اقوردادا پرەزيدەنت قاسىم-جومارت توقاەۆ رەسەيدىڭ جاڭا تاعايىندالعان پرەمەر-ءمينيسترى ميحايل ءميشۋستيندى قابىلدادى. كەشە الماتىدا وتكەن ەاەو پرەمەرلەرىنىڭ جيىنىن قورىتىندىلاپ، تالقى جاسادى. وداق جۇمىسىنىڭ جاي-جاپسارىن، ەۋرازيالىق ۇكىمەتارالىق كەڭەس وتىرىسىندا قابىلدانعان قۇجاتتار مەن جوسپارلاردى ءسوز ەتتى.

رەسەي پرەمەرى ءوز كەزەگىندە قازاقستان پرەزيدەنتىنە ۆلاديمير ءپۋتيننىڭ سالەمىن جەتكىزىپ، 2020 جىلدىڭ 9 مامىر كۇنى ماسكەۋ قالاسىندا وتەتىن جەڭىس كۇنىنە ارنالعان شاراعا قاتىسۋعا شاقىردى.

«ءبىز سىزدەردى 9 مامىردا ماسكەۋدە جەڭىس كۇنىندە كۇتەمىز»، - دەدى ميشۋستين.

ال قازاقستان پرەزيدەنتى شاقىرتۋدى قابىل العانىن جەتكىزدى.

«جەڭىستىڭ 75-جىلدىعىنا شاقىرۋدى ۇلكەن ىقىلاسپەن قابىلداپ، ءدال سول كۇنى قىزىل الاڭدا وتەتىن جەڭىس پارادىن تاماشالاۋعا بارامىن. بۇل ءبىزدىڭ ورتاق مەرەكەمىز. مەن، مايدانگەردىڭ ۇلى رەتىندە، جەڭىس كۇنىن تويلاۋعا كوپ ءمان بەرەمىن. سول كۇنى بىرگە بولامىز»، - دەدى قاسىم-جومارت توقاەۆ.

ءپۋتيننىڭ پارادىنا قاتىسۋ مىندەت پە؟

الگىندە كرەمل قوجايىنى قاسىنا قىرۋار ءتىلشىنى توپتاپ الىپ، سۇحبات وتكىزگەن. سوندا ەكىنشى دۇنيەجۇزىلىك سوعىستاعى جەڭىستىڭ 75 جىلدىعىن تويلاۋ تاقىرىبى دا ءسوز بولدى.

«ءبىز سوعىس جايلى فاكتىلەردى بۇرمالاپ, كەڭەس اسكەرىنىڭ تاريحي جەڭىسىن قارالاپ، وتىرىكتى قوسىپ، ءبىزدى ناتسيزممەن تەڭ قويعىسى كەلەتىندەردىڭ اۋزىن جاۋىپ، ءۇنىن ماڭگىگە وشىرەمىز. ءبىز ولارعا بۇلتارتپاس ايعاقتار مەن تاريحي قۇجاتتار، فيلمدەردى ۇسىناتىن بولامىز»،- دەپ سويلەگەن پۋتين.

ودان ءسال بۇرىنىراقتا رەسەي پرەزيدەنتى 75 جىلدىقتىڭ قۇرمەتىنە قولىنداعىسى مەن قوراسىنداعى بار قارۋىنىڭ تەگى جاقسىلارىن تەرىپ، اسكەري الەۋەتىن الەمگە ايگىلەيتىن الەمەت ءبىر پاراد وتكىزەتىنىن ايقان ەكەن.

ماقۇل عوي، وتتى قارۋدىڭ ءتۇر-ءتۇرىن قىزىل الاڭدا ساپپەن ءتىزىپ، اسكەري پاراد وتكىزۋ – كرەمل يدەولوگياسىنىڭ بۇلجىماس داستۇرىنە اينالعالى قاشان. سوندىقتان، ەرەن ساناماي، «جىلداعىسىنشا وتەر» دەپ قويا سالار ما ەك. جوق. بۇل جولى ۆلاديمير پۋتين «بۇرىنعى بودان ەلدەردىڭ باسشىلارىنىڭ بارلىعى ماسكەۋگە كەلىپ، پارادتى بىرگە كورۋى كەرەك»، دەپ سويلەگەن.

«مەن سوۆەت وداعىنىڭ جوقتىعىنا وكىنەمىن. بۇل ولاردىڭ قۇقىعى. بىراق ەگەر ءبىزدىڭ مەملەكەتارالىق قاتىناستارىمىزدىڭ بۇگىنگى ەرەكشەلىكتەرىنە بايلانىستى كەيبىر مەملەكەت باسشىلارى كەلمەسە, ولار ءۇشىن بۇل ۇلكەن قاتەلىك بولادى دەپ ويلايمىن. سەبەبى بۇل ولاردىڭ ءوز وتاندارىنىڭ تاۋەلسىزدىگى ءۇشىن سوعىسىپ، ومىرلەرىن قيعان ادامدارعا لايىقتى قۇرمەت كورسەتپەيتىندىگىن بىلدىرەدى»، دەپتى پۋتين.

سونىمەن، ءپۋتيننىڭ پىكىرىنشە ەگەر سوۆەت ارمياسى جاعىندا سوعىسقان نەمەسە بۇرىن وداقتاس بولعان، كرەملدىڭ شاقىرتۋىن العان ەلدەردىڭ باسشىلارى ماسكەۋگە اسكەري پاراد كورۋگە كەلمەيتىن بولسا – وندا بۇل ۇلكەن قاتەلىك ەكەن. ءتىپتى، سوعىستا شەيىت كەتكەندەرگە دەگەن قۇرمەتسىزدىك بولادى-مىس. سوندىقتان، كەلۋ – پارىز! ءبىز وسىلاي دەپ تۇسىندىك.

پۋتين كىمدەردى ارنايى شاقىردى؟

كەلۋدى مىندەتتەپ سويلەگەن ۆلاديمير پۋتين مەن كرەمل يدەولوگتارى كەلەر جىلعى پارادقا ءبىراز ەلدىڭ باسشىلارىن ارنايى شاقىرىپ، ءۇشبۋ حات تا جولداعان. ۇزىن-سونار ءتىزىمدى تۇگەل تەرىپ ايتپاساق تا، ءبىرلى-جارىمىن ساناپ شىقتىق. پۋتين ارنايى ايتىپ، ايدىكتەپ شىقىرعاندار كىمدەر؟

اقش پرەزيدەنتى – دونالد ترامتى، سولتۇستىك كورەيا كوسەمى – كىم چەن ىندى، گەرمانيا كانتسلەرى – انگەلا مەركەلدى، بريتانيا پرەمەرى – بوريس جونسوندى، فرانتسيا پرەزيدەنتى – ەمانۋەل ماكروندى، تۇركيا پرەزيدەنتى – تايىپ ەردوعاندى، قىتاي توراعاسى – شي ءجيپيڭدى، ءۇندىستان پرەمەرىن، پاكىستان پرەزيدەنتىن، يزرايل پرەمەرىن، سەربيا پرەزيدەنتىن، ۋكراينا پرەزيدەنتىن، چەحيا پرەزيدەنتىن، ۆەنەسۋەلا پرەزيدەنتىن، كۋبا ليدەرىن، موڭعوليا پرەزيدەنتىن، ءازىربايجان، بەلورۋسيا، قىرعىزستان، وزبەكستان، تاجىكستان، قازاقستان پرەزيدەنتتەرىن جانە ارمەنيا پرەمەرىن شاقىرعان.

ءپۋتيننىڭ پارادىنا قازاقتان كىم بارادى؟ وتكەندە الەۋمەتتىك جەلىدە وسى تاقىرىپ قوزعالىپ، ءتۇرلى بولجامدار ايتىلعان. وسىعان دەيىنگى ماسكەۋ پارادتارىنا قازاقستاننىڭ بۇرىنعى پرەزيدەنتى نۇرسۇلتان نازارباەۆ بارىپ جۇرگەن. ءتىپتى، 2019 جىلعى پارادقا شەتەلدىك ليدەرلەردەن جالعىز نازارباەۆ بارىپ قاتىسقانىن ءبىز تۇگىلى ورىس اقپاراتى ايتقان.

بۇل جولى شە؟ 2019 جىلدىڭ قىركۇيەگىندە نۇرسۇلتان نازارباەۆ قر قورعانىس ءمينيسترىن قابىلداپ، جەڭىستىڭ 75 جىلدىعىنا وراي اسكەري پاراد وتكىزۋدى تاپسىرعان.

ءتۇيىن. كرەمل ءۇشىن جەڭىس پارادى – پروپوگاندا قۇرالىنا اينالعان. قازىر كوپتەگەن شەتەلدىك ليدەرلەر ماسكەۋ شاقىرعان مۇنداي پارادتارعا بارمايدى. سەبەبى، بىرەۋ عانا. رەسەي الەم ءۇشىن اگرەسسور ەل.

ماسكەۋ جىل سايىن پاراد وتكىزەدى. قىزىل الاڭعا كەلەتىن سوعىس ارداگەرلەرى جىل سايىن ازايىپ، اسكەري اپپاراتتار، ۇشاقتار، تانكىلەر ت.ب. كوبەيىپ كەلەدى. كرەمل وتكىزەتىن جەڭىس پارادى قۇددى سۇم سوعىستىڭ زۇلماتىن كورگەن قارت مايدانگەرلەردى ەمەس، رەسەي بيلىگىن، پۋتين اسكەرىنىڭ «قۇدىرەتتىلىگىن» ۇلىقتاۋ پروتسەسسى ىسپەتتى.

ال ءبىز سول كرەمل يدەولوگياسىنىڭ ىقپالىن ءوز ەلىمىزدە-اق، كورىپ-ءبىلىپ ءجۇرمىز... ونىڭ دالەلى ورالداعى وي بوتەن وقشاۋ توپتىڭ قازاقتى قىرعان قاندىقول ديكتاتور يوسيف ءستاليندى ۇلىقتاپ، وعان ءتاۋ ەتىپ، تاعزىم جاساۋى! ونىڭ دالەلى، ەلىمىزدىڭ ءىرى-قالالارىندا وتكىزىلەتىن «بەسسمەرتنىي پولك» اكتسياسىندا سول ءستاليننىڭ داۋدەي پورترەتتەرىنىڭ توبەگە كوتەرىلۋى!

انە، ۆلاديمير پۋتين ەرتەڭ 75 جىلدىقتىڭ پارادىنا كەلۋدى مىندەتتەگەندەي سويلەپ، «كەلمەسەڭدەر قاتەلىك جاساعان بولاسىڭدار» دەپ جاتىر.

ماقۇل عوي، شەشىمى شىعىپ قويعان بۇل ماسەلەدە ءبىز وزگەرىسكە ىقپال ەتە قويماسپىز. دەسە دە، ءدوپ كەلگەندە، «دەپ» قالۋىمىز كەرەك-اق! ازدى-كەم ساراپ قىلدىق. ۇلىقتارعا وي تاستاعان بولدىق...

Abai.kz