بيىلعى جىل قوستانايلىقتار ءۇشىن جامان باستالماعان سياقتى. اسىرەسە، وبلىس ورتالىعىنىڭ ءدال ىرگەسىندەگى شاعىن عانا كەنت بۇرىنعى زاتوبولسك دەگەن اتاۋىنان ايىرىلىپ، قازاقي توبىل دەگەن اتقا يە بولىپ، ەڭسەمىزدىڭ ءبىر كوتەرىلىپ قالعاندىعى راس. ونىڭ ۇستىنە ول قالا مارتەبەسىنە يەلەنىپ، جاڭا ءومىرىن باستاپتى.

ارينە، ونسىز دا قوستانايعا قوسىلعالى وتىرعان وسىناۋ شاعىن ەلدى مەكەنگە قانداي سەبەپپەن قالا اتاۋىنىڭ بەرىلگەندىگى، مۇنىڭ وبلىسىمىزعا قانشالىقتى ەكونوميكالىق تيىمدىلىك اكەلەتىندىگى سەكىلدى «ۇساق-تۇيەك» ماسەلەلەرگە جەرگىلىكتى بيلىك ادەتتەگىدەي ونشا باسىن اۋىرتا قويعان جوق. قالىپتاسقان «سىرقاتى» عوي، بۇلاردىڭ قاراپايىم حالىقپەن قويان-قولتىق جۇمىس ىستەۋدى، قاي نارسەنى دە بايىپتىلىقپەن ءارى بىلىكتىلىكپەن ءتۇسىندىرىپ وتىرۋ دەگەن قازىرگى زاماعى جۇمىس ءتاسىلىن ۇمىتقالى قاشان.

جارايدى، بيۋدجەتتىڭ اقشاسى قايدا شاشىلماي جاتىر، بۇل بوتەن ءبىر ۇلكەن دە تاۋسىلمايتىن» تاقىرىپ. ءبىزدىڭ ايتايىن دەگەنىمىز مۇلدەم بۇل ەمەس. ءبىزدى الاڭدىتىپ وتىرعاندىعى، وسى كوشە، قالا مەن ەلدى-مەكەندەردىڭ اتاۋلارىن وزگەرتكەندە جەرگىلىكتى بيلىكتىڭ قانداي قيسىنعا، قانداي تاريحي ادىلدىككە جۇگىنەتىندىگى. ءبىزدىڭ پايىمداۋىمىزشا، وبلىستىق بولسىن، قالالىق بولسىن انا ونوماستيكالىق كوميسسيا دەگەندەر ەشتەڭەنىڭ بايىمىنا بارماستان، ويىنا قانداي اتاۋ تۇسەدى، سونى قويا سالا ما دەگەن كۇپىرلىك كەلەدى. 

ماسەلەن، زاتوبولسكىنىڭ توبىل بولىپ وزگەرگەندىگىنە تىكەلەي قارسى ەمەسپىن. الايدا وسى وبلىستا بۇل كەنتتى ۇلكەندىگىمەن ون وراپ الاتىن توبىل اتتى تەمىر جول بەكەتى بار. ونىڭ ماڭىزدىلىعى سونشالىقتى نۇر-سۇلتاننان كەڭ بايتاق ەلىمىزدىڭ باتىسىنا باراتىن پوەزداردىڭ بارلىعى دا وسى جەردەن وتەدى. باتىسقا جول تارتاتىن جولاۋشىلار اعىلىپ وسىندا كەلەدى. دەمەك، بۇل توبىلدىڭ انا توبىلدان باسىم تۇسەتىندىگى بەلگلىلى. ەندەشە، توبىل دەگەندە قايسىسى الدىمەن ەسكە تۇسەدى؟ ارينە، توبىل بەكەتى. دەمەك، وسىناۋ ەكى اتتى قوسارلاندىرۋدىڭ قانشالىقتى قاجەتى بار ەدى؟ ونىڭ ۇستىنە ءبىز ونى ون جەردەن توبىل دەپ قاقىلداعانمەن وسىنداعى وزگە ۇلتتار مەن ورىستانىپ كەتكەن قازاقتار وعان ءتىلىمىز كەلمەيدى دەگەن سىلتاۋمەن، ونى ىلعي «توبول» دەپ اتاۋدان تايماي كەلەدى. وبلىسىمىزداعى جىلىنا بيۋدجەتتەن 2 ميللياردان تەڭگەدەن اسام اقشا الىپ، جەگەنى الدىناد، جەمەگەنى ارتىندا، تەك ىلعي لەگيونەرلەر ياعني كەلىمسەكتەردەن قۇرىلعان فۋتبول كوماندامىز دا رەسمي دە، رەسمي ەمەس تە ءدال وسىلاي اتالادى. ەندى جاڭا توبىلدىڭ دا وسىنىڭ كەبىن كيمەسىنە كىم كەپىل؟

بىزدىڭشە، بۇل جەردە ءبىر اتتەگەنە-اي كەتكەن سەكىلدى. ونسىز دا اتاۋ بەرۋ كەرەك بولسا، نەگە حالقىمىزدىڭ باس اقىنى اباي حاكىمنىڭ ەسىمىن بەرمەسكە؟ ول اباي اتامىزدىڭ الدىمىزدا تويلاعالى وتىرعان 175 جىلدىعىنا دەگەن ءوزىمىزدىڭ ءىلتيپاتىمىز بولماس پا ەدى؟ ونىڭ ۇستىنە ءبىر كەزدە تۇڭعىش پرەزيدەنتىمىزگە كوشە اتاۋىن بەرۋ كەرەك دەگەن ۇران كوتەرىلگەندە وبلىس ورتالىعىندا گوگول، چەحوۆ نەمەسە پۋشكين سەكىلدى قالا ورتالىعىندا «مەن مۇندالاپ» تۇرعان اسەم كوشەلەر تۇرعاندا ورتالىقتاعى اباي داڭعىلىنا اۋىز سالدىق. اسىققانىمىز سونشالىقتى، اباي ەسىمى جازىلعان ماڭدايشالاردى ءتۇن ورتاسىندا جۇلىپ الىپ تاستاۋعا بىلەك سىبانا كىرىستىك. ابىروي بولعاندا ەرتەڭىنە مۇنداي جاندايشاپتىقتى رەسپۋبليكالىق ونوماستيكالىق كوميسسيا توقتاتتى. جانە بۇل ماسقارانى مۇنداعى وبلىس بيۋدجەتىنەن قارجىلاندىرىپ وتىرىلعان ءباسپاسوز ەمەس، قازاققا ونشا بۇيرەگى بۇرا قويمايتىن «ناشا گازەتا» دەگەن باسىلىم عانا دابىل كوتەرىپ، تۇبىرىمەن قوپارىپ جاتقان ماڭدايشالاردى سۋرەتكە ءتۇسىرىپ، شۋلاتقاننان كەيىن عانا ەكپىنى باسىلعانداي بولدى.

شىندىعىندا دا مۇنىڭ ءبارى وتىرىك كوزبوياۋشىلىق بولاتىن. ءبىزدىڭ بيلىكتىڭ نازارباەۆتى قالاي قۇرمەتتەيتىندىگى دە بەلگىلى بولدى. ەگەر شىنىمەن ونىڭ اتىن قالدىرعىسى كەلىپ، ىنتاسى اۋىپ تۇرسا، سول ورتالىقتاعى گوگول سەكىلدى كوشەنىڭ اتىن نەگە الىپ بەرمەدى؟ وعان وزگە جۇرتتىڭ ونشا قارسى بولا قويماسى بەلگىلى عوي. الايدا وعان جۇرەكتەرى داۋالامادى. ودان گورى ارادا ءتورت اي وتكەندە عانا نازارباەۆتىڭ اتىن ورتالىق بازاردان ەكى كوشە اۋلاق جاتقان گاگارينگە اۋىستىرا سالدى. ونىڭ وزىندە دە گاگاريندى ءبىرجولاتا جويۋعا باتىلى جەتە قويمادى. ءتاپ-ءتاۋىر كوشە - گۆاردەيسكي دەگەن داڭعىلدى گاگارينگە قايتا سىيلادى. وسى ما كەزىندە بىزدەگى بيلىكتىڭ سول كىسىنىڭ ارقكاسىندا ۇلكەن لاۋازىمعا جەتكەندىگىنىڭ قايتارىمى، ياعني شىنىمەن ەرەكشە كقۇرمەت كورسەتكەندىگى؟ جالپى، مۇنى قۇرمەت دەپ اتاۋعا دا اۋىز بارمايدى.

ءبىر اڭگىمەن ءبىر اڭگىمە شىعادى دەگەندەي كوشە اتاۋلارىن وزگەرتۋدەگى جونسىزدىكتەر مەن جۇيەسىزدىكتەر كەز-كەلگەن ادامدى تاڭ قالدىرادى. مىسالى، بىزدە كەزىندە وبلىستىق پارتيا كوميتەتىن 20 جىلدان ارتىق باسقارعان، اق دەگەنى العىس، قارا دەگەنى قارعىس، برەجنەۆپەن دوستىعىنىڭ ارقاسىندا قازاقستان باسشىلىعىنا مۇرنىن ءشۇيىرىپ قاراعان بورودين دەگەن پارتوكراتتىڭ اتىندا كەرەمەت داڭعىل بار. ال ەلىمىزدىڭ دامۋىنا ەرەكشە ەڭبەك سىڭىرگەن، حاپلقىمىزدىڭ ارداقتى ۇلدارىنىڭ ءبىرى، سول ءبوروديننىڭ تىكەلەي باسشىسى قوناەۆ مۇلدەم ەسكەرۋسىز قالعان. مۇنى از دەسەڭىز، كەزىندە تەاتر مەن كينودا قانشاما كەرەمەت ساتيرالىق وبراز جاساعان، ءبىر ءوزى ءبىر داستان دەرلىك، وسى جەردىڭ تۇلەگى سەركە قوجامقۇلوۆقا دا كوشە دە، ەسكەرتكىش تە جوق. ال سويتە تۇرا ءبىر كەزدە تەك العاشقى مينيستر بولعانى ءۇشىن عانا  شايسۇلتان شاياحمەتوۆكە سوزگە كەلمەستەن ورتالىقتاعى ءبىر كوشەنى بەرە سالدى. مۇمكىن ول كىسىنىڭ بالاسى مىقتى بيزنەسمەن، ال كەلىنى ۇلكەن ءبىر بانكتى باسقارعاندىعىنان دا شىعار. ال سەركە اتامىزدى جوقتايتىن ونداي ادامدار تابىلا قويار ما ەكەن. ەندى مۇنى دا از دەسەڭىز، قازىرگى تاڭدا قالا بيلىگى كەزىندە پارلامەنتتىڭ ءماجىلىسىن باسقارعان ورال مۇحامەدجانوۆقا كوشە بەرەمىز دەپ جانتالاسىپ جاتىر. نە ءۇشىن؟ قازاقستان پارلامەنتىنە قانداي ەڭبەك ءسىڭىرىپ، قانداي جاڭا ساتىعا كوتەرىپتى؟ سوندا ونىڭ انا سەرىكبولسىن ابدىلديننەن قاي جەرى ارتىق؟ قادىرلەسەك، سول كىسىنى قادىرلەيىك تە. اراۋعى ريزا بولسىن.

جالپى، قىسقاسى بىزدە مۇنداي قيسىنسىزدىقتار جەتىپ ارتىلادى. بۇگىندەرى بىزدەر «قايسى ءبىرىن ايتايىق، ءىشىڭ ءبىلسىن الۋا-اي» دەپ ىشتەي اشىنعاننان باسقا قولدان كەلەر قايراڭ جوق.

جايبەرگەن بولاتوۆ

Abai.kz