شاكارىم قۇدايبەردىۇلىنىڭ ۇرپاقتارىنىڭ تاعدىرى تۋرالى كوپ دۇنيە جازۋعا بولادى. ولاردىڭ ىشكى جان-دۇنيەسىنە، ءومىر جولدارىنا ۇڭىلسەك، ارقايسىسىنىڭ ەرەكشە دارىن يەسى بولعاندىعىن كورەمىز. شاكارىمنىڭ بالالارى دا اكەلەرىنىڭ تەگىن ادام ەمەستىگىن جاقسى تۇسىنگەن. سول سەبەپتى شاكارىم مۇراسىن ناسيحاتتاپ، كوزىنىڭ قاراشىعىنداي ساقتاپ، كەلەر ۇرپاققا جەتكىزۋشى دە اقىننىڭ ۇرپاقتارى بولىپ تابىلادى. اباي مەكتەبىنىڭ ۇلگىسىن العان شاكارىمنىڭ بالالارى احات، زيات، قابىشتى بىلاي قويعاندا، ون التى-ون جەتى جاستاعى قىزى گۇللار اكە مۇراسىنا ايرىقشا ادالدىق تانىتقان. بۇگىنگى اڭگىمە اقىننىڭ ەڭ كەنجەسى گۇللار شاكارىمقىزى حاقىندا.
گۇللاردىڭ، شىن اتى - گۇلنار. گۇللار 1914-1970 جىلدار ارالىعىندا ءومىر سۇرگەن. ونىڭ بىزگە جەتكەن ولەڭىنىڭ بىرەۋى - اكەسى ولگەندەگى جوقتاۋ. وسى ءبىر ولەڭنەن عانا گۇللاردىڭ دارىندىلىعى انىق كورىنەدى. كىم بىلەدى، سول زوبالاڭ زامان كەلمەسە گۇللاردىڭ تۋما تالانتى، اقىندىعى اشىلىپ، قازاق ونەرىنە، پوەزياسىنا وزىندىك زور ۇلەسىن قوسار ما ەدى؟! دەگەنمەن دە اكەسىنە ارنالعان ۇزاق تولعاۋ ولەڭىمەن-اق گۇللار شاكارىمقىزى ءوزىندىك قولتاڭباسىن قالدىرىپ كەتتى. دارىندى، قازاقتىڭ قايسار قىزى رەتىندە دە ول اكەسىنىڭ بەينەسىن ولەڭمەن ورنەكتەپ، سول زۇلمات زاماننىڭ كەساپاتىن جازىپ، ناقتى دەرەك پەن ءمالىمەتتى «اكەسى ولگەندەگى جوقتاۋ» ولەڭىندە تەرەڭنەن تولعايدى. ونىڭ اكەسى تۋرالى تولعاۋىنان اكەسىنىڭ جازىقسىز ءولىمى مەن بالالارىنىڭ زۇلىمدىققا، ادىلەتسىزدىككە تاپ كەلگەندىگى جايلى جازعان جانايقايىنىڭ كۋاسى بولاسىز. گۇللار - شاكارىمنىڭ ەكىنشى ايەلى ايعانشادان تۋعان كەنجە قىزى. ءشاكارىم گۇللاردى «سارقىنشاق كەنجەم گۇللارىم» دەپ ەركەلەتكەن. گۇللار بويىندا اقىندىعى بار، ءوتكىر، تىك مىنەزدى، جاقسى كورگەن. ونەرلى، بىربەتكەي جان بولعان. گۇللاردى اكەسى ولگەننەن كەيىن شىڭعىستاۋ جەرىندەگى لاگەرگە قاماپ، قاتتى قيناپ جاۋاپ الادى. گۇللارمەن بىرگە شاكارىمۇلى قابىش، ابايدىڭ كۇلبادان دەگەن قىزى، ت.ب. قامالادى. سونشاما زورلىق-زومبىلىققا شىداي الماي گۇللار ولمەكشى بولادى. ول جايىندا ءوزى بىلاي دەيدى: ارىمدى جويىپ بەرە الماي، قورلىققا سالعان كونە الماي، ۋ ءىشتىم اكەم ولگەلى، بىراق تا قالدىم ولە الماي. گۇللار ازاپتان ازەر قۇتىلىپ، قاشىپ، جاسىرىن تۇردە الماتى جاققا كەتەدى. 1970 جىلى الماتى وبلىسىندا قايتىس بولادى. شاكارىمنىڭ «سارقىنشاعىم، كەنجەم، گۇللارىم» دەپ جاقسى كورگەن قىز بالاسىن زۇلمات زامان وسىلاي قينالتىپ، بويىنداعى اقىندىعىن تۇمشالاپ، قورقىتىپ، باسىپ-جانشىعان ەدى. نەبارى ون جەتى جاستاعى بۇرىمى بەلىنە تۇسكەن، تال شىبىقتاي قىزدىڭ تاعدىرىنا زۇلىمدىق ويران سالعان ەدى. گۇللاردىڭ ءوزى بىلاي دەيدى: ون جەتى تولار جاسىمدا، ايىقپاي كوزدەن جاسىم دا، - دەپ ءوزىنىڭ قايعىلى جايى تۋرالى دەرەك بەرەدى. گۇللاردىڭ بالاسى فاتيح شەشەسى جايلى مىنانداي ەستەلىك ايتادى: «مەنىڭ انامدا دا مىنەز بولعان. جاسىندا وتە ەركە، تىك مىنەزدى، ايتقانىنان قايتپايتىن وجەت بولىپتى. ءومىر بويى وسى قايسار مىنەزىنەن تانباعان ول، ەشقانداي ماقتاۋدى سۇيمەيتىن». ءشاكارىمنىڭ تىكەلەي تاربيەسىن كورگەن، ونىڭ حالىق ءۇشىن جارالعان ايرىقشا جان ەكەندىگىن، شىعارماشىلىعىنىڭ ماڭىزدىلىعىن تۇسىنگەن گۇللار بىلاي دەپ تولعايدى: سارعايىپ ويدان ازىپسىڭ، قازاقتىڭ ءمىنىن قازىپسىڭ، ار جۇگىن اۋىر ارقالاپ، كەلەشەك ءۇشىن جازىپسىڭ. ازاپتى لاگەردە گۇللار اكەسىنىڭ ءولىمىن ەستي سالىپ، ەشكىمنەن قورىقپاي وسى ۇزاق تولعاۋ، جوقتاۋىن ايتادى. «ارىمدى جويىپ بەرە الماي» دەگەن جاس قىزدىڭ جانايقايىنان اكەسى ءشاكارىمنىڭ «ار ءىلىمىن» بويىنا تۇتىپ، سول ءۇشىن تاباندىلىق كورسەتكەنى ءومىر شىندىعى بولىپ كورىنىپ تۇر. گۇللار «ار جۇگىن اۋىر ارقالاپ» دەگەن ولەڭ جولدارى ارقىلى اكەسىنىڭ شىعارماشىلىق ميسسياسىنىڭ مازمۇنىن اشادى. «حاقيقات ار جولىندا» جۇرگەن شاكارىمنىڭ زامانانىڭ قيىن قۇرساۋىندا تۇرسا دا ادالدىقتىڭ اق جولىنان اۋىتقىماي وسى جولدىڭ بارلىق اۋىرتپالىعىن تارتقانىن گۇللار زور تولعانىسپەن جىرلايدى. گۇللار شاكارىمقىزى كەيىن قاراپايىم تىرشىلىك كەشتى. كەڭەس وكىمەتىنىڭ رەپرەسسيا ماشيناسى ونىڭ دارىندى تالانتىن تۇمشالاپ، تاعدىرىن تاپتاپ ءوتتى. الايدا گۇللار قازاق قىزىنا ءتان قايسارلىقپەن اكەسىنىڭ زور مۇراسىن قۇرمەتتەي ءبىلدى، اكە وسيەتىنە ادال بولدى. قازاق حالقىنا اكەسىنىڭ قاسيەتتى ويلارىنىڭ تەرەڭ تاعدىرلىق ماڭىزىن ءبىر ولەڭىمەن عانا ايتىپ كەتتى.
سالتانات ىزتىلەۋوۆا، قازۇپۋ-دىڭ ابايتانۋ عىلىمي-زەرتتەۋ ورتالىعىنىڭ جەتەكشى عىلىمي قىزمەتكەرى، فيلولوگيا عىلىمدارىنىڭ دوكتورى
|