەسىپ جۇرگەن كەزدە دە ەتەكتەن تارتۋشىلار كەزدەسىپ جاتتى. قوعامداعى ەڭ وزەكتى ماسەلەلەردىڭ قاسىندا جۇرەتىن قايراتكەردىڭ كۇرەسكەرلىگى الدەكىمدەردىڭ وزەگىن ورتەيتىن سياقتى. ءباسپاسوز ءماسليحاتىندا كۇن تارتىبىندە الدىن-الا بەلگىلەنبەسە دە ايتپاي وتۋگە بولمايتىن تاعى ءبىر ماسەلە ءسوز بولدى. قازاقستانداعى ەڭ تانىمال ءورىستىلدى باسىلىم - «ۆرەميا» گازەتى ءبىرىنشى بەتىنە ايقايلاتىپ، (http://www.time.kz/index.php?module=news&newsid=23435 ) قازاق ءتىلىنىڭ جاي-كۇيىنە الاڭداپ جۇرگەن مۇحتار شاحانوۆتىڭ كوزقاراستارىن بۇرا تارتىپ ماقالا جاريالاپتى. بۇنى مۇحتار شاحانوۆ باستاعان قازاق زيالىلارىنا قارسى كۇرەستىڭ باسى ەكەنى انىق.

ءدال قازىر ورىس تىلدىلەردى قاتتى ساستىرىپ، الاڭداتىپ وتىرعان ماسەلە -رەسپۋبليكامىزداعى قوعامدىق قوزعالىستار، دەموكراتيالىق، پاتريوتتىق پارتيالار مەن جاستار ۇيىمدارى، سونداي-اق زيالى قاۋىم وكىلدەرى، قوعام قايراتكەرلەرى «كونستيتۋتسياعا قارسى ارەكەتتەر توقتاتىلسىن!» دەگەن قازىرگى تاڭدا ۋشىعىپ تۇرعان ءتىل ساياساتى تۋراسىنداعى اشىق حات.

«جاس الاش»، «جاس قازاق ءۇنى»، «پرەزيدەنت جانە حالىق»، «قازاق» ت.ب. سەكىلدى گازەتتەرمەن قاتار «اbai.kz »، «Baq.kz»  ارقىلى حالىققا جەتكەن اشىق حاتقا «تاۋەلسىزدىكتى قورعاۋ» جانە رەسپۋبليكالىق «مەملەكەتتiك تiل» قوعامدىق قوزعالىستارىنىڭ توراعاسى، اقىن - م.شاحانوۆ، قازاقستاننىڭ حالىق جازۋشىسى - ءا.نۇرپەيىسوۆ، كسرو جانە قازاقستاننىڭ حالىق ءارتىسى - ا.ءاشىموۆ، فيلولوگيا عىلىمدارىنىڭ دوكتورى، پروفەسسور،قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ەڭبەك سىڭىرگەن عىلىم قايراتكەرى - ت.كاكىشەۆ، قازاقستاننىڭ حالىق جازۋشىسى - ش.مۇرتازا، اكادەميك، فيلولوگيا عىلىمدارىنىڭ دوكتورى - س.قيراباەۆ، كەڭەس وداعىنىڭ باتىرى، «حالىق قاھارمانى»، قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ تۇڭعىش عارىشكەر-ۇشقىشى - ت.اۋباكIروۆ; ەڭبەك ەرى، كسرو حالىق ءارتىسى - ب.تولەگەنوۆا، قازاقستاننىڭ حالىق جازۋشىسى، قر مەملەكەتتىك سىيلىعىنىڭ لاۋرەاتى - م.الىمباەۆ، جازۋشى، قر مەملەكەتتىك سىيلىعىنىڭ لاۋرەاتى - د.يسابەكوۆ; «جاس الاش» گازەتىنىڭ باس رەداكتورى - ر.سارسەنباي; «جاس قازاق ءۇنى» گازەتى باس ديرەكتورى -ق.يسا، قازاقستاننىڭ حالىق ءارتىسى - ە.حاسانعاليەۆ، قازاقستاننىڭ حالىق جازۋشىسى - ق.جۇمادIلوۆ، جازۋشى - ع.قابىشۇلى سياقتى زيالى قاۋىم وكىلدەرى باستاپ، جيىنى 138 ادام قول قويعان. بۇنىمەن اشىق حاتتى قولداۋشىلار سانى شەكتەلگەن جوق، قول قويۋ ءالى دە جالعاسىپ جاتىر. قازاق حالقىنا جانە رەسپۋبليكامىزدى مەكەندەيتىن وزگە ۇلت وكىلدەرىنە، ەلباسىنا، ۇكىمەت باسشىسىنا، پارلامەنت سەناتىنىڭ توراعاسىنا، پارلامەنت ءماجىلىسىنىڭ توراعاسىنا ارنالعان اشىق حاتقا قر مادەنيەت مينيسترلىگى دايىنداعان «قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ كەيبىر زاڭنامالىق اكتىلەرىنە مەملەكەتتىك ءتىل ساياساتى ماسەلەلەرى بويىنشا وزگەرىستەر مەن تولىقتىرۋلار ەنگىزۋ تۋرالى» زاڭ جوباسىنان تۋعان داۋ-داماي تۇرتكى بولدى. اتالمىش زاڭ جوباسى نەگىزىندە «مەملەكەتتىك ورگاندارعا مەملەكەتتىك تىلدە جۇگىنۋگە مىندەتتى» دەگەن نورما ەنگىزۋ تۋرالى مالىمەت باسپاسوزدە، ينتەرنەت بەتتەرىندە جاريالانا سالىسىمەن رەسەيلىك جانە وتاندىق كەيبىر ورىس ءتىلدى باسىلىمدار بۇنى «ءتىل توڭكەرىسى» دەپ، ونىڭ سالدارىنان «مەملەكەتتىك توڭكەرىس» بولادى دەپ داۋرىقتى. اقىرى زاڭ جوباسى باستاپقى قالپىنان تاعى دا جۇمسارىپ شىعا كەلدى. بۇل جۇمساقتىق قازاق حالقى ءۇشىن پايدا بەرمەسى انىق، كەرىسىنشە، كوكشەتاۋ قالاسىنان باستالعان «نارودنىي سبور»، بۇكىلرەسەيلىك قوعامدىق قوزعالىس پەن قازاقستاندىق «لاد» سلاۆيان قوزعالىسىنىڭ ۇلتارالىق قاتىناسقا داق تۇسىرەتىن يمپەريالىق لەنتالار تاراتاتىن اكتسيا وتكىزۋى، قازاقستان ازاماتتارى بولا تۇرا، «ءبىزدىڭ وتانىمىز - رەسەي، پرەزيدەنتىمىز - مەدۆەدەۆ» دەپ ەسىرۋلەرى سياقتى جايتتاردىڭ تاعى دا قايتالانا بەرۋىنە زور مۇمكىندىك تۋدىرادى.

تاۋەلسىزدىك العان ۋاقىتتان بەرگى 20 جىل بويىنا ورىس ءتىلى مەملەكەتتىك ءتىل قىزمەتىن اتقارىپ كەلگەندىگى جاسىرىن ەمەس. ءتىپتى، مادەنيەت مينيسترلىگى مەملەكەتتىك ءتىلدىڭ بەدەلىن كوتەرۋ جونىندەگى ءوزى باستاعان ءىستى اياعىنا دەيىن اپارماي كوسموپوليت قازاقتاردىڭ ىڭعايىنا جىعىلا سالۋى ءبارىمىز ءۇشىن ۇيات ءىس بولدى.

ال، حالىق مۇددەسىن ويلاۋى ءتيىس حالىق قالاۋلىلارى ءالى سالعىرتتىقتان ارىلا الماي  جاتىر. ولار وزدەرىنىڭ نەمقۇرايلىلىقتارىن ۇلتارالىق قاقتىعىس قوزىپ كەتەدى دەگەن جەلەۋمەن كومكەرىپ كەلەدى. ماسەلەن، ماجىلىستەگى ءورىستىلدى دەپۋتات مۇحتار تىنىكەەۆ «تەنگري-نيۋس» سايتىنا بەرگەن سۇقباتىندا: «يا ۆسەگدا بىل ستوروننيكوم مەجناتسيونالنوگو سپوكويستۆيا، ەدينستۆا. ۆىستۋپال ي بۋدۋ ۆىستۋپات زا ەتو سپوكويستۆيە. يا پروتيۆنيك توگو، چتوبى ۆوت تاكيم مەتودوم رەشات ەتي ۆوپروسى» - دەيدى. سوندا ونى قانداي جولمەن شەشۋگە بولادى؟ ءماجىلىس دەپۋتاتى ۇلت مۇددەسى ءۇشىن ناقتى ءارى شۇعىل ءىس-ارەكەتكە بارعانداردىڭ جولىن كەس-كەستەي بەرۋدەن ارى اسا الماي وتىر.

ال، پرەزيدەنت كەڭەسشىسى، قازاق تىلىندە ەكى سويلەمدى ارەڭ قۇراستىراتىن ەرمۇحاممەت ەرتىسباەۆ: «يا كاتەگوريچەسكي پروتيۆ ي ابسوليۋتنو نە رازدەليايۋ ەتۋ پوزيتسيۋ. ەتو ابسوليۋتنو نەاكتۋالنىي ي يسكۋسستۆەننىي ۆوپروس، نە نۋجنىي ني كازاحام، ني رۋسسكيم، ني 130 درۋگيم ناتسيونالنوستيام، پروجيۆايۋششيم ۆ كازاحستانە. ەتو نا موي ۆزگلياد، پوليتيكانستۆو چيستەيشەي ۆودى» - دەپ، ورىس تىلدىلەردىڭ ىڭعايىنا جىعىلا سويلەپ، پىكىر ءبىلدىرىپ ۇلگەردى.

ءتىلدى، ۇلتتى قورعاۋ ەشكىمنىڭ جەكە مۇددەسى ەمەس. سوندىقتان دا باۋىرلار، ۇلتىمىزدىڭ باسىنا تۇسكەن سىن ساعاتتا ارقايسىسىمىز ۇلتتىق، ەلدىك مۇددە توڭىرەگىنەن تابىلعانىمىز ءجون بولار.

«اباي-اقپارات»