مۇحتار شەرىم. تىك تۇرىپ ۇيىقتايىق!
ايەلىم قىڭقىلداسا قويمايدى، تىڭداماسام، اقىرىندا ميىمدى پىشاقتىڭ قىرىمەن الىپ، نانعا جۇقالاپ جاعىپ «جەيدى». كەشەلى بەرى ىزىڭداي بەرگەن سوڭ، اۋزىن الاقانىممەن التى مينۋت جاپتىم دا، ءتۇس قايتا قالاداعى باجامنىڭ ۇيىنە قىدىرىپ باراتىن بولدىق. قىدىرىپ دەيمىز-اۋ، قۇتتى بولسىن ايتۋعا بارامىز. بىراق نە ءۇشىن قۇتتى بولسىن ايتىپ باراتىنىمىز ەسىمىزگە تۇسپەي، ەسەڭگىرەپ، ەسىنەي بەردىك. نە ءۇشىن كەلە جاتقانىمىزدى وزدەرىنەن سۇراپ الاتىن بولىپ شەشتىك.
بازار ارالاپ، كۇن باتا قالاداعى كوپ قاباتتى ءۇيدىڭ التىنشى قاباتىندا ءومىر ءسۇرىپ جاتقان باجامنىڭ دا پاتەرىنە جەتتىك اۋ! مەن باجاممەن قۇشاقتاسىپ، ايەلىم اپكەسىمەن شوپىلدەسىپ ءسۇيىسىپ بولعان سوڭ:
- قۇتتى بولسىن، باجا!-دەدىم.
- نە قۇتتى بولسىن؟-دەپ سۇرادى ول.
- بىلمەيمىن، ايتەۋىر قۇتتى بولسىن ايتۋعا كەلدىك.
- نە ءۇشىن قۇتتى بولسىن ايتىپ كەلدىڭدەر؟-دەپ سۇرادى ايەلىمنەن اۋماعان اپكەسى.
- ۇمىتىپ قالدىق،- دەدى ايەلىم،
-ءاي، مىجبان، نە ءۇشىن كەلىپ ەدىك ءوزى؟
- قۇتتى بولسىن ايتۋعا...
- نە ءۇشىن دەيمىن؟
- الداعى جىلدارى بولاتىن قۋانىشتارى ءۇشىن...
- جارايدى، كەلگەندەرىڭە قۋانىشتىمىز!-دەگەن باجام ءبىزدى قوناق بولمەسىنە باستاپ كىردى. قايىنبيكەم بىزگە ءيىلىپ سالەم بەرگەن كەلىنىنە: «قازانعا بىلتىردان قالعان ەتتى سالا عوي!» دەپ تاپسىرما بەرىپ جاتتى. جاستىققا جانتايىپ، قابىرعاعا ارقامدى سۇيەي جاتا بەرىپ ەدىم، باجام قۇيرىعىن ىستىق سۋعا باتىرىپ العانداي ايقايلاپ جىبەردى:
ايەلىم قىڭقىلداسا قويمايدى، تىڭداماسام، اقىرىندا ميىمدى پىشاقتىڭ قىرىمەن الىپ، نانعا جۇقالاپ جاعىپ «جەيدى». كەشەلى بەرى ىزىڭداي بەرگەن سوڭ، اۋزىن الاقانىممەن التى مينۋت جاپتىم دا، ءتۇس قايتا قالاداعى باجامنىڭ ۇيىنە قىدىرىپ باراتىن بولدىق. قىدىرىپ دەيمىز-اۋ، قۇتتى بولسىن ايتۋعا بارامىز. بىراق نە ءۇشىن قۇتتى بولسىن ايتىپ باراتىنىمىز ەسىمىزگە تۇسپەي، ەسەڭگىرەپ، ەسىنەي بەردىك. نە ءۇشىن كەلە جاتقانىمىزدى وزدەرىنەن سۇراپ الاتىن بولىپ شەشتىك.
بازار ارالاپ، كۇن باتا قالاداعى كوپ قاباتتى ءۇيدىڭ التىنشى قاباتىندا ءومىر ءسۇرىپ جاتقان باجامنىڭ دا پاتەرىنە جەتتىك اۋ! مەن باجاممەن قۇشاقتاسىپ، ايەلىم اپكەسىمەن شوپىلدەسىپ ءسۇيىسىپ بولعان سوڭ:
- قۇتتى بولسىن، باجا!-دەدىم.
- نە قۇتتى بولسىن؟-دەپ سۇرادى ول.
- بىلمەيمىن، ايتەۋىر قۇتتى بولسىن ايتۋعا كەلدىك.
- نە ءۇشىن قۇتتى بولسىن ايتىپ كەلدىڭدەر؟-دەپ سۇرادى ايەلىمنەن اۋماعان اپكەسى.
- ۇمىتىپ قالدىق،- دەدى ايەلىم،
-ءاي، مىجبان، نە ءۇشىن كەلىپ ەدىك ءوزى؟
- قۇتتى بولسىن ايتۋعا...
- نە ءۇشىن دەيمىن؟
- الداعى جىلدارى بولاتىن قۋانىشتارى ءۇشىن...
- جارايدى، كەلگەندەرىڭە قۋانىشتىمىز!-دەگەن باجام ءبىزدى قوناق بولمەسىنە باستاپ كىردى. قايىنبيكەم بىزگە ءيىلىپ سالەم بەرگەن كەلىنىنە: «قازانعا بىلتىردان قالعان ەتتى سالا عوي!» دەپ تاپسىرما بەرىپ جاتتى. جاستىققا جانتايىپ، قابىرعاعا ارقامدى سۇيەي جاتا بەرىپ ەدىم، باجام قۇيرىعىن ىستىق سۋعا باتىرىپ العانداي ايقايلاپ جىبەردى:
- ويباي، باجا، قابىرعاعا سۇيەنبەشى!
- نەگە؟-دەپپىن.
- قابىرعا قۇلاپ قالادى...
- قۇلاپ قالار بولسا، ارعى جاعىنان سىرىڭكەنىڭ شيىمەن تىرەپ قويمايسىڭ با؟-دەپ كۇلدىم.
- ەستىمەدىڭ بە نە؟ قاراعاندىدا كوپ قاباتتى ۇيلەردىڭ ءبىرى شالاقاسىنان ءتۇسىپ، «ۇيىقتاپ» قالدى ەمەس پە؟
- تەلەديداردان كوردىك قوي،--دەگەن مەن ورنىمنان تۇرىپ، بالكونعا شىعا بەرگەنمىن ، تەمەكى تارتقىم كەلگەن.
- ويباي، باجەكە، بالكونعا شىقپا!-دەپ بەزىلدەي جەتىپ كەلگەن باجام مەنى قۇشاقتاي الدى.
- نەگە، باجەكە؟
- كورمەيسىڭ بە، بالكوننىڭ استى جوق. تومەن قاراساڭشى!
كوزدەرىمدى تومەنگە سىرعاناتىپ جىبەرىپ ەدىم، جۇرەگىم اۋزىمنان شىعىپ، ءبىرىنشى قاباتقا ءتۇسىپ كەتكەندەي بولدى. سول ءتۇسىپ كەتكەن جۇرەگىمدى قاڭعىباس يتتەردىڭ ءبىرى جەپ جاتقانداي، جامان اسەردە بولدىم. بالكوننىڭ استى ويىلىپ، ءتۇسىپ قالىپتى!
- تىجبان باجا، بۇل ءۇيدىڭ سالىنعانىنا ءۇش جىل ءوتتى ەمەس پە؟-دەپ سۇرادىم.
- ە-ە، بۇگىندە الاياق مەردىگەرلەر حالىقتىڭ تاعدىرىمەن وينايتىن بولدى عوي. اقشانى قالتاعا باسادى دا، شەتەلگە قاشىپ كەتەدى.
- قالا اكىمى، قۇرىلىس ءبولىمىنىڭ باستىعى، ارحيتەكتۋرا باستىقتارى «قابىلدادىق!» دەپ قول قويادى ەمەس پە؟
- «سىبايلاس جەمقورلىق-اۋىزبىرشىلىك!» دەگەن ۇراندى بىلەتىن شىعارسىڭ، بەرى ءجۇرشى، مۇندا،--دەگەن باجام كەلەسى بولمەگە ەرتىپ كەلدى. كىلەمدى ءتۇرىپ جىبەرىپ ەدى، قابىرعاسى ىرسيىپ، ارعى جاقتاعى كورشى ءۇيدىڭ بولمەسىنە كوزىم ءتۇستى. ءبىر ادەمى كەلىنشەك اينا الدىندا تۇر. ءبىر كەزدە شەشىنە باستادى... ۇستىندەگى حالاتىن توسەككە قاراي لاقتىرىپ جىبەرگەندە، مەنىڭ باسىما تۇسكەندەي، سەلك ەتە قالدىم. باجام مەنى ىعىستىرىپ، جىرىققا كوز سالدى.
- ءبىز دە كورىپ قالايىقشى. كورشى كەلىنشەك قوي. جەسىر.
- سەن كۇندە كورىپ جۇرگەن شىعارسىڭ، بىلاي تۇرشى!-دەپ باجامدى يتەرىپ جىبەردىم.
- و، و، ءمۇسىنى قانداي، ءمۇسىنى! ماسساعان، پەنتسەتپەن بە، ايتەۋىر، اينا الدىندا قولتىعىنىڭ ءجۇنىن جۇلىپ جاتىر! شاشىن سىلكىدى.. ءتوس...
- نەمەنە ءتوس؟
- ءتوس تارتارىن شەشىپ، لاقتىرىپ جىبەرىپ ەدى، توبەدەگى ليۋستراسىنا ءىلىنىپ قالدى!
- بىلاي تۇرشى، مەن دە كورىپ قالايىن!
باجام مەنى ىعىستىرا بەرگەندە، ەڭكەيىپ جاتقان ەكەۋمىزدى كورىپ، كەلىنشەكتەرىمىز قوسارلانا ايقايلادى:
- قابىرعانى جالاپ جاتىرسىڭدار ما، نە؟ بىلاي تۇرىڭدار!
ۇشىپ تۇردىق. باجەكەم قايىرىلىپ قالعان كىلەمدى ورنىنا جىبەرىپ، سوسىن قايىن بيكەمە ءجاي عانا:
- ايقايلاماساڭشى، ءۇي قۇلاپ قالادى عوي. تۇستە قالا اكىمى كەلىپ كەتكەن،- دەپ مىڭگىرلەدى.
- نەمەنەگە كەلىپتى؟-دەپ سۇرادى ايەلىمنەن اۋمايتىن ايەلى.
- ۇيلەرىڭدە سىبىرلاسىپ سويلەسىڭىزدەر، ويتپەسەڭىزدەر، ۇيلەرىڭىزدىڭ قۇلاپ قالۋى عاجاپ ەمەس دەپ كەتكەن...
- ۇياتسىزدار!-دەدىم مەن قالشىلداپ،- ءبارى بىرىگىپ جەيدى! سودان بارىپ، ساپاسىز قۇرىلىس باستالادى!
ايەلىم كىلەمدى ءتۇرىپ جىبەرىپ، جىرىققا كوز سالعانى! زىميان عوي! اپكەسىنەن اۋمايدى! انە، ول ماعان ىزالانا جاقىنداپ كەلەدى... ويبا-اي، جاقىنداپ قالدى...
- مىجبان! بەرى كەل!
- نە بولىپ قالدى؟
- قۇتتى بولسىن!
- نەمەنە قۇت-قۇتتى بولسىن؟
- مىنا قابىرعادان سەكس كورىپ وتىر ەكەنسىڭدەر عوي؟
- جوعا، بىلاي عوي... مىنا ءۇي ەرتەڭ قۇلايدى! كە- كەتەيىكشى...-دەدىم مەن.
- كەتپەيمىز، وسىندا قونامىز!-دەپ اشۋلانعان ايەلىم سەكىرىپ قالىپ ەدى، اياقتارىنىڭ استى ويىلىپ كەتتى دە، ەكى اياعى تومەنگى قاباتقا سالبىراپ، ءوزى وتىرىپ قالدى. قايىن بيكەم دە، باجام دا « ىسپوكوينو».
- مەن نەعىپ وتىرمىن؟-دەپ سۇرادى ايەلىم.
- اياعىڭنىڭ استى تەسىلىپ قالدى... تۇرا عوي، ماحابباتىم مەنىڭ،- دەپ ايەلىمنىڭ قولىنان ۇستاعانىم سول، ول تىرقىلداي كۇلگەنى.
- نە بولدى جانىم؟-دەپ سۇرادىم مەن.
- استىڭعى قاباتتان بىرەۋلەر تابانىمدى قىتىقتاپ جاتىر!-دەدى ايەلىم.
- ءبىز مۇنداي تەسىكتەرگە ۇيرەنىپ قالعانبىز،--دەدى قايىن بيكەم،--مىنا بولمەنىڭ ەدەنىن قاراڭدارشى، شۇرىق تەسىك...
- نە دەگەن جاۋاپسىزدىق! ەرتەڭ بۇل ءۇي قۇلايدى! تەزىرەك ءبىزدىڭ اۋىلعا كوشىپ كەلىڭدەر!-دەپ قويامىن. كوز الدىما قۇرىلىستان قىرناپ ەمەس، قىلعىتىپ جەيتىندەر ەلەستەپ كەتتى. ەت جەپ، سورپا ءىشىپ بولعان سوڭ، دارەتحاناسىنا كىرەيىن دەسەم، باجام جەڭىمنەن تارتادى.
- نە؟
- تۋالەت جوق. استىنا قاراي قۇلاپ كەتكەن... شىدا...
زارەم قالمادى. قايتىپ كەتەيىك دەسەك، ءتۇن ىشىندە اۋىلعا قاراي اۆتوبۋس تۇگىل اربا دا جۇرمەيدى... توسەك سالىنا ما دەسەك، باجام ماعان:
- ۇيىقتايىق...-دەدى.
- قالاي؟-دەپپىن.
- تىك تۇرىپ ۇيىقتايمىز،- دەدى قايىن بيكەم. زارەم ۇشتى.
- «تىگىمنەن» ۇيىقتاپ كورمەپپىن،--دەپ قالدى ايەلىم.
- جاتۋعا قورقامىز. ءۇي قۇلاسا باسىپ قالادى عوي،-دەگەن باجامنىڭ بەتىنە ۇڭىلە قارادىم.
- شەنەۋنىكتەرگە حالىق تاعدىرى ويىنشىق ەكەن!-دەدىم مەن.
- قايىرلى ءتۇن!-دەگەن داۋىسقا قاراسام، ايەلىم اپكەسىنە سۇيەنىپ الىپ، ماۋجىرا-اپ بارا جاتىر. امال جوق، كىرپىكتەرىم قۇشاقتاسا بەرگەن سوڭ، باجامدى قۇشاقتادىم. ول ءجۇدا قاتتى قورىلدايدى ەكەن، تاڭ اتقانشا كىرپىك ىلمەدىم. قۇدايىم-اي، تەزىرەك تاڭ اتسا ەكەن!!!
«اباي-اقپارات»
