مەملەكەت باسشىسى قاسىم-جومارت توقاەۆ «قازاقستان رەسپۋبليكاسى سىرتقى ساياساتىنىڭ 2020 – 2030 جىلدارعا ارنالعان تۇجىرىمداماسى تۋرالى» جارلىققا قول قويدى. بۇل تۋرالى اقوردانىڭ رەسمي سايتى حابارلادى.

قاۋلى ەتەمىن:

1. قوسا بەرىلىپ وتىرعان قازاقستان رەسپۋبليكاسى سىرتقى ساياساتىنىڭ 2020 – 2030 جىلدارعا ارنالعان تۇجىرىمداماسى (بۇدان ءارى – تۇجىرىمداما) بەكىتىلسىن.

2. قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ۇكىمەتى ءۇش اي مەرزىمدە تۇجىرىمدامانى ىسكە اسىرۋ جونىندە شارالار قابىلداسىن.

3. وسى جارلىقتىڭ ورىندالۋىن باقىلاۋ قازاقستان رەسپۋبليكاسى پرەزيدەنتىنىڭ اكىمشىلىگىنە جۇكتەلسىن.

4. «قازاقستان رەسپۋبليكاسى سىرتقى ساياساتىنىڭ 2014 – 2020 جىلدارعا ارنالعان تۇجىرىمداماسى تۋرالى» قازاقستان رەسپۋبليكاسى پرەزيدەنتىنىڭ 2014 جىلعى 21 قاڭتارداعى № 741 جارلىعىنىڭ كۇشى جويىلدى دەپ تانىلسىن.

5. وسى جارلىق قول قويىلعان كۇنىنەن باستاپ قولدانىسقا ەنگىزىلەدى.

قازاقستان رەسپۋبليكاسى سىرتقى ساياساتىنىڭ 2020-2030 جىلدارعا ارنالعان تۇجىرىمداماسى

1-تاراۋ. اعىمداعى جاعدايدى تالداۋ

قازىرگى حالىقارالىق قاتىناستار جۇيەسى كۇردەلى وزگەرىسكە ۇشىراۋدا، ونىڭ باستى بەلگىلەرى:

سەنىم داعدارىسى جانە قاقتىعىستىلىقتىڭ ارتۋى، ونىڭ ىشىندە قاۋىپسىزدىك پەن ديالوگ بويىنشا كوپجاقتى ينستيتۋتتار فۋنكتسيونالدىعىنىڭ تومەندەۋى، الدىن الۋ ديپلوماتياسى جانە داۋلاردى رەتتەۋ تەتىكتەرى تيىمدىلىگىنىڭ تومەندىگى سالدارىنان بولۋى;

حالىقارالىق قۇقىقتىڭ نەگىز قالاۋشى قاعيداتتاردىڭ بۇزىلۋى، الەمدىك دەڭگەيدە ەكى نەگىزگى ءۇردىستىڭ – جاھاندانۋ مەن ۇلتشىلدىقتىڭ بەتپە-بەت كەلۋى، بۇل شاعىن جانە ورتا مەملەكەتتەرگە ەلەۋلى قاۋىپ توندىرەدى;

قاۋىپسىزدىككە تونەتىن تەرروريزم، ەكسترەميزم، جاپپاي قارۋلانۋ، ونىڭ ىشىندە زىمىراندىق، يادرولىق جانە عارىشتىق قارۋ، كليماتتىڭ وزگەرۋى جانە ت.ب. سياقتى ءداستۇرلى سىن-تەگەۋرىندەر مەن قاتەرلەردىڭ ءورشۋى;

گەوساياسات پەن گەوەكونوميكاعا اسەر ەتۋشى، ونىڭ ىشىندە اقپاراتتىق-كوممۋنيكاتسيالىق تەحنولوگيالاردىڭ دامۋىمەن، گيبريدتىك جانە كيبەرسوعىستار قۇبىلىسىمەن بايلانىستى جاڭا فاكتورلاردىڭ پايدا بولۋى;

جاھاندانۋدىڭ جانە حالىقارالىق ساۋدا جۇيەسىنىڭ زاماناۋي ۇلگىسىنىڭ ەروزياسى، ەلدەر مەن وڭىرلەر اراسىنداعى ەكونوميكالىق جانە تەحنولوگيالىق دامۋداعى الشاقتىقتىڭ ۇلعايۋى، جاھاندىق قارجى جۇيەسىنىڭ وسالدىعى، ساۋدا جانە ۆاليۋتالىق سوعىستاردىڭ كۇشەيۋى، سانكتسيالىق تەكەتىرەس بولىپ تابىلادى.

وسىعان بايلانىستى الەمدىك قوعامداستىق حالىقارالىق قاتىناستاردىڭ بارىنشا ورنىقتى جۇيەسىن قۇرۋ قاجەتتىگىن تۇسىنۋدە، وعان مىناداي فاكتورلار دالەل بولۋدا:

ەلدەر مەن وڭىرلەردىڭ ءوزارا تاۋەلدىلىگىنىڭ ءوسۋى;

جاھاندىق جانە وڭىرلىك ماسەلەلەردى شەشۋدىڭ، زاماناۋي سىن-تەگەۋرىندەردى بىرلەسىپ ەڭسەرۋ جولدارىن ىزدەۋدىڭ جيناقتالعان تاجىريبەسى;

جەتەكشى مەملەكەتتەر مەن اسكەري-ساياسي بلوكتاردىڭ اراسىندا اشىق يدەولوگيالىق تەكەتىرەستىڭ بولماۋى;

نارىق ەكونوميكاسىنا بالاما جوق ەكەندىگىن ءتۇسىنۋ.

اتالعان فاكتورلار قازاقستاننىڭ سىرتقى ساياسات سالاسىنداعى تۇجىرىمدامالىق جانە پراكتيكالىق تاسىلدەرگە ەلەۋلى اسەرىن تيگىزۋدە.

ءبىزدىڭ ەلىمىز تاۋەلسىزدىك جىلدارى حالىقارالىق ارەنادا ۇستانىمىن نىعايتىپ، بەيبىتشىل جانە اشىق مەملەكەت، جاھاندىق جانە وڭىرلىك ىستەردە سەنىمدى ارىپتەس رەتىندە ورنىقتى. قازاقستان كوپۆەكتورلى، سىندارلى جانە بەلسەندى سىرتقى ساياساتتى جۇزەگە اسىرۋدا، قاۋىپسىزدىك، ىنتىماقتاستىق جانە دامۋ سالالارىندا جاھاندىق جانە وڭىرلىك كۇن ءتارتىبىن قالىپتاستىرۋ مەن ىسكە اسىرۋدا ەلەۋلى ۇلەس قوسۋدا. بۇل رەتتە ۇلتتىق مۇددەلەردى بارىنشا جانە مىزعىماستىقپەن قورعاۋعا، سىرتقى ساياسي جانە سىرتقى ەكونوميكالىق باسىمدىقتاردى سىندارلى تۇردە ىلگەرىلەتۋگە باستى نازار اۋدارىلادى.

سونىمەن قاتار قازاقستاننىڭ مەملەكەتتىك دامۋدىڭ جاڭا كەزەڭىنە شىعۋى جانە جاڭا ەكونوميكالىق باعىتتىڭ قالىپتاسۋى قازاقستاننىڭ سىرتقى ساياساتىن جاڭا بولمىس پەن سىن-قاتەرلەرگە الىپ كەلەدى.

بىرىنشىدەن، ساياسي جانە ەكونوميكالىق ىقپال، حالىقارالىق نارىقتار مەن ينۆەستيتسيالىق اعىندار ءۇشىن مەملەكەتارالىق باسەكەلەستىكتىڭ كۇشەيۋى اياسىندا قازاقستان وزىنە الەمدىك قوعامداستىقتىڭ جاۋاپتى مۇشەسى، ەۋرازيا قۇرلىعىنىڭ گەوساياسي جانە گەوەكونوميكالىق ورنالاسۋ جۇيەسىنىڭ نەگىزگى ەلەمەنتى، ورتالىق ازيا وڭىرىندەگى كوشباسشى مەملەكەت مارتەبەسىن بەكىتۋى ءتيىس.

ەكىنشىدەن، جاھاندىق جانە وڭىرلىك احۋالدىڭ قارقىندى وزگەرۋى جاعدايىندا ەل مەن الەم ءۇشىن ناقتى ناتيجەلەرگە قول جەتكىزۋ ماقساتىندا پراگماتيزم، جۇيەلى تالداۋ نەگىزىندە قازاقستاننىڭ حالىقارالىق باستامالارىن بارىنشا ءتيىمدى جانە جۇيەلى ىلگەرىلەتۋدى قامتاماسىز ەتۋ ماڭىزدى.

ۇشىنشىدەن، «حالىق ۇنىنە قۇلاق اساتىن مەملەكەت» تۇجىرىمداماسىنا سايكەس جانە الەمدەگى دامىعان وتىز مەملەكەت قاتارىنا كىرۋ بويىنشا ستراتەگيالىق مىندەتتى ەسكەرە وتىرىپ، سىرتقى پەريمەتردە مەملەكەتتىڭ، بيزنەستىڭ، ءاربىر ازاماتتىڭ مۇددەلەرىن ىلگەرىلەتۋ مەن قورعاۋعا نازار اۋدارۋدى كۇشەيتۋ قاجەت. بۇل قۋاتتى، حالىقارالىق قارىم-قاتىناستاردىڭ قازىرگى جۇيەسىمەن تىعىز بايلانىسقان ۇيلەسىمدى جانە الەۋمەتتىك جاۋاپتى مەملەكەت قۇرۋدىڭ نەگىزگى شارتى بولىپ تابىلادى.

سىرتقى ساياسي وي-پىكىرلەر مەن ديپلوماتيالىق قۇرالدار جۇيەسىن ۇزاق مەرزىمدى تالاپتارعا سايكەس كەلتىرۋ قاجەتتىگى وسى قۇجاتتى قابىلداۋدىڭ ورىندىلىعىن ايقىندايدى.

قازاقستان رەسپۋبليكاسى سىرتقى ساياساتىنىڭ 2020-2030 جىلدارعا ارنالعان تۇجىرىمداماسى 2050 جىلعا دەيىنگى ۇزاق مەرزىمدى جانە ورنىقتى دامۋ ستراتەگياسىندا، «بەس ينستيتۋتسيونالدىق رەفورمانى جۇزەگە اسىرۋ جونىندەگى 100 ناقتى قادام» ۇلت جوسپارىندا جانە پرەزيدەنتتىڭ قازاقستان حالقىنا جىل سايىنعى جولداۋلارىندا كورسەتىلگەن ماقساتتار مەن مىندەتتەردى ەسكەرە وتىرىپ ازىرلەندى.

2-تاراۋ. حالىقارالىق تاجىريبە

سىرتقى ساياسات تۇجىرىمدامالارىن (بۇدان ءارى – سست) ازىرلەۋ حالىقارالىق تاجىريبەدە كەڭىنەن قولدانىلادى.

شەت ەلدەردىڭ سست-نا شولۋ كەلەسى نەگىزگى جاعدايلاردى ايعاقتايدى.

1, الەم مەملەكەتتەرى ۇلتتىق مۇددەلەردى ءساتتى ىسكە اسىرۋ، ءتيىمدى حالىقارالىق ستراتەگيا جۇرگىزۋ ماقساتىندا ساراپتالعان جانە شىندىققا نەگىزدەلگەن سست بولۋىنىڭ ماڭىزدىلىعىن ۇعىنادى.

2, سست مەملەكەتتەردە حالىقارالىق قاتىناستار جۇيەسىندەگى وبەكتيۆتى مۇمكىندىكتەرى، ورنى مەن رولىنەن تۋىندايتىن، ولاردىڭ ۇزاق مەرزىمدى جانە قازىرگى مۇددەلەرىنىڭ كورىنىسى بولىپ تابىلادى.

3, سست-نى ازىرلەۋدە مەملەكەتتەردىڭ حالىقارالىق قىزمەتىنىڭ جيناقتالعان تاجىريبەسىن شوعىرلاندىرۋعا جانە پايدالانۋعا ۇمتىلىسى، بەلگىلى ساباقتاستىقتى ساقتاۋ ءۇردىسى بايقالادى.

4,شەت ەلدەردىڭ سست كوپشىلىگى سىرتقى، ىشكى جانە ەكونوميكالىق ساياساتتىڭ ءوزارا بايلانىسىنا نەگىزدەلەدى.

قازاقستاننىڭ ورتاشا وڭىرلىك مەملەكەت رەتىندەگى مارتەبەسىن ەسكەرە وتىرىپ، سالىستىرمالى حالىقارالىق ساناتتاعى شەت ەلدەردىڭ سست تالداۋعا ەرەكشە قىزىعۋشىلىق تانىتىلدى. بۇل رەتتە مىناداي زاڭدىلىق بايقالدى: ورتاشا مەملەكەتتەردىڭ سىرتقى ساياسي باعىتتارىن قالىپتاستىرۋعا ەرەكشە ىقپالدى جۇيەلى فاكتورلار تيگىزەدى (سىرتقى ساياساتتىڭ كۇن تارتىبىنە تىكەلەي ىقپال ەتەتىن جاھاندىق جانە وڭىرلىك دەڭگەيدەگى وقيعالار مەن ۇردىستەر).

جالپى العاندا، وسى تۇجىرىمداما سىرتقى ساياسي قۇجاتتاردى ازىرلەۋدىڭ الەمدىك پراكتيكاسىنىڭ وڭ تاجىريبەسىن جيناقتايدى جانە ونى قازاقستاننىڭ دامۋىنىڭ قازىرگى جاعدايىنا بەيىمدەيدى.

3-تاراۋ. سىرتقى ساياساتتىڭ نەگىزگى قاعيداتتارى

قازاقستان رەسپۋبليكاسى ءوزىنىڭ سىرتقى ساياساتىن كەلەسى نەگىزگى قاعيداتتار نەگىزىندە جۇزەگە اسىرادى:

1)  تۇڭعىش پرەزيدەنت – ەلباسى ن.ءا.نازارباەۆتىڭ ەل دامۋىنىڭ جاڭا كەزەڭىندەگى سىرتقى ساياسي ۇستانىمىنىڭ ساباقتاستىعى;

2) تۇراقتى، ءادىل جانە دەموكراتيالىق الەمدىك ءتارتىپ قۇرۋعا جاردەمدەسۋ; الەمدىك ساياسي، ەكونوميكالىق جانە گۋمانيتارلىق كەڭىستىككە تەڭ قۇقىلى ينتەگراتسيالانۋ; قازاقستاندىقتاردىڭ جانە شەتەلدە تۇراتىن قانداستاردىڭ قۇقىقتارىن، ەركىندىكتەرى مەن زاڭدى مۇددەلەرىن ءتيىمدى قورعاۋ;

3) مەملەكەتتىڭ سىرتقا اشىقتىعىن ىلگەرىلەتۋ، قازاقستاندىقتاردىڭ
ءال-اۋقاتىنىڭ دەڭگەيىن كوتەرۋ، ەلدىڭ ساياسي، ەكونوميكالىق جانە رۋحاني الەۋەتىن دامىتۋ ءۇشىن قولايلى سىرتقى جاعدايلار جاساۋ;

4) قازاقستاندى پراكتيكالىق تۇرعىدا قىزىقتىراتىن بارلىق مەملەكەتتەرمەن، مەملەكەتارالىق بىرلەستىكتەرمەن جانە حالىقارالىق ۇيىمدارمەن دوستىق، تەڭ قۇقىقتىق جانە ءوزارا ءتيىمدى قارىم-قاتىناستاردى دامىتۋدى بىلدىرەتىن كوپۆەكتورلىق، پراگماتيزم جانە بەلسەندىلىك;

5) كوپجاقتى كونسۋلتاتسيالار مەن كەلىسىمدەر نەگىزىندە جاھاندىق جانە وڭىرلىك ماسەلەلەردىڭ كەڭ اۋقىمىن شەشۋدەگى حالىقارالىق قوعامداستىقتىڭ ءتيىمدى تاسىلدەرى مەن ۇجىمدىق كوزقاراسىن قالىپتاستىرۋعا باعىتتالعان مۋلتيلاتەراليزم;

6) ترانسشەكارالىق سيپاتتاعى سىن-تەگەۋرىندەر مەن قاتەرلەرگە دەن قويۋدا، جانجالداردى رەتتەۋدە، قاقتىعىستان كەيىنگى ەلدەردە بەيبىتشىلىكتى نىعايتۋدا حالىقارالىق قوعامداستىقتىڭ ينتەگراتسيالانعان تاسىلدەرىن ازىرلەۋدى بىلدىرەتىن ۇلتتىق، وڭىرلىك جانە جاھاندىق دەڭگەيلەردەگى قاۋىپسىزدىك پەن دامۋدىڭ اجىراماس بايلانىسى.

4-تاراۋ. سىرتقى ساياساتتىڭ ماقساتتارى مەن مىندەتتەرى

قازاقستاننىڭ سىرتقى ساياسي ستراتەگياسى كەلەسى ستراتەگيالىق ماقساتتارعا قول جەتكىزۋگە باعىتتالعان:

1) ەلدىڭ تاۋەلسىزدىگىن، مەملەكەتتىك ەگەمەندىگىن جانە اۋماقتىق تۇتاستىعىن نىعايتۋ، سىرتقى ساياسي باعىتتىڭ دەربەستىگىن ساقتاۋ;

2)  ورتالىق ازيا وڭىرىندە قازاقستاننىڭ كوشباسشىلىق ورنىن نىعايتۋ جانە ۇزاق مەرزىمدى مۇددەلەرىن ىلگەرىلەتۋ;

3) قازاقستاندى حالىقارالىق جانە وڭىرلىك تۇراقتىلىق پەن قاۋىپسىزدىكتى قامتاماسىز ەتۋدە ەلەۋلى ۇلەس قوساتىن حالىقارالىق قوعامداستىقتىڭ بەلسەندى جانە جاۋاپتى مۇشەسى رەتىندە كورسەتۋ;

4) شەت مەملەكەتتەرمەن ەكىجاقتى جانە كوپجاقتى فورماتتا دوستىق، بولجامدى جانە ءوزارا ءتيىمدى قارىم-قاتىناستاردى ساقتاۋ، مەملەكەتارالىق بىرلەستىكتەر جانە حالىقارالىق ۇيىمدارمەن كەشەندى ءوزارا ءىس-قيمىلدى دامىتۋ;

5) ۇلتتىق ەكونوميكانىڭ باسەكەلەستىككە قابىلەتتىلىگىن، قازاقستاندىقتار تۇرمىسىنىڭ دەڭگەيى مەن ساپاسىن كوتەرۋ ماقساتىندا سىرتقى ساياساتتىڭ الەۋەتىن تولىققاندى پايدالانۋ;

6) سىرتقى ساياسي ادىستەر ارقىلى كوپۇلتتى قازاقستان حالقىنىڭ بىرلىگىن ساقتاۋ جانە نىعايتۋعا جاردەمدەسۋ;

7) قازاقستان ازاماتتارىنىڭ جانە ۇلتتىق بيزنەستىڭ ءىس جۇزىندەگى مۇددەلەرىن مەملەكەتتىڭ سىرتقى ساياساتىنىڭ نەگىزگى باعىتىنا اينالدىرۋ;

ماقساتتارعا قول جەتكىزۋ مىناداي مىندەتتەردى قويۋدى جانە ىسكە اسىرۋدى ايقىندايدى:

1) قازاقستاننىڭ توڭىرەگىندە ساياسي تۇراقتى، ەكونوميكالىق ورنىقتى جانە قاۋىپسىز كەڭىستىك قۇرۋ بويىنشا كۇش-جىگەردى نىعايتۋ;

2) حالىقارالىق بەيبىتشىلىك پەن ىنتىماقتاستىقتى نىعايتۋ، جاھاندىق جانە وڭىرلىك قاۋىپسىزدىك پەن ءوزارا ءىس-قيمىل جۇيەسىنىڭ تيىمدىلىگىن ارتتىرۋ باعىتىن جالعاستىرۋ;

3) مەملەكەتتىڭ ۇزاق مەرزىمدى ستراتەگيالىق مۇددەلەرىن ىلگەرىلەتۋ مەن قورعاۋدى ەسكەرە وتىرىپ، ەكىجاقتى جانە كوپجاقتى دەڭگەيدە سىرتقى ساياساتتىڭ باستى ماسەلەلەرىنە قاتىستى جاڭا تاسىلدەر تۇجىرىمداپ، ىسكە اسىرۋ;

4) سىرتقى ساياساتتى «ەكونوميكالاندىرۋدىڭ» جاڭا دەڭگەيىن قامتاماسىز ەتۋ، الەمدىك شارۋاشىلىق بايلانىستار جۇيەسىندە قازاقستاننىڭ ۇستانىمدارىن ودان ءارى كۇشەيتۋ;

5) «گۋمانيتارلىق ديپلوماتيانى» جانداندىرۋ، حالىقارالىق قوعامداستىقتا ەلدىڭ جاعىمدى بەينەسىن تانىمال ەتۋ;

6) سىرتقى ساياسي ماسەلەلەر بويىنشا قازاقستاندىق قوعامداستىقپەن ءتيىمدى بايلانىستار جۇيەسىن ورناتۋ;

7) شەتەلدە قازاقستان رەسپۋبليكاسى ازاماتتارىنىڭ جەكە جانە وتباسىلىق قۇقىقتارىن، جەكە جانە زاڭدى تۇلعالارىنىڭ زاڭدى مۇددەلەرىن قورعاۋدى قامتاماسىز ەتۋ بويىنشا جۇمىستى جەتىلدىرۋ.

5-تاراۋ. سىرتقى ساياساتتىڭ دامۋ ۇردىستەرى مەن پايىمى

جوعارىدا باياندالعان ماقساتتار مەن مىندەتتەر ەلدىڭ حالىقارالىق ارەناداعى مىناداي ماڭىزدى باسىمدىقتارىن بەلگىلەيدى.

1. حالىقارالىق بەيبىتشىلىك پەن قاۋىپسىزدىكتى ساقتاۋ سالاسىنداعى باسىمدىقتار

1.1. بىرىككەن ۇلتتار ۇيىمى (بۇۇ) جارعىسىنىڭ ماقساتتارى مەن قاعيداتتارى نەگىزىندە حالىقارالىق قاتىناستارداعى سەنىم احۋالىن قالپىنا كەلتىرۋ جانە نىعايتۋعا جاردەمدەسۋ، تەڭ قۇقىقتىق پەن ىمىرا نەگىزىندە كوپجاقتى ءوزارا ءىس-قيمىلدى ىلگەرىلەتۋ;

1.2. الدىن الۋ ديپلوماتياسى مەن مەدياتسياسىنىڭ مۇمكىندىكتەرىنە كوڭىل اۋدارا وتىرىپ، مەملەكەتارالىق قاقتىعىستار مەن داعدارىستاردى، ىرگەلەس وڭىرلەردەگى ازاماتتىق جانجالداردى شەشۋدە كەشەندى ءتاسىلدى قولدانۋ;

1.3. ستراتەگيالىق تۇراقتىلىقتى كۇشەيتۋگە جاردەمدەسۋ، يادرولىق قارۋدى كەز كەلگەن ماقساتتا قولدانۋعا جانە ونى قولدانۋ بويىنشا سەس كورسەتۋگە قارسى ارەكەت جاساۋ; يادرولىق قارۋ جانە جاپپاي قىرىپ-جويۋ قارۋىنىڭ (جقق) باسقا دا تۇرلەرىنەن ازات الەمگە قول جەتكىزۋگە كۇش سالۋدى جالعاستىرۋ; يادرولىق قارۋدان تازا ايماقتار قۇرۋدى قولداۋ;

1.4. قارۋ-جاراقتىڭ كادىمگى جانە جاڭا تۇرلەرىنىڭ جارىسىنا جول بەرمەۋ بويىنشا حالىقارالىق كۇش-جىگەرگە اتسالىسۋ، قارۋ-جاراقتىڭ كادىمگى جانە جاڭا تۇرلەرىنە باقىلاۋ جاساۋدىڭ حالىقارالىق رەجيمدەرىن ساقتاۋ مەن ىلگەرىلەتۋ بويىنشا شارالاردى قولداۋ;

1.5. ازيالىق  قاۋىپسىزدىكتىڭ ءتۇيىندى ماسەلەلەرىن شەشۋدىڭ، ونىڭ ىشىندە ازياداعى ءوزارا ءىس-قيمىل جانە سەنىم شارالارى جونىندەگى كەڭەستى (اوسشك) قاۋىپسىزدىك پەن دامۋ بويىنشا وڭىرلىك ۇيىمعا اينالدىرۋ ارقىلى، كەشەندى تاسىلدەرىن ىزدەۋدى جانداندىرۋ;

1.6. حالىقارالىق تەرروريزمگە جانە ەكسترەميزمگە قارسى ءىس-قيمىلدا جاھاندىق جانە وڭىرلىك كۇش-جىگەردى بىرىكتىرۋگە، ونىڭ ىشىندە حالىقارالىق تەرروريزمگە قارسى اۋقىمدى كواليتسيا قۇرۋ ارقىلى جاردەمدەسۋ; ۇيىمداسقان قىلمىس، ەسىرتكى بيزنەسى جانە قىلمىستىق ارەكەتتىڭ باسقا دا تۇرلەرىمەن كۇرەس سالاسىندا سىرتقى ارىپتەستەرمەن ءوزارا ءىس-قيمىل جاساسۋ;

1.7. حالىقارالىق اقپاراتتىق قاۋىپسىزدىكتى قامتاماسىز ەتۋگە، كيبەرتەرروريزمگە جانە اقپاراتتىق-كوممۋنيكاتسيالىق تەحنولوگيالاردى قۇقىققا قايشى ماقساتتا قولدانۋعا، ونىڭ ىشىندە حالىقارالىق بەيبىتشىلىك، قاۋىپسىزدىك پەن تۇراقتىلىققا قاتەر توندىرەتىن ارەكەتتەرگە قارسى كۇرەسكە جاردەمدەسۋ.

2. ەكونوميكالىق ديپلوماتيا سالاسىنداعى باسىمدىقتار

2.1. ۇلتتىق ەكونوميكانىڭ قۇرىلىمدىق ترانسفورماتسياسى ۇدەرىسىنە، ونىڭ ىشىندە يندۋستريالاندىرۋ باعدارلامالارىن جۇزەگە اسىرۋ جانە «قاراپايىم زاتتار ەكونوميكاسىن» دامىتۋعا حالىقارالىق رەسۋرستار مەن الەۋەتتى تارتۋ;

2.2. ەكونوميكانىڭ بازالىق سالالارىنا ساپالى شەتەلدىك ينۆەستيتسيالاردى تارتۋ ءۇشىن حالىقارالىق ىنتىماقتاستىقتى كەڭەيتۋ: ماشينا جانە قۇرال جاساۋ، اگروونەركاسىپتىك كەشەن، جەڭىل ونەركاسىپ، قۇرىلىس ماتەريالدارىن ءوندىرۋ، تاۋ-كەن ءوندىرۋ ونەركاسىبى، كولىك جانە لوگيستيكا، دەنساۋلىق ساقتاۋ، ءبىلىم بەرۋ، تۋريزم، مۇناي-گاز حيمياسى جانە مۇناي وڭدەۋ، مۇناي سەرۆيسى سالاسى، اگروحيميا ونەركاسىبى، ءتۇستى مەتاللۋرگيا;

2.3. يننوۆاتسيالىق جانە يندۋستريالىق ۇدەرىستىڭ ماڭىزدى بولىگى رەتىندە قازاقستانعا وزىق شەتەلدىك تەحنولوگيالاردى ترانسفەرلەۋگە جاردەمدەسۋ. جاڭا جوعارى تەحنولوگيالىق سالالاردا حالىقارالىق ارىپتەستىكتى، ونىڭ ىشىندە «تسيفرلىق قازاقستان» مەملەكەتتىك باعدارلاماسى اياسىندا، «جاساندى ينتەللەكت»، «ۇلكەن دەرەكتەر» سەكتورلارىن جانە باسقا ىرگەلەس باعىتتاردى دامىتۋ تۇرعىسىنان اشىق يۋريسديكتسيا رەتىندە قازاقستان برەندىن ىلگەرىلەتۋ;

2.4. سۋ، جەر، بيولوگيالىق جانە باسقا دا رەسۋرستاردى پايدالانۋدىڭ تيىمدىلىگىن ارتتىرۋ ماقساتىندا «قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ «جاسىل ەكونوميكاعا» كوشۋى بويىنشا تۇجىرىمدامانى» ىسكە اسىرۋ ءۇشىن قولايلى سىرتقى جاعدايلاردى قامتاماسىز ەتۋ;

2.5. قازاقستان ەكونوميكاسىنىڭ باسەكەگە قابىلەتتى سالالارىنىڭ حالىقارالىق جانە وڭىرلىك ءوندىرىس تىزبەلەرىنە ينتەگراتسيالانۋىنا جاردەمدەسۋ;

2.6. قازاقستاندىق ينۆەستورلار مەن تاۋار وندىرۋشىلەرگە شەتەلدىك نارىقتاردا جوبالاردى ىسكە اسىرۋدا قولداۋ كورسەتۋ، باسقا ەلدەردىڭ مەملەكەتتىك ورگاندارى تاراپىنان ولاردى كەمسىتۋشىلىككە جول بەرمەۋ;

2.7. ۇلتتىق، ەڭ الدىمەن، شيكىزاتتىق ەمەس ەكسپورتتىڭ تىزىمدەمەسىن، كولەمىن جانە گەوگرافياسىن، ونىڭ ىشىندە ازىرلەنىپ جاتقان «2025 جىلعا دەيىنگى ساۋدا ساياساتىنىڭ مەملەكەتتىك باعدارلاماسىنىڭ» جانە ونىڭ كەيىنگى رەداكتسيالارىنىڭ باسىمدىقتارىن ەسكەرە وتىرىپ، كەڭەيتۋگە جاردەمدەسۋ. ساپانىڭ حالىقارالىق ستاندارتتارىن ازىرلەۋ مەن ەنگىزۋگە قاتىسۋ، قازاقستاندىق تاۋارلار مەن قىزمەتتەردىڭ ەكسپورتىنا بوگەت جاسايتىن تاريفتىك، تاريفتىك ەمەس جانە قورعاۋ شارالارىن الىپ تاستاۋعا جاردەمدەسۋ;

2.8. «نۇرلى جول» مەملەكەتتىك باعدارلاماسىنىڭ الەۋەتىنە، «اشىق اسپان» رەجيمىن ەنگىزۋگە جانە شەتەلدىك ارىپتەستەردىڭ ينفراقۇرىلىمدىق باستامالارىنا سۇيەنە وتىرىپ،  قازاقستاندى  شىعىس – باتىس جانە سولتۇستىك – وڭتۇستىك ماگيسترالدىق جولدارىنداعى ترانسكونتينەنتالدىق ترانزيتتىك-لوگيستيكالىق حابقا اينالدىرۋ;

2.9. وڭىرلىك جانە جەرگىلىكتى دەڭگەيدە، ونىڭ ىشىندە قازاقستان جانە رەسەي وڭىرارالىق ىنتىماقتاستىق فورۋمىنىڭ، «قورعاس» شەكارا ماڭى ىنتىماقتاستىعى حالىقارالىق ورتالىعىنىڭ، «ورتالىق ازيا» ساۋدا-ەكونوميكالىق ىنتىماقتاستىق ورتالىعىنىڭ نەگىزىندە ساۋدا-ەكونوميكالىق جانە ينۆەستيتسيالىق ىنتىماقتاستىقتى دامىتۋ;

2.10. وڭىرلىك جانە جاھاندىق ەنەرگەتيكالىق قاۋىپسىزدىكتى نىعايتۋعا، ەنەرگيا رەسۋرستارىن ءوندىرۋشى، ترانزيت جانە تۇتىنۋشى ەلدەر مۇددەلەرىنىڭ تەڭگەرىمىنە قول جەتكىزۋگە، ولاردى ەكسپورتتاۋدىڭ ارتاراپتاندىرىلعان، تۇراقتى جانە قاۋىپسىز باعىتتارىن قۇرۋعا جاردەمدەسۋ;

2.11. جاھاندىق قارجىلىق ەكوجۇيەگە ودان ءارى ينتەگراتسيالانۋى ماقساتىندا «استانا» حالىقارالىق قارجى ورتالىعىنىڭ الاڭىن ىلگەرىلەتۋ. قازاقستاننىڭ تاۋار بيرجالارىن باسقارۋعا ءىرى شەتەلدىك كومپانيالاردى تارتۋ;

2.12. دۇنيەجۇزىلىك ساۋدا ۇيىمىنىڭ قاعيداتتارى نەگىزىندە حالىقارالىق ساۋدا جۇيەسىنىڭ ءتيىمدى جۇمىس ىستەۋىنە جاردەمدەسۋ;

2.13. وڭىرلىك ازىق-تۇلىك قاۋىپسىزدىگىن قامتاماسىز ەتۋ بويىنشا حالىقارالىق كۇش-جىگەرگە، ونىڭ ىشىندە ازىق-تۇلىك قاۋىپسىزدىگى جونىندەگى يسلام ۇيىمىنىڭ الەۋەتىن پايدالانۋ ارقىلى قاتىسۋ;

2.14. دامۋعا رەسمي كومەك كورسەتۋ جونىندەگى الەمدىك قوعامداستىقتىڭ كۇش-جىگەرىنە جاردەمدەسۋ.

3. ادام قۇقىقتارى، گۋمانيتارلىق ديپلوماتيا جانە قورشاعان ورتانى قورعاۋ سالاسىنداعى باسىمدىقتار

3.1. الەم مەملەكەتتەرىنىڭ تاريحي دامۋىنىڭ جانە مادەني قۇندىلىقتارىنىڭ ەرەكشەلىكتەرىن ەسكەرە وتىرىپ، ادام قۇقىقتارى مەن ەركىندىكتەرىن قورعاۋ، ازاماتتىق قوعامنىڭ دامۋى سالاسىندا سىندارلى جانە تەڭ قۇقىقتىق ىنتىماقتاستىقتى نىعايتۋ;

3.2. مادەنيەتارالىق جانە دىنارالىق ديالوگتى، ونىڭ ىشىندە الەمدىك جانە ءداستۇرلى دىندەر كوشباسشىلارى سەزى، «مادەنيەتتەر جاقىنداسۋىنىڭ حالىقارالىق ونجىلدىعى» اياسىنداعى باستامالار، بۇۇ وركەنيەتتەر اليانسىنا جانە باسقا دا حالىقارالىق باستامالارعا قاتىسۋ ارقىلى دامىتۋعا جاردەمدەسۋ;

3.3. وشپەندىلىك، ناسىلدىك كەمسىتۋشىلىك، ءدىني قايشىلىقتار، ەكسترەميزم مەن ۇلتشىلدىق نەگىزىندەگى قىلمىستىق اكتىلەرگە قارسى تۇرۋ بويىنشا الەمدىك قوعامداستىقتىڭ كۇش-جىگەرىنە اتسالىسۋ;

3.4. زاڭسىز كوشى-قونعا جانە ادام ساۋداسىنا قارسى كۇرەس سالاسىندا حالىقارالىق ىنتىماقتاستىقتى نىعايتۋعا قاتىسۋ;

3.5. ۆيزالىق راسىمدەر مەن رەجيمدەردى ىرىقتاندىرۋ بويىنشا كوپجاقتى كونۆەنتسيالارعا قوسىلۋ جانە ەكىجاقتى شارتتار جاساسۋ;

3.6. قىلمىستىق جانە ازاماتتىق ىستەر بويىنشا ءوزارا قۇقىقتىق كومەك كورسەتۋ، ادامداردى ۇستاپ بەرۋ مەن سوتتالعان ادامداردى بەرۋ تۋرالى ەكىجاقتى شارتتار جاساسۋ;

3.7. بىلىم بەرۋ، عىلىم، مادەنيەت، سپورت جانە جاستار ساياساتى سالالارىندا ەكىجاقتى جانە كوپجاقتى دەڭگەيدەگى حالىقارالىق ىنتىماقتاستىقتى كەڭەيتۋ;

3.8. قازاق حالقىنىڭ باي تاريحي-مادەني مۇراسىن، ونىڭ ىشىندە «رۋحاني جاڭعىرۋ» باعدارلاماسى اياسىندا تانىمال ەتۋ;

3.9. سىرتقى ساياسي ماقساتتارعا قول جەتكىزۋ، حالىقارالىق باستامالاردى ىلگەرىلەتۋ، شەت ەلدەرمەن ىنتىماقتاستىقتى دامىتۋ ءۇشىن «تسيفرلىق ديپلوماتيانىڭ» قۇرالدارىن قولدانۋدى كەڭەيتۋ;

3.10. وڭىرلىك جانە جاھاندىق ساياسات پەن ەكونوميكا ماسەلەلەرى بويىنشا قازاقستاننىڭ تاسىلدەمەلەرى مەن باستامالارى تۋرالى، ونىڭ ىشىندە استانا ەكونوميكالىق فورۋمى، ەۋرازيالىق مەديا فورۋم جانە «Astana Club» الەۋەتىن پايدالانۋ ارقىلى الەمدىك قوعامداستىقتى حاباردار ەتۋ;

3.11. ەلدىڭ سىرتقى ساياساتىنىڭ مىندەتتەرى مەن باسىمدىقتارى، قوعامنىڭ سىرتقى ساياسي بىلىكتىلىگىن ارتتىرۋ جانە نەگاتيۆتى سىرتقى ىقپالعا توزىمدىلىگىن كۇشەيتۋ ماقساتىندا قازاقستاندىقتار ءۇشىن ناقتى ناتيجەلەر مەن پايدالار تۋرالى قازاقستاندىق قوعامدا جۇيەلى تۇردە ءتۇسىندىرۋ جۇمىسىن جۇرگىزۋ;

3.12. شەت ەلدەردە قازاق قاۋىمدارى شوعىرلانىپ تۇراتىن جەرلەردە قازاق ءتىلى مەن مادەنيەتىن دامىتۋعا، ولاردىڭ تاريحي وتانىمەن بايلانىسىن ساقتاۋىنا، ونىڭ ىشىندە دۇنيەجۇزى قازاقتارىنىڭ قاۋىمداستىعى جانە «وتانداستار» قورى ارقىلى قولداۋ كورسەتۋ;

3.13. شەت ەلدەردەگى قازاقستان ازاماتتارىنىڭ، سونداي-اق شەتەلدىكتەر اسىراپ العان، شەت ەلدەردە تۇراتىن قازاقستاندىق بالالاردىڭ قۇقىقتارى مەن زاڭدى مۇددەلەرىن قورعاۋ;

3.14. ساياسي، ەكونوميكالىق جانە گۋمانيتارلىق بايلانىستارعا جاردەمدەسۋ ءۇشىن «پارلامەنتتىك ديپلوماتيانىڭ» الەۋەتىن پايدالانۋ;

3.15. سىرتقى ساياسات سالاسىندا «حالىقتىق ديپلوماتيا» قۇرالدارىن قولدانۋ، قازاقستاندىق ۇكىمەتتىك ەمەس سەكتورمەن ءوزارا ءىس-قيمىل جاساسۋ;

3.16. قورشاعان ورتانى قورعاۋ، تابيعي جانە تەحنوگەندىك سيپاتتاعى توتەنشە جاعدايلار سالدارىنىڭ الدىن الۋ سالاسىندا حالىقارالىق ىنتىماقتاستىقتى كەڭەيتۋ;

3.17. كورشىلەس ەلدەرمەن بىرلەسىپ، ترانسشەكارالىق سۋ رەسۋرستارىن ءادىل جانە ۇتىمدى پايدالانۋ، تۇراقتى باسقارۋ جانە قورعاۋ سالاسىنداعى شارتتىق قۇقىقتىق بازانى، قۇرالدار مەن تەتىكتەردى جەتىلدىرۋ بويىنشا جۇمىستى جالعاستىرۋ;

3.18. بۇرىنعى سەمەي يادرولىق پوليگونى مەن ارال تەڭىزىنىڭ اۋماقتارىن وڭالتۋ، سونداي-اق شولەيتتەنۋگە قارسى كۇرەس بويىنشا شەتەلدىك دونورلارمەن ىنتىماقتاستىق جاساۋ;

3.19. كاسپي ماڭى ەلدەرىمەن بىرلەسىپ، «كاسپي تەڭىزىنىڭ تەڭىز ورتاسىن قورعاۋ جونىندەگى نەگىزدەمەلىك كونۆەنتسيانىڭ» جانە وعان قاتىستى حاتتامالاردىڭ باپتارىن پراكتيكالىق تۇرعىدا جۇزەگە اسىرۋ;

3.20. دەنساۋلىق ساقتاۋ سالاسىندا، ونىڭ ىشىندە ەپيدەميالار مەن پاندەميالارعا قارسى ءىس-قيمىل ماقساتىندا حالىقارالىق ىنتىماقتاستىققا اتسالىسۋ;

4. وڭىرلىك جانە كوپجاقتى ديپلوماتيا سالاسىنداعى باسىمدىقتار

4.1. الماتى قالاسىنداعى بۇۇ حابىنا تۇراقتى دامۋ ماقساتتارى بويىنشا بۇۇ-نىڭ قازاقستانداعى وڭىرارالىق ورتالىعى مارتەبەسىن بەرۋ جانە ونىڭ ورتالىق ازيا مەملەكەتتەرى مەن اۋعانستانداعى قىزمەتىنە جاردەمدەسۋ;

4.2. رەسەي فەدەراتسياسىمەن وداقتاستىق قاتىناستاردى، قىتاي حالىق رەسپۋبليكاسىمەن جان-جاقتى ستراتەگيالىق ارىپتەستىكتى، امەريكا قۇراما شتاتتارىمەن كەڭەيتىلگەن ستراتەگيالىق ارىپتەستىكتى، ورتالىق ازيا مەملەكەتتەرىمەن ستراتەگيالىق قارىم-قاتىناستاردى، ەۋروپالىق وداقپەن (ەو) جانە ەو-عا مۇشە مەملەكەتتەرمەن كەڭەيتىلگەن ارىپتەستىك پەن ىنتىماقتاستىقتى ودان ءارى دامىتۋ;

4.3. ەۋرازيالىق ەكونوميكالىق وداققا (ەاەو) قاتىسۋشى مەملەكەتتەرمەن ەاەو تۋرالى شارتتا بەلگىلەنگەن سالالاردا تىعىز ءوزارا ءىس-قيمىلدى جالعاستىرۋ. قازاقستاننىڭ ۇزاق مەرزىمدى ۇلتتىق مۇددەلەرىن تولىققاندى ەسكەرۋ ماقساتىندا ەاەو اياسىنداعى كەلىسسوزدەر ۇدەرىسىن جۇرگىزۋدىڭ تاسىلدەمەلەرىن وڭتايلاندىرۋ;

4.4. ساياسي، ساۋدا-ەكونوميكالىق جانە گۋمانيتارلىق، سونداي-اق قاۋىپسىزدىك جانە جاڭا سىن-تەگەۋرىندەر مەن قاتەرلەرگە قارسى ءىس-قيمىل سالالارىندا كوپجاقتى ديالوگتى نىعايتۋ ماقساتىندا تاۋەلسىز مەملەكەتتەر دوستاستىعىنا قاتىسۋشى مەملەكەتتەرمەن ەكىجاقتى جانە كوپجاقتى ءوزارا ءىس-قيمىلدى دامىتۋ;

4.5. ەۋرازيالىق جانە جاھاندىق ۇدەرىستەردە ماڭىزى توقتاۋسىز ءوسىپ كەلە جاتقان ورتالىق ازيا وڭىرىندە كوپجاقتى ديالوگ پەن ىنتىماقتاستىقتى كەڭەيتۋ. ورتالىق ازيا مەملەكەتتەرىنىڭ سىرتقى ارىپتەستەرىمەن ءوزارا ءىس-قيمىلىنىڭ قازىرگى فورماتتارىن نىعايتۋ;

4.6. كاسپي تەڭىزىنىڭ قۇقىقتىق مارتەبەسى تۋرالى كونۆەنتسيانىڭ نەگىزىندە، سونداي-اق قازاقستاننىڭ ەنەرگەتيكا، كولىك، قورشاعان ورتانى قورعاۋ جانە قاۋىپسىزدىك سالالارىنداعى ۇزاق مەرزىمدى مۇددەلەرىن ەسكەرە وتىرىپ، كاسپي وڭىرىندە تۇراقتىلىقتى ساقتاۋ جانە ىنتىماقتاستىقتى كەڭەيتۋ;

4.7.  ەو قۇرامىنا كىرمەيتىن ەۋروپانىڭ جەتەكشى مەملەكەتتەرىمەن ءوزارا ءتيىمدى بايلانىستاردى جانداندىرۋ. ەۋروپا جانە ەۋرازياداعى ساياسات پەن قاۋىپسىزدىك سالالارىنداعى كوپجاقتى ۇيىمدارمەن – ۇجىمدىق قاۋىپسىزدىك شارت ۇيىمى، ەۋروپاداعى قاۋىپسىزدىك جانە ىنتىماقتاستىق ۇيىمى، ەۋروپا كەڭەسى، سولتۇستىك اتلانتيكالىق شارت ۇيىمى جانە باسقا ينستيتۋتتارمەن ىنتىماقتاستىقتى كەڭەيتۋ بويىنشا باعىتتى جالعاستىرۋ;

4.8. شىعىس، وڭتۇستىك-شىعىس جانە وڭتۇستىك ازيا، ورتا جانە تاياۋ شىعىس، سولتۇستىك افريكا ەلدەرىمەن قاتىناستاردى نىعايتۋ. ازيا وڭىرىندەگى حالىقارالىق ۇيىمداردىڭ، ونىڭ ىشىندە شانحاي ىنتىماقتاستىق ۇيىمى، اوسشك، يسلام ىنتىماقتاستىق ۇيىمى، تۇركى تىلدەس مەملەكەتتەردىڭ ىنتىماقتاستىق كەڭەسى، ەكونوميكالىق ىنتىماقتاستىق ۇيىمى، «ازيا – ەۋروپا فورۋمى» وڭىرارالىق ديالوگتىق ۇدەرىستىڭ جۇمىسىنا بەلسەندى تۇردە قاتىسۋ. قازاقستان قاتىسپايتىن وڭىرلىك ۇيىمدارمەن – وڭتۇستىك-شىعىس ازيا ەلدەرىنىڭ قاۋىمداستىعى، اراب مەملەكەتتەرىنىڭ ليگاسى، پارسى شىعاناعى مەملەكەتتەرىنىڭ ىنتىماقتاستىق كەڭەسى جانە باسقا دا قۇرىلىمدارمەن بايلانىستاردى كەڭەيتۋ;

4.9. ساياسي جانە ساۋدا-ەكونوميكالىق ىنتىماقتاستىق الەۋەتىن بارىنشا تولىققاندى ىسكە قوسۋ ماقساتىندا سولتۇستىك جانە لاتىن امەريكاسى، كاريب باسسەينى جانە افريكا ەلدەرىمەن، سونداي-اق ولار قاتىساتىن وڭىرلىك ۇيىمدارمەن ىنتىماقتاستىقتى دامىتۋ;

4.10. حالىقارالىق جانە وڭىرلىك ەكونوميكالىق جانە قارجى ۇيىمدارمەن – ەكونوميكالىق ىنتىماقتاستىق جانە دامۋ ۇيىمى، حالىقارالىق ۆاليۋتا قورى، دۇنيەجۇزىلىك بانكتىڭ توبى، ازيا ينفراقۇرىلىمدىق ينۆەستيتسيالار بانكى، ەۋروپالىق قايتا قۇرۋ جانە دامۋ بانكى، ازيالىق دامۋ بانكى، ەۋرازيالىق دامۋ بانكى، ەۋروپالىق ينۆەستيتسيالىق بانكى، يسلام دامۋ بانكى جانە باسقا دا ينستيتۋتتارمەن ءوزارا ءىس-قيمىلدى نىعايتۋ.

سىرتقى ساياساتتى ىسكە اسىرۋ قۇرالدارى

قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ كونستيتۋتسياسىنا سايكەس پرەزيدەنت ەلدىڭ سىرتقى ساياساتىنىڭ نەگiزگi باعىتتارىن ايقىندايدى جانە حالىقارالىق قاتىناستاردا قازاقستاننىڭ اتىنان وكiلدiك ەتەدى.

«قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ تۇڭعىش پرەزيدەنتى – ەلباسى تۋرالى» قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ كونستيتۋتسيالىق زاڭىنا سايكەس قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ تۇڭعىش  پرەزيدەنتى – ەلباسىنا ونىڭ تاريحي ميسسياسىنا بايلانىستى ءومىر بويى قازاقستان حالقىنا، مەملەكەتتىك ورگاندار مەن لاۋازىمدى ادامدارعا سىرتقى ساياساتتىڭ اسا ماڭىزدى ماسەلەلەرى بويىنشا باستامالار جاساۋ قۇقىعى تيەسىلى.

پارلامەنت ەلىمىزدىڭ ەڭ جوعارى وكىلدى ورگانى بولا وتىرىپ، ءوزىنىڭ كونستيتۋتسيالىق وكىلەتتىكتەرى شەڭبەرىندە حالىقارالىق شارتتاردى راتيفيكاتسيالاۋ، ولاردىڭ كۇشىن جويۋ بويىنشا زاڭنامالىق جۇمىس جۇرگىزەدى.

سىرتقى ساياسات سالاسىندا ۋاكىلەتتى ورگان بولىپ تابىلاتىن سىرتقى ىستەر مينيسترلىگى (بۇدان ءارى – ءسىم) سىرتقى ساياساتتىڭ نەگىزگى باعىتتارىن ازىرلەۋدى جانە مەملەكەت باسشىسىنىڭ حالىقارالىق باستامالارىن ىسكە اسىرۋدى جۇزەگە اسىرادى، سونداي-اق پرەزيدەنتكە جانە ۇكىمەتكە ءتيىستى ۇسىنىستار بەرەدى، ورتالىق اتقارۋشى ورگانداردىڭ شەت مەملەكەتتەر، مەملەكەتارالىق بىرلەستىكتەر جانە حالىقارالىق ۇيىمدارمەن قارىم-قاتىناستارىنداعى ءىس-قيمىلدى ۇيلەستىرۋدى جۇزەگە اسىرادى.

اتقارۋشى ورگاندار جۇيەسىن باسقاراتىن ۇكىمەت شەت مەملەكەتتەرمەن، حالىقارالىق جانە وڭىرلىك ۇيىمدارمەن ءوزارا قارىم-قاتىناستاردىڭ دامۋىن قامتاماسىز ەتەدى، سىرتقى ەكونوميكالىق ساياساتتى ىسكە اسىرۋ، سىرتقى ساياسي ءىس-شارالاردى قارجىلاندىرۋ بويىنشا شارالاردى ازىرلەيدى.

مەملەكەتتىك ورگاندار تۇراقتى نەگىزدە، ءوز قۇزىرەتى شەڭبەرىندە جانە ءسىم-ءنىڭ ۇيلەستىرۋىمەن، ەلدىڭ حالىقارالىق شارتتارى مەن مىندەتتەمەلەرىن ورىنداۋ بويىنشا جۇمىستى جۇزەگە اسىرادى، سىرتقى ساياسات سالاسىندا تاكتيكالىق تاسىلدەردى جانە ناقتى ۇسىنىستاردى ازىرلەيدى. مەملەكەتتىك ورگانداردىڭ سىرتقى ساياسي سالدارلارعا اكەلۋى ىقتيمال ىشكى سيپاتتاعى شەشىمدەر قابىلداۋى ءسىم-مەن مىندەتتى تۇردە كەلىسەدى.

ءسىم باسقاراتىن قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ شەت ەلدەردەگى مەكەمەلەرى ديپلوماتيالىق قىزمەتتىڭ بىرىڭعاي جۇيەسىنىڭ ماڭىزدى قۇرامداس بولىگى بولىپ تابىلادى. ولاردىڭ قىزمەتى اككرەديتتەۋ ەلدەرىندە، مەملەكەتارالىق بىرلەستىكتەردە نەمەسە حالىقارالىق ۇيىمداردا قازاقستاننىڭ ۇلتتىق مۇددەلەرىن، ونىڭ ازاماتتارى مەن زاڭدى تۇلعالارىن قورعاۋعا جانە ىلگەرىلەتۋگە باعىتتالعان.

شەت مەملەكەتتەرمەن ساۋدا-ەكونوميكالىق ىنتىماقتاستىق جونىندەگى ۇكىمەتارالىق كوميسسيالار (كوميتەتتەر، كەڭەستەر، فورۋمدار) قازاقستاننىڭ مۇددەلەرىن ىلگەرىلەتۋدىڭ، بيزنەس پەن مەملەكەتتىڭ ءوزارا ءىس-قيمىلىنىڭ، ەكى جاقتىڭ مۇددەسىنە سايكەس كەلەتىن مىندەتتەردى شەتەلدىك ارىپتەستەرمەن بىرلەسىپ شەشۋدىڭ نەگىزگى قۇرالى بولىپ تابىلادى.

حالىقارالىق شارتتاردان جانە ۇكىمەتارالىق كوميسسيالاردىڭ (كوميتەتتەر، كەڭەستەر، فورۋمدار) شەشىمدەرىنەن تۋىندايتىن ۋاعدالاستىقتار مەن مىندەتتەمەلەردى جۇزەگە اسىرۋ بويىنشا باعدارلامالار مەن جوسپارلار ازىرلەنۋدە.

سىرتقى ساياسات جانە سىرتقى ەكونوميكالىق ىنتىماقتاستىق سالاسىنداعى ناقتى باسىمدىقتاردى ىسكە اسىرۋ ماقساتىندا ۆەدومستۆوارالىق كوميسسيالار مەن جۇمىس توپتارى قۇرىلادى.

ءسىم قىزمەتىنىڭ ماسەلەلەرى جونىندەگى قوعامدىق كەڭەس ازاماتتىق قوعاممەن ءوزارا ءىس-قيمىلدى، قوعامدى حاباردار ەتۋ جانە قوعامدىق ساراپتاما جۇرگىزۋدى قامتاماسىز ەتەدى.

6-تاراۋ. ىسكە اسىرۋ كەزەڭدەرى جانە كۇتىلەتىن ناتيجەلەر

قازاقستاننىڭ سىرتقى ساياساتىنىڭ دوكترينالىق نەگىزدەرىنىڭ بولجامدىلىعىن ارتتىرۋ ماقساتىندا تۇجىرىمدامانىڭ قولدانىس مەرزىمى 10 جىلعا دەيىن ۇزارتىلدى. تۇجىرىمدامانى ىسكە اسىرۋ جوسپارلارى قازاقستان رەسپۋبليكاسى ۇكىمەتىنىڭ قاۋلىسىمەن بەكىتىلەدى جانە ەكى جىلدا ءبىر رەت جاڭارتىلادى.

تۇجىرىمدامانى ىسكە اسىرۋ:

1) سىرتقى ساياسي ساباقتاستىق ستراتەگياسى اياسىندا قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ مەملەكەتتىك تاۋەلسىزدىگىن، ونىڭ حالىقارالىق بەدەلىن نىعايتۋعا;

2) ۇلتتىق، وڭىرلىك جانە جاھاندىق قاۋىپسىزدىكتى نىعايتۋعا;

3) قولايلى حالىقارالىق ورتا قالىپتاستىرۋعا، قازاقستاننىڭ الەمنىڭ بارلىق مۇددەلى مەملەكەتتەرىمەن جانە حالىقارالىق ۇيىمدارىمەن دوستىق، تەڭ قۇقىقتىق جانە ءوزارا ءتيىمدى ساياسي جانە ەكونوميكالىق قاتىناستارىن نىعايتۋعا;

4) قازاقستاننىڭ حالىقارالىق قوعامداستىققا جانە الەمدىك شارۋاشىلىق بايلانىستارعا ينتەگراتسيالانۋىنىڭ بارىنشا جوعارى دەڭگەيىنە، ونىڭ ىشىندە ۇلتتىق ەكونوميكانى ءارتاراپتاندىرۋ جانە تسيفرلاندىرۋ نەگىزىندە قول جەتكىزۋگە;

5) مادەني-گۋمانيتارلىق، عىلىم، ءبىلىم بەرۋ جانە باسقا دا ارالاس سالالاردا حالىقارالىق ىنتىماقتاستىقتىڭ قارقىنداتۋعا;

6) شەت ەلدەردە قازاقستان رەسپۋبليكاسى ازاماتتارىنىڭ جەكە جانە وتباسىلىق مۇددەلەرىن، جەكە جانە زاڭدى تۇلعالاردىڭ ىسكەرلىك مۇددەلەرىن قورعاۋدى كۇشەيتۋگە;

7) مەملەكەتتىڭ سىرتقى ساياساتىنىڭ ۇزاق مەرزىمدى باسىمدىقتارى، پراكتيكالىق قادامدارى جانە ناقتى ناتيجەلەرى تۋرالى قازاقستاندىق قوعامداستىقتىڭ جانە شەت ەلدەردىڭ حاباردار بولۋ دەڭگەيىن كوتەرۋگە;

8) قورىتىندىسىندا –  مەملەكەتتىڭ، قازاقستاننىڭ ۇلتتىق بيزنەسى مەن حالقىنىڭ سىرتقى ساياسي قىزمەتتەن ناقتى پايدا تابۋىنا جاردەم ەتەدى.

7-تاراۋ. تۇجىرىمدامانى ىسكە اسىرۋدا قولدانىلاتىن نورماتيۆتىك قۇقىقتىق اكتىلەردىڭ تىزبەسى

1. «قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ تۇڭعىش پرەزيدەنتى – ەلباسى تۋرالى» 2000 جىلعى 20 شىلدەدەگى قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ كونستيتۋتسيالىق زاڭى.

2. «قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ديپلوماتيالىق قىزمەتi تۋرالى» 2002 جىلعى 7 ناۋرىزداعى قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ زاڭى.

3. «قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ حالىقارالىق شارتتارى تۋرالى» 2005 جىلعى 30 مامىرداعى قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ زاڭى.

4. «قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ۇلتتىق قاۋىپسىزدىگى تۋرالى» 2012 جىلعى 6 قاڭتارداعى قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ زاڭى.

Abai.kz