بەلارۋسيانىڭ قۇقىق قورعاۋ ورگاندارى شەتەلدىك 33 اسكەري «اگەنتتى» (بەلارۋس اقپاراتى ولاردى «سودىرلار» دەپ اتاعان. ) تۇتقىنداعانىن حابارلادى. كەشەلى-بەرگى بەلارۋسيا مەن رەسەي اقپاراتتىق كەڭىستىگىندەگى باس تالقىنىڭ تاقىرىبى – وسى ۇستالعان 33 سودىردىڭ توڭىرەگىندە وربۋدە.

بەلارۋسسيا قۇقىق قورعاۋ ورگاندارى ەلدەگى پرەزيدەنتتىك سايلاۋدىڭ قارساڭىندا شەتەلدەن 200-گە جۋىق سودىردىڭ كەلگەنىن حابارلاعان. ال بۇگىن مينسكى ماڭىنان 32 سودىردىڭ تۇتقىندالعانىن، جانە تاعى ءبىر سودىردىڭ بەلارۋسيانىڭ وڭتۇستىگىنەن ۇستالعانىن رەسمي مالىمدەدى.

بەلارۋسيا بۇل ۇستالعانداردىڭ رەسەيدەن كەلگەنىن، «ۆاگنەر» جەكە اسكەري كومپانياسىنىڭ سودىرلارى ەكەنىن ايتقان.

«رەسەيلىكتەردىڭ ارقايسىسىندا كىشكەنتاي جۇك سومكلەرى مەن ءۇش ۇلكەن ءارى اۋىر چەموداندار بولعان. شىلدەنىڭ 24-ىنەن 25-ىنە قاراعان ءتۇنى ءبىر توپ سودىر مينسكىدەگى قوناق ۇيلەردىڭ بىرىنە قونىستانعان. كەيىن ولار باسقا جاقتارعا كوشۋى كەرەك بولعان.  ولاردىڭ بىرەۋى 27 شىلدەدە قوناق ءۇيدى تاستاپ، مينسك وبلىسىنداعى شيپاجايلاردىڭ بىرىنە اۋىسقان»، - دەلىنگەن بەلارۋس تاراتقان حابارلامادا.

ال ورىس اقپاراتى ۇستالعان ازاماتتار تۋرالى بەلارۋسسيا بيلىگى رەسەي ەلشىلىگىنە حابارلاماعانىن جازىپتى. سايكەسىنشە، رەسەيدىڭ بەلارۋسياداعى ديپلوماتيالىق توبى ۇستالعان ازاماتتار تۋرالى اقپارات پەن ءتىزىمدى سۇراعان.

بەلارۋسيا قاۋىپسىزدىك قىزمەتى تۇتقىنداعان 33 ادامنىڭ ءتىزىمى اقپاراتتا اشىق جاريالاندى. سونىمەن، ءتىزىم:

1. ميلاەۆ ارەم ۆيكتوروۆيچ، 01.02.1981 ج.ت
2. باحتيگاراەۆ تاحير مينيگايانوۆيچ، 18.04.1980 ج.ت.
3. التۋحوۆ الەكساندر ۆيكتوروۆيچ، 18.04.1980 ج.ت.
4. لي ۆلاديمير الەكساندروۆيچ، 26.07.1989 ج.ت.
5. كوجەۆنيكوۆ اندرەي يۋرەۆيچ، 16.01.1980 ج.ت.
6. ساپرونوۆ الەكسەي ۆلاديميروۆيچ، 08.07.1978 ج.ت.
7. ششەرباكوۆ سەرگەي ۆلاديميروۆيچ، 21.07.1981 ج.ت.
8. ۆولگين الەكسەي ۆلاديميروۆيچ، 21.06.1975 ج.ت.
9. دريگا ولەگ يگورەۆيچ، 03.06.1986 ج.ت.
10. پاۆلەنكو سەرگەي گريگورەۆيچ، 25.06.1976 ج.ت.
11. رۋدەنكو الەكساندر سۆياتوسلاۆوۆيچ، 26.12.1984 ج.ت.
12. حاريتونوۆ دەنيس يۋرەۆيچ، 16.03.1980 ج.ت.
13. سيدوروۆ سەرگەي الەكساندروۆيچ، 01.01.1972 ج.ت.
14. كوشمان ماكسيم ياروسلاۆوۆيچ، 06.09.1981 ج.ت.
15. بۋبنوۆ سەرگەي گەننادەۆيچ، 08.01.1971 ج.ت.
16. نيجنيك پاۆەل الەكساندروۆيچ، 24.06.1987 ج.ت.
17. سەليحوۆ ۆلاديمير يۆانوۆيچ، 04.10.1986 ج.ت.
18. فەتيسوۆ گەننادي ەۆگەنەۆيچ، 22.10.1986 ج.ت.
19. فومين ميحايل نيكولاەۆيچ، 07.03.1973 ج.ت.
20. ەكيموۆ ۆلاديمير سەرگەەۆيچ، 19.10.1973 ج.ت.
21. كاريموۆ رينات، 15.08.1984 ج.ت.
22. شۋبين الەكساندر، 15.01.1996 ج.ت.
23. شەلومەنتسەۆ يگور، 18.08.1975 ج.ت.
24. ماسلوۆ سەرگەي الەكسەەۆيچ، 29.09.1988 ج.ت.
25. زايدۋلەن رۋستەم، 06.10.1974 ج.ت.
26. توكارەنكو اندرەي ۆيكتوروۆيچ، 24.01.1965 ج.ت.
27. سەرديۋكوۆ اندرەي ۆيكتوروۆيچ، 16.08.1975 ج.ت.
28. سەرگەەۆ فەدور ميحايلوۆيچ، 17.05.1987 ج.ت.
29. تانوۆ رافيك كابۋلوۆيچ، 30.04.1975 ج.ت.
30. زيابليتسەۆ ەۆگەني سەرگەەۆيچ، 23.11.1992 ج.ت.
31. سامارين پاۆەل لۆوۆيچ، 11.11.1981 ج.ت.
32. باكۋنوۆيچ اندرەي پەتروۆيچ، 30.12.1977 ج.ت.
33. شاتسكي ارتەم، 30.07.1982 ج.ت.

بەلارۋسيا رەسمي تۇردە مالىمدەمە جاساپ: «بۇلار سايلاۋ كەزىندە ەل ىشىنە بۇلىك سالۋعا كەلگەن ورىس سودىرلارى»، دەپ وتىر. ال رەسەيلىك ساياساتكەرلەر: «رەسەي بەلارۋس ىشىنە ىرىتكى سالۋعا مۇددەلى ەمەس», دەپ اقتالا سويلەپ، الەكساندر لۋكاشەنكوعا «اق-ادال» ەكەندىكتەرىن ايتىپتى.

(دۋما دەپۋتاتى لەونيد كالاشنيكوۆ)

مىنە، قاراڭىز:

مەملەكەتتىك دۋما دەپۋتاتى لەونيد كالاشنيكوۆ: «رەسەي بەلارۋس پرەزيدەنتى الەكساندر لۋكاشەنكونى ىلعي دا قولداپ كەلەدى. ول جەردە قايداعى ءبىر رەسەيلىك كومپانيانىڭ، ونىڭ ۇستىنە جەكە-مەنشىك كۇزەت اگەنتتىگىنىڭ وكىلدەرىنىڭ ۇستالۋى – ادام سەنگىسىز جاعداي»، - دەپتى.

ورىس ساياساتشىلارى اقتالىپ سويلەپ، «بەلارۋس ءبىزدىڭ دوسىمىز» دەگەندى بىرىنەن-سوڭ ءبىرى قايتالاپ جاتقاندا، مينسكى جاقتان تاعى ءبىر اقپارات شىقتى. تاعى ءبىر رەسەيلىك ساياساتشى تۇتقىندالىپتى. پوليتتەحنولوگ ۆيتالي شكلياروۆ دەيتىن ادام. ول – الەۋمەتتىك جەلىلەردەگى ءارتۇرلى توپتاردىڭ باسشىلارىنا كەڭەس بەرگەن.

(ۆيتالي شكلياروۆ، رەسەيلىك ساياسي تەحنولوگ)

بەلارۋس اقپاراتىنىڭ ايتۋىنشا، ول انگەلا مەركەلدىڭ، باراك وبامانىڭ سايلاۋ كومپانيالارىندا قىزمەت ەتكەن. رەسەيدەگى سايلاۋ كەزىندە كسەنيا سوبچاكتىڭ كومانداسىندا بولعان كورىنەدى.

24 شىلدەدە م.گوركاداعى بەسىنشى جەكە ارنايى بريگاداعا بارعان ساپارىندا بەلارۋس پرەزيدەنتى الەكساندر لۋكاشەنكو ەلگە كەلگەن جەكە اسكەري كومپانيالار تۋرالى ايتقان.

«مەملەكەتتىك حاتشى دۇرىس ايتادى، بارلىق سوعىس كوشەدەگى نارازىلىقتار مەن دەمونستراتسيالاردان باستالادى. سودان كەيىن مايدان بولادى. ەگەر مايداندا، ءبىزدىڭ ادامدار بولماسا (بىزدە «مايدانشىلار» از), ولار سىرتتان تارتىلادى. بۇل كاسىبي اسكەري ادامدار، بۇكىل الەمدە ارنايى دايىندىقتان وتكەن جانە بەلگىلى ءبىر مەملەكەتتەردە ارانداتۋ جاساعانى ءۇشىن ۇلكەن اقشا الاتىن «بانديتتەر»، - دەگەن لۋكاشەنكو.

رەسەي دە، بەلارۋسيا دا قازاقستانعا ەكونوميكالىق جانە گەوگرافيالىق بوتەن مەملەكەتتەر ەمەس. ەۋرازيالىق ەكونوميكالىق وداقتى قۇرۋشى ءۇش مەملەكەت – قازاقستان، رەسەي مەن بەلارۋسسيا. قازاقستان بيلىگىنىڭ، قازاق بيلىگىنىڭ رەسەيگە دەگەن ىنتا-كوڭىلىن، كوزقاراس-ۇستانىمىن ءبىز ايتپاساق تا ءبىلىپ وتىرسىزدار... قازاقستاندا رەسەيدىڭ اسكەري بازالارى ورنالاسقان. بايقوڭىر – ول، جالعا بەرىلگەن. وسىدان 4-5 جىل بۇرىن ەل بيلىگىنىڭ كەيبىر وكىلدەرى رەسەيگە «شپيوندىق» جاسادى دەگەن ايىپپەن سوتتى بولعانى دا ەسىمىزدە. ەندى مىنە، وداقتى قۇرعان اۋەلگى ۇشتىكتىڭ ءبىرى – بەلارۋسسيا، ەكىنشىسى – رەسەيدىڭ 33 سودىرىن، 1 ساياسي تەحنولوگىن تۇتقىنداعىنىن حابارلادى.

ۋكراينىنىڭ سىرتقى ىستەر مينيسترلىگى بۇل جاعدايعا قاتىستى مالىمدەمە جاساپ، «ءبىز ەسكەرتكەن ەدىك», دەپتى، انە. ءبىز شە؟ ەسكەردىك پە؟ ءبىزدىڭ ەلدە دە وسىنداي ارانداتقىش «اگەنتتەر» مەن سويقان سالعىش سودىرلار جۇرمەسىنە كەپىل كىم؟ ارينە، بىزدىكى قاۋىپتىڭ ءسوزى.

بەلارۋسسيا مەن رەسەي اراسىنداعى وسى ماسەلەگە قازاقستان قانداي رەاكتسيا ءبىلدىرۋى كەرەك؟ ءبىز بۇل جاعدايدان قانداي ساباق الۋىمىز كەرەك؟ وسى ماسەلەگە قاتىستى ساياساتتانۋشى ءازىمباي عاليدى سوزگە تارتقان ەدىك.

ءازىمباي عالي:

- رەسەي تەك قانا بەلورۋسيا ەمەس، ارعى جاعىندا ۋكراينانىڭ ءبىر بولىگى - قىرىمدى تارتىپ الدى. دونەتسك پەن لۋگانسكىگە جانسىز سولداتتارىن جىبەردى. «يح تام نەت» دەگەندەي. ەندى مىنە سونداي ادامدار بەلورۋسياعا كىرىپتى.

لۋكاشەنكو ەگەمەندىگىن ساقتادى، بىراق، بەلارۋس ءتىلىن قۇرتتى

بەلورۋسيا ءوزىن وداقتىق مەملەكەت دەپ جاريالاعان. لۋكاشەنكو: «ءبىز باۋىرلاس، وداقتاس، ءوزارا جاقىن تۋىسقان، ءبىر مەملەكەتپىز»، دەگەن. سول ءۇشىن رەسەي وعان قايتارىمسىز كرەديت بەرەتىن.

سونىمەن قاتار پۋتينگە ءوز حالقىنىڭ الدىندا، سايلاۋلاردىڭ قارساڭىندا ابىروي كەرەك. قىرىمدا ورىستار ۇلكەن ابىروي جينادى. پۋتين كەيدە: «كسرو-نى قالپىنا كەلتىرەمىن»، دەيدى. سوڭعى سوزدەرىنىڭ بىرىندە: «ءبىز اقش پەن تەرەزەسى تەڭ ۇلكەن مەملەكەت بولۋىمىز كەرەك. سول ءۇشىن قايتا بىرىۋگىمىز قاجەت»، دەگەندەي سوزدەر ايتقان. بىراق، ۋكراينا بىرىككىسى كەلمەدى. بەلورۋسيا ونسىز دا ءبىر مەملەكەتپىز، دەدى. ەندى مىنە جانسىزدارىن ۇستاپ جاتىر. رەسەي ءوز جانسىزدارىن ءدال سايلاۋدىڭ الدىندا جىبەردى.

ارينە، لۋكاشەنكو قايبىر دەموكرات دەيسىز، ديكتاتور عوي. ونىڭ ءبىر جاقسىسى – ەگەمەندىگىن ساقتادى. ءبىر جامانى – بەلارۋس ءتىلىن قۇرتتى. ەندى ويلاپ كورىڭىزشى، قازاقتان قازاق ءتىلىن تارتىپ السا، قالاي بولاتىن ەدى؟ 

ۋكرايندەردىڭ ءبىر بولىگى: «ءبىر مەملەكەت بولمايمىز با؟ رەسەيدە مۇناي كوپ، گاز كوپ، شەت ەلدەن سۇراعانشا»، دەيدى. ەكىنشى بولىگى: «ەۋروپالىق وداققا كىرسەك»، دەيدى. ءبىر جاعىنان دەموكراتيالى ەل بولعىسى كەلەدى، ءبىر جاعىنان ەگەمەندىگىن دە ساقتاعىسى، سونىمەن بىرگە، رەسەيدەن تەگىن اقشا العىسى كەلەدى.

نازارباەۆ پەن قاجىگەلدين ەڭ مىقتى نارىقتىق رەفورما جاسادى

مىسالى، بىزدە 90-جىلدارى نازارباەۆ پەن قاجىگەلدين ەڭ مىقتى نارىقتىق رەفورما جاسادى. سونىڭ ارقاسىندا ءبىز 2000 جىلدان باستاپ جاقسى وستىك. ال، سول كەزدەگى ەلتسين مەن گايداردىڭ رەفورماسى ءالسىز بولدى. بەلورۋسيا مەن ۋكراينا ونداي رەفورما جاساعان جوق. سوندىقتان ولار كەنجەلەپ قالدى.

ال، بەلورۋسيانىڭ جاعدايى - نە رەفورما جوق، نە باتىس ەمەس، نە ورىس ەمەس، نە تۇرمىسى كەرەمەت جاقسى ەمەس. ايتەۋىر ەگەمەندىكتى ساقتاعىسى كەلەدى. مىنە وسىنداي كۇردەلى جاعدايدا پۋتين ءوز ماقساتىن تەزدەتكىسى كەلدى. وعان جەڭىس كەرەك. ەندى: «بەلورۋسيا دەگەن مەملەكەت بولمادى»، دەگەندەي اڭگىمە ايتادى.

قازاقستان ورىس ءتىلدى مەملەكەت ەمەس!

ءيا، ونداي جانسىزدار بىزگە دە كەلگەن. ال، قازاقستان سىرتقى ساياساتتا «كومپرومەتاتسياعا» بارعىسى كەلمەيدى. سودان كەيىن، ءبىز ورىس ءتىلدى مەملەكەت ەمەسپىز! قازاق 70%. ءبىزدىڭ قورقاتىنىمىز تەك قانا سولتۇستىك تەرريتوريا. رەسەيدىڭ قاۋپى. ءبىر جاعىنان قىتاي بار. اقش ءبىزدى جاقتايدى، بىراق، سوزبەن عانا. ديپلوماتيامەن! ول جاقسى، بىراق، پارمەنسىزدەۋ. ءيا، سانكتسيا سالادى، ول رەسەيگە اۋىر تيەدى، بىراق، تۇبەگەيلى قۇرتىپ جىبەرمەيدى. رەسەيدە، «قارا سۋ ىشسەك تە يمپەريانى قايتارۋ كەرەك» دەگەن كۇشتەر بار. سوندىقتان، ۇلتتىق قاۋىپسىزدىكتى نىعايتۋ كەرەك!  

قازاقىلاندىرۋ ءۇشىن ءالى 10 جىل ۋاقىت كەرەك

ال، ۇلتتىق قاۋىپسىزدىكتى كۇشەيتۋ جۇمىستارىن سولتۇستىك ايماقتاردى قازاقىلاندىرۋدان باستاۋ كەرەك. ول جەردەگى ورىستار ونسىز دا كوشىپ كەتكەن. سوندىقتان، سولتۇستىك ولكەلەردى جابۋ ساياساتى ءجۇرىپ جاتىر. ءبىر جاعىنان ءبىز رەسەيگە وداقتاسپىز. ەكىنشىدەن، «جاۋ جوق دەمە جار استىندا» دەگەن دە ۇستانىم بولۋ كەرەك.

قازىر مىسالى، قوستاناي وبلىسىندا قازاق 38%. سولتۇستىك قازاقستاندا 38%. بىزگە قازاقىلاندىرۋ ءۇشىن ءالى 10 جىل ۋاقىت كەرەك. ىردۋ-دىردۋمەن 10 جىل دا ءوتىپ كەتەدى. 

ارينە، اسكەري دايىندىقتار دا كەرەك. بىراق، قىتاي تۇر. ودان دا اۋىر مەنتاريفتى مەملەكەت. سوندىقتان رەسەيمەن دە وداقتىق قاتىناستاردى دوعارۋعا ءالى ەرتە.

دايىنداعان نۇربيكە بەكسۇلتانقىزى

Abai.kz